Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Robotisering

Auto-ongeluk

Management

Misplaatst vertrouwen in de mens

De zelfrijdende auto is helemaal geen toekomstmuziek. In het Amerikaanse Pittsburgh rijden meerdere taxi’s van Uber autonoom. En toch zit...

author Thijs Peters

clock 1 min

Persoonlijk Leiderschap

‘Betrek medewerkers bij digitalisering arbeidsmarkt’

De arbeidsmarkt digitaliseert als nooit tevoren. Hoe wapenen bedrijven en medewerkers zich tegen robotisering van de werkomgeving? Een verkenning van...

author Loeka Oostra

clock 2 min

Technologieën

Waarom kopen als je ook kunt leasen?

Geen hoge aanschafkosten voor materieel, altijd machines in huis die voldoen aan de laatste stand der techniek én zekerheid over...

author Joost Peters

clock 4 min

Persoonlijk Leiderschap

Tedje van de week: Zo creëer je een menselijk bedrijf in een machinetijdperk

De verwachting is dat bijna de helft van de werkkrachten binnen 20 jaar is vervangen door robots en computers. Daarom...

author Redactie MT

clock 0,5 min

De SER presenteerde onlangs een eerste advies over de impact van robotisering en digitalisering op de werkgelegenheid. De korte samenvatting: hoeveel banen er gaan verdwijnen is onduidelijk, maar het zal zeker ten koste gaan van lager- en middelbaar opgeleiden. De SER hamert op het belang van permanente scholing. Dat maakt werknemers wendbaar. Voorspellen dat robotisering en digitalisering ‘in elk’ geval het midden en de onderkant van de samenleving zullen gaan treffen, is struisvogelpolitiek. Ook op HBO- en WO-niveau gaan banen verdwijnen en zullen bestaande functies door de technologische ontwikkelingen veranderen. En dat gaat in een veel hoger tempo dan we denken. Zijn de overheid en het onderwijssysteem in Nederland daar wel op voorbereid? In de financiële wereld zijn deze veranderingen namelijk nu al zeer tastbaar. Checken van de boeken is geen hoofdzaak meer Neem de functie en vaardigheden van de toekomstige financieel specialist. Als door robotic accounting het verwerken van transacties automatisch gaat, verandert de financiële organisatie wezenlijk. De belangrijkste taak is niet langer het checken van de boeken. Het gaat om waarde toevoegen aan de onderneming. De financieel specialist van de toekomst komt op basis van de cijfers tot strategische inzichten. Het wordt een zoektocht naar innovatie en nieuwe business-kansen, in plaats van verslaglegging. Boekhouders en administratieve afdelingen die cijfers inkloppen en facturen verwerken, zullen gaan verdwijnen. De nieuwe werknemers op de financiële afdeling zullen inzichten leveren door koppelingen te leggen tussen data en verschillende informatiestromen. Dat wil zeggen data uit financiële systemen koppelen aan gebeurtenissen die bijvoorbeeld in de logistiek plaatsvinden. Wat men tegenwoordig (big) data analytics noemt. Onderwijs mist de aansluiting De grote vraag is of de mensen er ook zijn die dit werk straks uit kunnen voren. In de sector bestaan hier terecht veel zorgen over. Wanneer je kijkt naar de huidige studies HBO Accountancy, Register Accountant en Register Controller, dan lijken de