.nl .be

fintech

Naast ‘onze’ betaaldienst Adyen die een naderende beursgang kent, bestaat er een Amerikaanse evenknie die zeker niet onder doet voor de Nederlandse variant. Een profiel van Stripe-oprichters Patrick & John Collison.

Business

In het nieuws: Patrick en John Collison (oprichters Stripe)

fintech John Collison manager in het nieuws

Nick Bortot, Bux, beleggen, beleggingsapp, investering, Binckbank

Business

Manager in het nieuws: Nick Bortot (CEO beleggingsapp Bux)

banken Beleggen Bux

Ron Suber, de godfather van fintech, doet een stap terug bij Prosper, de Amerikaanse marktplaats voor leningen. Hij wil meer gaan focussen op zijn investeringen en het begeleiden van jonge bedrijven. Een profiel van Ron Suber. ‘Fintech is nog altijd een jonge industrie. We hebben er zeven jaar over gedaan om het eerste miljard uit te lenen en in de drie jaar daarna ging er acht miljard door ons platform’, zegt Suber in een interview met het FD over zijn periode bij Prosper. ‘We werden niet beperkt in de groei door de concurrentie of de banken, maar doordat niemand wist wie we waren. Het is zendingswerk geweest. Niet alleen aan de kant van de consument, maar ook bij investeerders.’ Voordat Suber in 2013 de overstap maakt naar Prosper Marketplace in San Fransisco, is hij managing director bij Wells Fargo Securities. Op het moment dat Suber bij Prosper instapt, zit het bedrijf behoorlijk met zichzelf in de knoop. CEO Cris Larsen is een paar maanden eerder opgestapt en er lijkt sprake van een leiderschapsvacuüm. Samen met een aantal investeerders en zijn zakenpartners Steve en Aaron Vermut, investeert Suber extra kapitaal in Prosper en luiden ze een nieuw tijdperk in. Op het moment van de ‘reboot’ doet Prosper maandelijks negen miljoen dollar aan leningen, Suber laat de business groeien naar 400 miljoen dollar aan leningen per maand in 2016. Investeringen De afgelopen vijf jaar ontpopte Suber zich tot de godfather van fintech. De invloed die Suber in de fintech sector heeft is onder andere te danken aan zijn gigantische netwerk. Hij vloog de hele wereld over om op conferenties te praten over het ontwrichtende karakter van online leningen. Daarnaast investeerde hij zelf in 21 verschillende fintech bedrijven, bij een aantal ondernemingen heeft Suber ook een adviserende rol. Suber gaat zich nu meer focussen op het adviseren van deze ondernemingen. Hij wil dat een nieuwe generatie ondernemers leert van zijn kennis en ervaring. Wel blijft Suber bij Prosper actief als senior adviseur en president emeritus, zijn dagelijkse rol wordt alleen een stuk kleiner.

Business

In het nieuws: fintech godfather Ron Suber (President Prosper)

