Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Te positief denken leidt tot mislukkingen

Positief denken lijkt een voorwaarde voor werkgeluk. Wie geen kansen ziet, kan ze ook niet pakken. Toch zegt de Duits-Amerikaanse psycholoog Gabriele Oettingen dat we positief denken moeten omdenken. We moeten ook onder ogen zien wat mis kan gaan.

Lion Costume for Cats Foto: Getty

De term omdenken is vooral verbonden met het veranderen van problemen in mogelijkheden. Dit levert geestige observaties op: ‘Als een kind leert lopen en 50 keer valt, denkt het nooit: misschien is dit niks voor mij.’ En in de Omdenkenagenda van 2019 staat het Chinese gezegde: ‘De persoon die zegt dat het niet kan, moet de persoon die het aan het doen is niet voor de voeten lopen .’

De boodschap van de omdenkers is dat vaak meer mogelijk is dan je denkt. Daar hebben ze natuurlijk gelijk in, maar Oettingen waarschuwt dat we niet alleen pessimisme moeten omdenken, maar evenzeer een al te blijmoedige kijk op de werkelijkheid. Het blijkt namelijk dat mensen die zich verliezen in dagdromen over hoe geweldig de toekomst zal zijn, vaak weinig voor elkaar krijgen. Wie al te rooskleurig denkt, slaagt er minder vaak in een stageplek om te zetten in een baan, maakt minder vaak promotie, haalt slechtere cijfers bij examens, is minder goed in het volhouden van een dieet en weet zelfs zijn stille geliefde minder vaak aan zich te binden.

Inspanningen

Gedachteloos aannemen dat alles wel goed komt, draagt er namelijk aan bij dat de inspanningen die nodig zijn om echt iets voor elkaar te krijgen, achterwege blijven. Neem het voorbeeld van de stagiaire die graag een baan zou accepteren op zijn tijdelijke werkplek. De echte pessimist zal denken dat dit te hoog gegrepen is, en probeert niet opgemerkt te worden. De zelfverzekerde optimist faalt om een vergelijkbare reden. Hij of zij veronderstelt dat het eigen talent wel opgemerkt zal worden, en loopt na afloop van de stage verbaasd de deur weer uit. Een combinatie van optimisme en pessimisme doet het beter. De stagiaire ziet de kans en acht het mogelijk die te pakken en probeert goede relaties te leggen en een stapje extra te doen. Dit leidt vaker tot succes dan puur pessimisme of optimisme.

WESP-model

Oettingen beschrijft in haar boek Rethinking Positive Thinking hoe  vaker lukt een gewenste toekomst te creëren. Zij gebruikt daarbij het WOOP model, dat staat voor Wish, Outcome, Obstacle, Plan. Een Nederlandse vertaling daarvan zou WESP kunnen zijn: Wens, Eindresultaat, Struikelblok, Plan. De WESP haalt de angel uit hersenloze positiviteit en stimuleert zelfredzaamheid. Volg daarvoor de volgende stappen:

Wens. Denk na over wat je in de toekomst zou willen bereiken en contrasteer dat met de huidige situatie. Wat ontbreekt nu nog in de eigen loopbaan en wat zou er beter kunnen? Cruciaal in deze fase is dat iemand zich niet verliest in onrealistische dagdromen over hoe fijn het allemaal kan gaan worden. Dagdromen leiden zoals gezegd niet tot actie. Evenzo is het niet behulpzaam om te blijven steken in de constatering hoezeer de huidige werkkring of chef tekortschiet. Dat leidt tot gefrustreerde passiviteit. Een goede wens is haalbaar en verenigt de pijn over wat ontbreekt met het optimisme dat verbetering haalbaar is.

Eindresultaat:Neem nu de tijd om stil te staan bij de voordelen die het zou hebben als je wens voor je eigen toekomst op het werk in vervulling gaat. Als het lukt een opleiding af te ronden, zul je bijvoorbeeld meer kans hebben op promotie of opslag. Als het lukt je takenpakket iets meer naar je hand te zetten, heb je meer het gevoel dat je je ei kwijt kan in je werk. Of misschien lukt het meer vrijheid te bevechten om je werk naar eigen inzicht in te richten.

Struikelblokken: Als je de wens helder hebt en voor jezelf duidelijk hebt dat je er echt iets mee te winnen hebt, ga je niet gelijk tot actie over. Neem tijd om na te denken, wat allemaal in de weg kan zitten bij het bereiken van je doel. Het afronden van een opleiding lukt bijvoorbeeld vaak niet door uitstelgedrag, angst te falen, de neiging anderen altijd uit de brand te helpen als er iets mis dreigt te gaan op het werk of doordat mensen zich tijdens thuisstudie af laten leiden door hun mobieltje.

Plan:Bedenk een manier om de struikelblokken te omzeilen. Je kan bijvoorbeeld besluiten dat je je telefoon beneden laat liggen als je boven gaat studeren voor je opleiding. Als je van jezelf weet dat je het moeilijk vindt om grenzen te stellen, kan je nadenken over het antwoord dat je gaat geven als een luie collega weer werk probeert af te schuiven. De functie van het plan is niet alleen dat je weet wat je moet doen, als je een obstakel tegenkomt. Het geeft je ook een andere kijk op zo’n gebeurtenis. Waar je eerst blij was met een verzoek van een collega, omdat het je een kans gaf iets voor een ander te doen, zie je dezelfde situatie nu als een struikelblok voor een doel dat de komende tijd voorrang verdient.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

De eenvoudige methodiek van WESP is veel in wetenschappelijk onderzoek getest en vergroot de kans dat het mensen lukt hun wensen te realiseren. Het geeft richting en spoort aan te doen wat nodig en belangrijk is.

Bij het realiseren van een prettige toekomst hebben we denkbeelden nodig over wat mogelijk kan zijn en het vertrouwen dat we ze kunnen waarmaken. Positieve emoties geven de moed en energie ergens aan te beginnen, nieuwe dingen te leren en netwerken uit de breiden. Negatieve emoties over wat allemaal mis kan gaan, zorgen ervoor dat we struikelblokken waar mogelijk vermijden. De pijn van negatieve emoties stimuleert ons ongewenste uitkomsten te vermijden. Alleen met een dosis realisme, heb je profijt van positief denken.