curricula nauwelijks toe te werken naar het opleiden van de werknemer van de toekomst. Er is onvoldoende aandacht voor ‘robotic process automation’, ‘predictive analytics’, ‘blockchain’ en ‘machine learning’. Hierover is (online) bij de huidige RA- en RC-opleidingen aan bijvoorbeeld UVA en TIAS in het curriculum nog weinig van terug te vinden. Kijk je naar HBO-niveau dan is dat niet anders. Zo voorspelt de Hogeschool Rotterdam op hun site nog steeds een 65-procent baangarantie binnen 1,5 jaar voor een accountant, maar tegen de tijd dat de studielichting van 2017 afgestudeerd is, zullen een groot deel van de skills geautomatiseerd zijn en is het dus maar de vraag of er nog werkgelegenheid is. Tegen de tijd dat lichting 2017 accounting is afgestudeerd, is er geen vraag meer naar hun skills In deze tijd waarin technologische veranderingen elkaar pijlsnel op lijken te volgen, veroudert (school)kennis snel. Het wordt gezegd dat in sommige technische studierichtingen de houdbaarheid van kennis nog maar twee á drie jaar bedraagt (Aslander en Witteveen, Nooit af, 2015). En toch duren deze opleidingen vier tot zes jaar. Is de basisstructuur van ons onderwijssysteem inefficiënt geworden? Krijgen we over een paar jaar niet te maken met een groep studenten die afstudeert én binnen drie jaar moet omscholen naar een andere inhoud van de rol? Of nog erger, stomen we studenten niet klaar voor een toekomstige baan die bij afstuderen niet meer blijkt te bestaan? Al in 2013 publiceerde Maastricht University een rapport, van een onderzoek naar de arbeidsmarkt tot 2018. In dat rapport wordt voorspeld dat de arbeidsmarkt voor schoolverlaters met een diploma in economische richting ongunstig is, ongeacht het opleidingsniveau. En dat is nog voor de verontrustende ‘hype’ van robotisering losbarstte. Kennis IT bij overheid en onderwijsinstellingen te beperkt ICT en technologische ontwikkelingen zijn cruciaal geworden voor ondernemingen om te overleven in de 21ste eeuw. Het is noodzakelijk dat er op alle niveaus een strategische visie is op de impact van de ontwikkelingen. De technologische veranderingen gaan snel, maar de overheid en het onderwijs reageren traag. Kijk naar het Verkenningsdocument Mens en technologie dat de SER op 21 oktober presenteerde. Daarin staat: ‘De raad pleit er daarom voor om de overgang naar een digitale economie te monitoren, om waar nodig tussentijds bij te kunnen sturen. Mocht een situatie ontstaan waarin structureel gebrek is aan voldoende werk voor bepaalde groepen, dan komen beleidsopties in beeld gericht op investeren in meer werk of een andere verdeling van werk.’ Monitoren? Dat kunnen we ons helemaal niet veroorloven. Die tijd is er niet. De overheid én het bedrijfsleven hebben samen de rol om de huidige werknemers te ondersteunen bij de nieuwe vaardigheden waar de arbeidsmarkt om vraagt, dat is zeker waar. Maar het is ook de overheid die de rol heeft om de jeugd voor te bereiden op de gerobotiseerde en gedigitaliseerde bedrijvigheid. Anders worden robotisering en digitalisering inderdaad een doemscenario. Robert de Gier is financieel directeur business solutions bij Exact