fintech investeren manager

Blockchain, dat was toch iets met de bitcoin? Waarom moeten we daar nu nog over lezen? Nou, omdat toepassing ervan in de financiële wereld slechts het begin is. De bitcoin was misschien het eerste voorbeeld van wat de blockchain-technologie allemaal vermag, maar zeker niet het enige. Sterker nog: als de voortekenen niet bedriegen, gaat blockchain ons leven nog ingrijpend veranderen. In de energiesector, het transport, het notariaat, overal kan de technologie een behoorlijke revolutie veroorzaken. Tijd dus om voorbij de hype te stappen, en eens goed te proberen de impact van de technologie te begrijpen. Gezamenlijk grootboek Eerst maar even terug naar de basis. Blockchain is in 2009 ontstaan als het systeem waarop het elektronische betaalmiddel Bitcoin draait. Simpel gezegd gaat het om een database waarvan heel veel mensen een kopie op hun computer hebben staan. Die database is een grootboek, dus een overzicht van alle transacties. Dat kunnen geldtransacties zijn, maar dat hoeft niet. Ook heel andere informatie kan in het gezamenlijke grootboek opgeslagen worden, zoals patiëntendossiers. Om het systeem betrouwbaar te maken, zijn een paar principes cruciaal. Om te beginnen is de blockchain openbaar. Iedereen kan het hele grootboek downloaden en inzien. Alle informatie wordt decentraal opgeslagen, dus niet op de servers van een bank of een andere instelling die je maar moet vertrouwen. Het vertrouwen komt verder van het netwerk. Computers in het blockchain-netwerk zorgen dat transacties correct in een blok terechtkomen en dat nieuwe blokken zich over het hele netwerk van duizenden computers verspreiden. De computers controleren samen of alle informatie klopt, en dat iedereen steeds dezelfde informatie heeft. De consensus daarover tussen de zogenoemde nodes in het netwerk waarborgt de integriteit van het hele grootboek, en voorkomt dat een bitcoin kan worden ge-copy-paste en twee keer kan worden uitgegeven (het is immers een digitaal betaalmiddel). Het derde principe dat vertrouwen oplevert, is dat niemand informatie kan aanpassen of schrappen. Niemand is eigenaar van de database, dus er is ook niemand die in zijn eentje kan besluiten dat iets wegmoet. Een blok met data dat eenmaal in de blockchain zit, blijft er voor altijd in zitten, onlosmakelijk verbonden met het voorgaande blok in de keten. Geen gerommel achteraf dus. Daardoor weet iedereen zeker dat alles wat in de blockchain zit correct is en correct blijft. Gedeelde digitale waarheid De waarde van de blockchain zit hem in deze principes. Blockchain gaat dus niet zozeer over geld, het gaat over een gedeelde digitale waarheid en over vertrouwen. Mensen kunnen er onderling geld en informatie mee uitwisselen zonder dat een vertrouwde derde partij nodig is. Het benodigde vertrouwen komt niet meer van de autoriteit die het systeem beheert, maar ligt besloten in het systeem zelf. De grote vraag is vervolgens waar je blockchain allemaal voor kunt gebruiken, naast het uitwisselen van ‘cryptografisch geld’. De verwachtingen zijn erg hooggespannen – en spreken elkaar soms zelfs tegen. Sommige enthousiastelingen verwachten bijvoorbeeld dat blockchain zorgt voor een flinke groei van de wereldeconomie, terwijl anderen juist denken dat blockchain een eind maakt aan het huidige kapitalistisch systeem. De blockchain wordt soms zelfs de belangrijkste ontwikkeling sinds het ontstaan van het internet genoemd. Interessante toepassingen zijn te bedenken voor het beheer van productieketens. De Britse start-up Provenance heeft zoiets net uitgeprobeerd. In een pilotproject werd in een blockchain in elk stadium informatie opgeslagen over vis; van de vangst (via sms’jes van vissers) naar verpakking en transport tot aan de consument (QR-codes op de blikjes). Zo wil het bedrijf de transparantie en duurzaamheid van de visserij verbeteren. In een ander project is IBM blockchain-platforms begonnen voor internet of things-toepassingen en voor supply chain management. De eerste klant is Everledger, een bedrijf dat de productieketen van diamanten inzichtelijk maakt voor kopers. Het Rotterdams havenbedrijf werkt op zijn beurt samen met ABN Amro aan een experiment om scheepsladingen die de haven binnenkomen te registreren via een blockchain. De Brits-Amerikaanse expediteur Marine Transport International heeft ook al een blockchain opgezet voor gebruik in het internationale transport. Volgens ceo Jody Cleworth past blockchain hier zo goed vanwege de complexe dataverzamelingen die ontstaan tussen de vele betrokkenen langs de supply chain: havens, verladers, ontvangers, vervoerders en controlerende instanties willen allemaal informatie over de lading opslaan en inzien. Ook de energiesector