Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Maakt uitslapen in het weekend je ziek?

Mocht je die luxe hebben, dan is het heerlijk om in het weekend de wekker niet te hoeven zetten. Maar dat late wakker worden kan nare consequenties hebben. Het leidt tot verminderde mentale prestaties en kan zelfs bijdragen aan het ontwikkelen van chronische ziekten.

uitslapen

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 31 januari 2020

In het weekend leven we veelal volgens een ander ritme dan doordeweeks, als je niet min of meer op hetzelfde tijdstip opstaat. Er is dan sprake van een social jetlag. Die term is bedacht door Till Roenneberg, professor in de chronobiologie aan de Ludwig-Maximilian universiteit in München. Net als bij een ‘gewone’ jetlag wordt ons lichaam gedwongen om te leven in een andere tijdzone. De ene tijdzone wordt gedicteerd door werk, de ander door bijvoorbeeld sociale verplichtingen. Want heeft dat uitslapen niet dikwijls te maken met de avond of nacht ervoor?

Hoe weet je of je er last van hebt? Simpel, net als bij een jetlag na een lange vliegreis heb je moeite met in slaap vallen en goed doorslapen. Ook als het gaat om de afwisseling tussen het weekend en de doordeweekse dagen, heeft je lichaam namelijk tijd nodig om zich aan te passen. Volgens Roenneberg leidt een social jetlag daarom tot slaaptekort, zo vertelde hij aan The Guardian.

Slechter slapen

Wie inconsistente bedtijden heeft, zal bovendien ervaren dat de kwaliteit van de nachtrust minder is, zo bleek uit een onderzoek aan de Australische Monash University in Melbourne. Het lijkt erop dat we dus niet zomaar kunnen ‘bijslapen’, aldus een van de onderzoekers.

Een chronisch tekort aan slaap is door wetenschappers inmiddels gelinkt aan de ontwikkeling van diabetes type 2, hart- en vaatziekten, overgewicht en depressie. De Wereldgezondheidsorganisatie noemt het massale wereldwijde tekort aan voldoende slaap een epidemie voor de volksgezondheid. Een studie uit 2018 concludeert dat verkorte nachtrust in de Verenigde Staten te linken is aan bijna de helft van de doodsoorzaken.

Interne systemen in de war

Daarbij heeft niet alleen ons lichaam als geheel een biologisch ritme, ook iedere cel apart houdt er een interne klok op na. Veel van de processen die plaatsvinden worden op die manier gereguleerd. Als je lichaam zich continu moet aanpassen, heeft dat invloed op die systemen, zo legt wetenschapper Sierra Forbush van de University of Arizona College of Medicine uit. ‘In feite werkt je lichaam dan niet zo goed als het zou kunnen.’

Het effect van een social jetlag is afhankelijk van de grootte van het verschil tussen de twee tijdzones. Forbush verzamelde data van 984 volwassenen tussen de 20 en 60 jaar. Met ieder uur aan social jetlag die de personen iedere week ervoeren, steeg de kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten met liefst 11 procent. Daarbij werd het geassocieerd met een slechter humeur in het algemeen, slaperigheid en vermoeidheid.

Volgens de wetenschapper laat de studie, samen met bevindingen die al bekend waren, zien dat een regelmatig slaapschema een effectieve en vooral ook simpele en goedkope wijze van preventie is als het gaat om gezondheidsproblemen.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Alsof je dronken bent

Los van de gevolgen voor je gezondheid, tast slaaptekort bovendien je concentratievermogen en cognitieve hersenfuncties aan. Volgens slaapexperts van Harvard is het zelfs zo erg dat mensen die dronken zijn beter presteren dan zij die nodig wat langer onder de wol moeten.

Een goede, regelmatige nachtrust dus kan dus meer zijn dan louter een luxe. Een mooie stimulans om die snooze-knop de komende dagen eens niet in te drukken.