Persoonlijk Leiderschap

Opinie: Robotisering bedreigt ook de banen van hoogopgeleide financieel specialisten

Als de financiële opleidingen aan universiteit en hogeschool niet snel aandacht gaan besteden aan robotisering, constateert Robert de Gier

author Robert de Gier

clock 3,5 min

Volgens Lodewijk Asscher moeten we ons zorgen maken over de robotisering van de arbeidsmarkt: ze werken sneller, goedkoper en zijn nooit ziek. Toch zijn ze lang niet in alles beter. Vijf eigenschappen waarop de mens nog steeds de robot verslaat. De woorden van Lodewijk Asscher dragen een duidelijke waarschuwing: “Robots pakken onze banen af.” Neurowetenschapper Marcia Goddard van Young Capital vindt het een gevaarlijke uitspraak voor een volksvertegenwoordiger. “Hij heeft een enorme invloed op de beeldvorming. Hij zaait nu vooral angst. Natuurlijk gaat robotisering ervoor zorgen dat banen veranderen, maar dat zal vooral resulteren in efficiëntie. Mensen vervangen zal voorlopig bijna tot niet gebeuren. Zo goed zijn robots simpelweg nog niet.” Zelf vergelijkt Goddard, die vorig jaar promoveerde op sociale vaardigheden, de opkomst van robots op de werkvloer met de industriële revolutie. “Indertijd heerste dezelfde angst om vervangen te worden door machines. Het ging met eenzelfde soort snelheid als de technologische revolutie, maar toen is er ook een manier gevonden om hiermee om te gaan. Het werk verdween niet, maar werd slechts efficiënter.” Het is de voornaamste reden dat Goddard de uitspraak van Asscher zo gevaarlijk vindt. “In plaats van angst te zaaien zou Asscher beter in onderwijs kunnen investeren dat toekomstige werknemers voorbereid om met robots samen te werken.” Als voorbeeld noemt ze de financiële sector. “Hier wordt veel gewerkt met cijfers. Dat is werk met veel herhaling dat langzaam beter gedaan zou kunnen worden door robots: je kunt er immers de menselijke fouten uit halen.” Daarentegen is het advies van een financieel expert niet door een robot te geven. “Opleidingen in die richting zouden daar rekening mee moeten houden. Je kunt jongeren niet opleiden voor banen die op de lange termijn heel anders ingevuld gaan worden.” App Naast alle eigenschappen die op de werkvloer van belang zijn, gaan soft skills volgens Goddard een steeds belangrijke rol spelen. Dit zijn eigenschappen die jou menselijk maken en een robot nooit zal hebben. “Of jij je thuis voelt binnen een bedrijf heeft veelal te maken met hoe jij bent als persoon. Aan deze eigenschappen zijn bepaalde talenten toe te kennen. Zo zijn extraverte mensen vaak beter in motiveren en presenteren, terwijl introverte mensen goed kunnen coachen en begeleiden.” Om mensen te helpen deze soft skills te ontdekken, ontwikkelde Goddard een test, die te maken is via de app van Young Capital. “Vooral voor jonge mensen zonder veel werkervaring is dit handig. Deze eigenschappen van jezelf kun je bijvoorbeeld aanprijzen tijdens een sollicitatiegesprek.” Ondanks dat robots nooit ziek zijn, 24 uur per dag kunnen werken en over het algemeen sneller zijn dan mensen, zijn dit 5 vaardigheden waarbij de mens zijn voorsprong behoudt. Ontwikkeling In tegenstelling tot robots die slechts het werk kunnen doen waarvoor ze geprogrammeerd zijn, zijn mensen in staat om zich te ontwikkelen. “Wie relevant wil blijven op de werkvloer, moet bereid zijn nieuwe skills aan te leren. Wie zich makkelijk aan kan passen en bereid is zich in te spannen om nieuwe eigenschappen te leren, verslaat een robot makkelijk op dat punt.” Empathie Robots zijn tot bepaalde hoogte in staat om te communiceren, maar empathie is daar vaak niet bij aanwezig. “Of je nu computerprogrammeur of HR Manager bent, communiceren met collega’s maakt in deze tijd standaard deel uit van je takenpakket. Je moet kunnen luisteren naar anderen, doorvragen en kunnen discussiëren over problemen en oplossingen.” Om effectief te kunnen samenwerken, is zowel affectieve als cognitieve empathie vereist. “Affectieve empathie verwijst naar de neiging een passende emotionele reactie te geven op de gevoelens en gedachten van een ander. Cognitieve empathie verwijst naar het vermogen de gedachten en gevoelens van anderen te herkennen. Het kunnen lezen van lichaamstaal is hier een belangrijk onderdeel van.” Kritisch en probleemoplossend denken Uit verschillende interviews die onderwijsspecialist Tony Wagner van Harvard voerde met honderd CEO’s blijkt dat er binnen bedrijven vooral behoefte is aan medewerkers die kritisch kunnen denken en een probleemoplossend vermogen hebben. “Robots zijn goed in routineklussen, maar zijn niet in staat om kritisch te denken of problemen op te lossen waarvoor ze niet geprogrammeerd zijn.” Creativiteit Out of the box denken is niet iets dat standaard in het takenpakket van een robot zit. “Creativiteit blijft een typische menselijk talent. Think Different, zei Steve Job in de jaren negentig tegen zijn medewerkers. Anders denken, die creatieve mindset, is nu misschien wel belangrijker dan ooit.” Flexibiliteit Je snel in onbekende situaties aan kunnen passen is een uitdaging voor een robot die enkel bekend is met wat voor hem geprogrammeerd is. Wellicht lijkt dat niet echt van belang, maar ieder gesprek met een ander persoon is te kenmerken als een onbekende situatie. Je weet immers niet precies wat er gaat gebeuren. “Robots kunnen bijvoorbeeld niet hun eigen gedrag aanpassen, terwijl mensen snel kunnen schakelen in situaties.” Als voorbeeld noemt Goddard het feit dat bedrijven steeds internationaler worden. “Hoe blijf je bijvoorbeeld effectief samenwerken, onderhandelen en communiceren in een omgeving met culturele verschillen? Nu organisaties multicultureler worden en steeds vaker de grens over gaan, wordt flexibiliteit op de arbeidsmarkt ontzettend belangrijk.”

Management

5 manieren om robots de baas te blijven

Volgens Lodewijk Asscher moeten we ons zorgen maken over de robotisering van de arbeidsmarkt: ze werken sneller, goedkoper en zijn...

author Loeka Oostra

clock 3,5 min