kan baat hebben bij blockchain. Gas en elektra werden altijd centraal uitgeleverd en afgerekend, maar dat is flink aan het veranderen. Particulieren en bedrijven nemen energie af, maar kunnen met zonnepanelen ook weer energie terugleveren. In New York is al een project gestart, TransActive Grid, waarbij buren de energie die ze opwekken onderling met elkaar afrekenen via blockchain, dus zonder tussenkomst van een netbeheerder. De omvang van de bitcoin-blockchain verdubbelt tot nu toe elk jaar Een beroepsgroep die zich ook zorgen maakt, is het notariaat. Sommige blockchain-voorstanders denken dat het notariaat helemaal overbodig wordt. Waarom zou nog een beëdigd notaris nodig zijn om overeenkomsten te formaliseren? Voor landen zonder betrouwbare kadasters kan dat een uitkomst zijn; de gedistribueerde databases kunnen een goedkope manier zijn om eigendomsgegevens bij te houden. Besparing tot 20 miljard De meeste opwinding over blockchain heerst echter – nog steeds - in de financiële sector. Diverse fintech-bedrijven denken razend slimme, winstgevende toepassingen te kunnen bedenken die werken op de bitcoin-blockchain of met een eigen blockchain. De bank Santander zegt dat de bancaire sector met blockchains tot wel 20 miljard dollar zou kunnen besparen. In Amerika hebben 25 banken zich verenigd in een blockchain-startup, R3 CEV. In Nederland is er ook veel blockchain-enthousiasme. Er zijn al drie bitcoin-congressen georganiseerd en in februari wordt in Groningen de eerste Blockchain Hackathon georganiseerd. Onder de aanwezigen, in elk geval: ING, Exact, provincies, gemeentes, de Kamer van Koophandel, Deloitte, Microsoft en DNB. De Nederlandsche Bank liet tijdens een blockchain-congres in juni weten dat het in de kelder een netwerkje met pc’s heeft opgezet om met cryptocurrencies te experimenteren. Ironisch als banken aan blockchain beginnen Gezien de herkomst van de technologie is het niet zo vreemd dat de financiële sector zoveel interesse heeft. Tegelijk is het ironisch dat juist de banken het hardst rennen om de ontwikkelingen bij te houden, aangezien blockchain en bitcoin juist bedacht zijn om hen overbodig te maken. Critici zeggen dat het onzin is dat banken zich zo storten op blockchain. Banken hébben geen probleem waar blockchain de oplossing voor is, zij zíjn het probleem. Als er iets is dat banken immers niet willen, is een systeem waarover ze geen zeggenschap hebben. Het gevolg is dat er wonderlijke tussenvormen worden bedacht waardoor de financiële sector toch kan meedoen met de hype. Toepassingen bijvoorbeeld die een beetje blockchain zijn, maar niet helemaal. Organisatieadviesbureau Accenture vroeg onlangs een patent aan op een blockchain die wél achteraf aanpasbaar is door een centrale beheerder. Veel mensen reageerden daar online wat lacherig op. Zoals: ‘Een blockchain die je kunt bewerken… is dat niet gewoon een spreadsheet?’ Ook niet alle fintech-bedrijven storten zich even geestdriftig op blockchain. Zoals Newest Industry, een bedrijf dat werkt aan online fintech-oplossingen en momenteel een online marktplaats opzet waar MKB’ers zich kunnen laten financieren door hun equity liquide te maken. ‘Dat is lastig in het huidige financiële systeem’, aldus directeur Kees Haverkamp. ‘Met onze marktplaats moeten ondernemers dat systeem kunnen omzeilen. Het sluit dus naadloos aan bij de gedachte achter blockchain.’ Desondanks gebruikt het bedrijf geen blockchain voor het project. ‘Met de huidige stand van de techniek is het praktischer om gewoon een applicatie te bouwen met bestaande technieken. We hebben wel flink met blockchain geëxperimenteerd, maar de meeste toepassingen die mensen voor zich zien, zijn allemaal ook zeer goed realiseerbaar met meer gangbare technieken zoals relationele databases.’ Nog weinig echte blockchaintoepassingen Wie kritisch kijkt, moet inderdaad toegeven dat er nog maar weinig échte toepassingen zijn. Bitcoin is voorlopig de enige toepassing die het prototype-stadium voorbij is. Sceptici houden blockchain nog steeds voor een oplossing die op zoek is naar een geschikt probleem. Zij wijzen op de hindernissen die een praktische toepassing van het briljante concept in de weg staan. De belangrijkste hindernis is de omvang. De twee belangrijkste blockchains, Bitcoin en Ethereum, groeien namelijk als kool. En dus ook het aantal transacties dat moet worden bijgeschreven. De omvang van de bitcoin-blockchain verdubbelt tot nu toe grofweg elk jaar. Drie jaar geleden was het hele bestand nog 10 gigabyte groot; wie de blockchain nu wil downloaden, heeft ten minste 85 gieg vrije schijfruimte nodig. En over een maand 3,5 GB méér, want dat is hoe snel de hele database groeit, dankzij de 200.000 transacties die gemiddeld elke dag worden toegevoegd. Behalve een flinke harde schijf is ook een serieuze internetverbinding dus een vereiste. Het verkeer met de andere knooppunten in het netwerk kost zo’n 400 gigabyte of meer per maand. Bitcoin portemonnee Lykle de Vries, ‘social enterprise whisperer and bitcoin evangelist’, erkent dat de omvang van de blockchain een probleem begint te worden. ‘Een full node zou je niet op je smartphone kunnen draaien, maar een wallet om iets mee te betalen kan gelukkig wel.’ ‘Als je een kopje koffie wil afrekenen is 10 minuten wachten niet praktisch’ Zulke bitcoin-portemonnees zijn lichtgewicht applicaties die op een vereenvoudigde manier transacties kunnen doen. Ze vertrouwen daarvoor op de betrouwbaarheid van het netwerk. ‘Ik denk dat we uiteindelijk toegaan naar verschillende soorten transacties met verschillende mate van betrouwbaarheid. Nu moet je nog 10 minuten wachten op zekerheid dat je transactie is opgenomen in het blok. Vaak is dat geen probleem, maar als je een kopje koffie wil afrekenen is het niet praktisch.’ De macht aan de super-blockchain-gebruiker De omvang vormt op die manier nog een ander gevaar voor blockchain. Als de meeste nieuwe gebruikers ervoor kiezen alleen een lightweight client te installeren, kunnen ze wel transacties in de blockchain zetten, maar doen ze zelf niet mee aan de controle en het bijwerken ervan. Als heel veel gebruikers dat overlaten aan een kleinere groep super-gebruikers, krijgen die meer macht. De decentrale database is dan ineens niet zo decentraal meer, terwijl dat toch de belangrijkste garantie is voor de betrouwbaarheid. Nog een probleem dat verdere groei van blockchain belemmert, is dat nieuwe informatieblokken niet groter mogen zijn dan 1 MB. Die limiet is in 2010 ingesteld om spam en hackersaanvallen tegen te gaan. Dat betekent dat er een maximumaantal transacties per blok opgeslagen kan worden, wat ook weer zorgt voor een maximum van zeven transacties per seconde. Steeds meer transacties moeten daardoor langer wachten op bevestiging, waardoor het systeem als geheel flink trager wordt. Als bitcoin wil uitgroeien tot serieus betaalmiddel, dan moet het de snelheid benaderen van Visa en Paypal. Die bedrijven kunnen duizenden transacties per seconde verwerken. Stammenstrijd Over de vraag of de block-grootte dan maar weer verhoogd moet worden, woedt al 2 jaar een stammenstrijd die de blockchain-gemeenschap zo splijt dat het wel ‘Bitcoins constitutionele crisis’ wordt genoemd. Inmiddels wordt hard gewerkt aan nieuwe technieken die de impasse kunnen doorbreken. Met al die fundamentele problemen is het verwonderlijk dat er toch zoveel vertrouwen is in blockchain. Paul Bessems bijvoorbeeld, zelfverklaard thought leader, pionier en ‘blockchain consultant’, bepleit een nieuwe organisatiestructuur: blockchain-organiseren. Hij baseerde het concept op de uitgangspunten die de stichters van blockchain hanteerden. ‘Blockchain moet je zien in een breder kader, breder dan alleen technologie’, vindt hij. Bessems geeft toe dat hij graag aansluit bij alle aandacht. ‘Je zou het opportunistisch gedrag kunnen noemen. Het is zoals Victor Hugo zei: ‘Niets is krachtiger dan een idee waarvoor de tijd rijp is.’ De tijd is nu rijp om dingen fundamenteel anders te gaan organiseren.’ Soms is blockchain als 'skiën met een tractor' Volgens Kees Haverkamp is blockchain dan ook een hype die ertoe leidt dat mensen toepassingen gaan bedenken die niet voor de hand liggen. ‘Als je een enorme fan bent van tractoren en je wilt op wintersport met de tractor, dan kan dat. Het is duurder, langzamer en je bent hartstikke moe als je aankomt, maar het kán. Ik zou zelf liever een stationwagen pakken, dat werkt beter. Maar ja, iedereen is nu ineens fan van tractors.’ De verwachtingen zijn hooggespannen – en spreken elkaar soms tegen Volgens Haverkamp zijn het gewoon ‘opportunistische investeringsmaatschappijen en banken die achter een hype aanrennen’. ‘De gedachte achter blockchain vind ik te gek, maar ik ben een nuchtere Brabander. Ik moet 23 mensen salaris betalen en dat gaat niet met luchtfietsen. Daarom wachten wij ermee.’ Lykle de Vries gelooft dat de gouden tijd voor blockchain vanzelf komt. ‘Blockchain en bitcoin volgen gewoon de hype-cycle van Gartner, net als internet en de mobiele telefoon dat deden. Eerst weet niemand ervan, dan komt het in het nieuws en stijgen de verwachtingen immens. Dan valt het tegen, en weer 2 jaar later zie je toepassingen. We zitten nu in het piekjaar van blockchain. Volgend jaar hoor je overal dat het toch te moeilijk is of te duur, en: ‘we krijgen het in onze bedrijfstak niet voor elkaar’. Maar daarna zie je dat het ineens toch overal nuttige toepassingen heeft gekregen.’

Business

Wat je moet weten over blockchain

blockchain fintech

Je spaargeld levert bij de bank niks op. Waarom zou je het dan niet in huizen stoppen? Huizenbezitters zijn trouwe betalers van hun hypotheekrente. Die paar procent die ze elke maand overboeken, het is misschien niet veel, maar toch een ander verhaal dan de miezerige spaarrente van de banken. Deze zomer bemachtigde ‘crowdfundhypotheekverstrekker’ Jungo een AFM-vergunning, en die wil het dit jaar nog gaan gebruiken. Particulieren kunnen binnenkort in hypotheken inleggen en daarop tot 3,5 procent rente vangen. Geen spaardeposito dat daar tegenwoordig nog tegenop kan. Disruptieve uitdagers Jungo is de nieuwste en potentieel meest disruptieve uitdager op de hypotheekmarkt. Ooit was die markt een baken van rust en risicovrij verdiende rendementen, maar inmiddels is het een woelwater geworden, met gevaarlijke onderstromen voor banken en hypotheekadviseurs. De toevloed van nieuwkomers springt daarbij het meest in het oog. De hippe huizenkoper heeft geen Rabo-hypotheek meer, maar financiert zijn huis bij Munt, Tulp, Venn of bijBouwe. Een lening die je bovendien zelf kunt afsluiten, bij Hypotheek24. Een volgende lichting start-ups, onder wie dus Jungo, wordt nog dit jaar op de markt verwacht. De extreem lage rente en de gunstige Nederlandse marktsituatie zijn belangrijke verklaringen voor de toevloed. In zekere zin is er ook sprake van een inhaalslag. Tijdens de crisis lag de markt op zijn gat. De hypotheekomzet, in 2007 nog goed voor 115 miljard euro, was in 2013 nog maar 37 miljard. Maar in 2015 groeide de markt weer, met 28 procent, tot 62 miljard euro. Ook de eerste twee kwartalen van 2016 waren uiterst goed, met een groei van boven de 20 procent. Tijdens de crisis waren de hypotheekverstrekkers druk met de afdeling bijzonder beheer, de wanbetalers. Voor innovatie was geen ruimte. Dat is nu wel anders. Snel in bedrijf Met de lage rente meldde zich bovendien een nieuwe groep kapitaalverstrekkers op de markt. Traditiegetrouw kwam de hypotheekfinanciering van de balans van de banken zelf. Maar nu staatsobligaties vrijwel niets meer opbrengen, zoeken ook veel institutionele beleggers een alternatief. Hypotheken passen daar uitstekend bij – en dan vooral in Nederland, waar de betalingsmoraal hoog is. Een pakket hypotheekcontracten levert al snel 1,5 tot 2 procent meer op dan een staatsobligatie, tegen weinig extra risico. Veel van de start-ups op de hypotheekmarkt zijn ontstaan als instrument waarmee beleggers (zoals pensioenfondsen en buitenlandse investeerders) hun geld willen wegzetten. De Nederlandse infrastructuur is gunstig voor hen, zegt Matthijs Mons, partner bij adviesbureau Yellowtail. ‘Er zijn veel partijen op de markt die beleggers kunnen helpen.’ Het grote aantal hypotheekadvieurs in Nederland staat bovendien te springen om nieuwe aanbieders, zegt hij. ‘Daarmee wordt de keuzemogelijkheid voor de klant groter en kan de intermediair zijn onafhankelijkheid naar de klant toe onderstrepen.’ Zelf een distributienetwerk opzetten als nieuwkomer is dus nauwelijks nodig. Daarnaast kent Nederland enkele grote serviceproviders (zoals Stater en Quion), die een belangrijk deel van de administratieve afhandeling, zoals het offerteproces en beheer, uit handen kunnen nemen. Ook dat hoeven de nieuwkomers dus niet meer zelf te doen. De investeringen om in Nederland de markt op te gaan, kunnen daarmee beperkt blijven. ‘Vaak kun je in 3 tot 5 maanden in bedrijf zijn’, zegt Mons. Je hypotheek in 8 minuten De toestroom van vers kapitaal is niet het enige dat de markt op zijn kop zet. Ook de technologische innovatie helpt mee. Terwijl we razendsnel online kopen, afrekenen en bankieren, is de hypotheekaanvraag nog steeds een stroperig proces, met verschillende adviesgesprekken, dat makkelijk weken in beslag neemt. Dat kan beter, vonden sommige ondernemers. ‘Veel klanten willen meer keuzevrijheid’, zegt Bouwe Kuik, oprichter van bijBouwe. Deze sinds eind 2015 actieve hypotheekaanbieder handelt het hele proces online af. De klant kan ervoor kiezen het helemaal zelf te doen. ‘Een hypotheek afsluiten kan sneller en goedkoper. De klant wil duidelijkheid. Met technologie kan dat ook.’ Waar het misschien naartoe gaat is al in de VS te zien: daar is Rocket Mortgages actief, waar online hypotheken in 8 minuten te regelen zijn. In Nederland kan zo’n ‘robothypotheek’ voorlopig nog niet. De huizenkoper moet hier nog loonstrookjes en belastingaangiftes laten zien, die handmatig worden beoordeeld. Maar partijen in de sector werken nauw samen om deze documenten in één app te krijgen. Dat maakt de deskundig adviseur overigens nog niet overbodig, zo is de consensus in de sector. ‘Maar daarbij moet je dan meer denken aan iemand die meedenkt met de klant en enkele cruciale vragen stelt’, zegt Joppe Smit, strategisch consultant bij adviesbureau IG&H. ‘Hulp bij zelfbediening, zeg maar.’ De hele klantreis De hypotheekmarkt biedt nieuwe aanbieders kansen op verschillende momenten in de ‘klantreis’. Met data kunnen ze bijvoorbeeld patronen in de levensloop van de klant signaleren, waarop de hypotheekverstrekker proactief kan inspelen. Smit: ‘Partijen die dit goed beheersen, kunnen daaruit veel nieuwe business halen. Ze kunnen klanten wegkapen voor de neus van bestaande partijen die langzamer zijn.’ Het marktaandeel van de grootbanken op de hypotheekmarkt is de afgelopen jaren al tot onder de 50 procent gedaald. Om verdere afkalving te voorkomen, moeten ze mee in de verbeterde dienstverlening met snellere beoordelingen en doe-het-zelf-hypotheken. ABN Amro biedt daarom als eerste grootbank nu ook ‘execution only’ online hypotheken. Grootbanken ‘De grootbanken zitten in een lastige situatie’, zegt Matthijs Mons van Yellowtail. In het verleden hebben ze enorme hypotheekportefeuilles opgebouwd. Die van de Rabobank spant de kroon: zo’n 200 miljard (!) euro. Maar met hun tarieven moeten de banken opboksen tegen de nieuwkomers, die te maken hebben met veel minder hoge kapitaalseisen. Die kapitaalseisen zijn een heikel punt. Een nieuw pakket internationale eisen is in de maak (‘Basel IV’ genoemd). Daarin komt mogelijk de eis dat de Nederlandse banken grote kapitaalbuffers voor hun hypotheekportefeuilles hebben. De bankenlobby werkt op hoge toeren om dat te voorkomen. De uitkomst? Onzeker. De grootbanken kunnen de hypotheken niet missen, denkt Matthijs Mons. Het is nog steeds een zeer lucratieve markt, zegt hij. De aan de klant berekende rente mag dan gedaald zijn, de rente die de banken zélf betalen is nog veel lager. ‘Bovendien: waar ga je als bank dan je geld mee verdienen? Niet met spaargeld, en ook niet met betalingsverkeer.’ Dág, middle man Met hun omvang hebben de grootbanken nog voldoende slagkracht om mee te gaan in de digitalisering, om nieuwe concurrenten en hun slimme apps het hoofd te bieden. Anders is het voor de grote aantallen hypotheekadviseurs. De opkomst van fintech kan bij hen écht disruptieve gevolgen hebben. Momenteel betaal je bij een hypotheekaanvraag al snel 2.500 euro aan advieskosten. BijBouwe heeft tarieven vanaf 595 euro. Internet drives out the middle man. Joppe Smit (IG&H): ‘Hypotheekadvies wordt een stuk minder arbeidsintensief. De werkgelegenheid in de markt zal aanzienlijk verminderen.’

Leiderschap

Hommeles in hypothekenland

disruptie fintech hypotheken

Business Quotes 'Als je de richting van de wind niet kunt veranderen, verander dan de stand van je zeilen.'