Waar de computer het nooit zal winnen

Computers zullen altijd sneller zijn dan mensen. Het mensenwerk van de toekomst zal er alleen maar creatiever door worden.

In Amerika spreekt men al een tijdje over de zogenaamde 'jobless recovery'. Daarmee wordt het fenomeen bedoeld dat de economie groeit, maar de werkloosheid onverminderd hoog blijft. Wel groei, groeiende productie en winsten bij bedrijven, maar zonder dat daar meer mensen voor nodig zijn. Dat zou een trendbreuk met de geschiedenis betekenen. Een ontwikkeling die mogelijk ook Europa zal treffen, vooropgesteld dát we hier al een economisch herstel gaan zien binnenkort.

Robots nemen het over

Een van de redenen dat de productiviteit stijgt, maar de werkgelegenheid niet, is automatisering. Oftewel: in veel gevallen nemen robots het werk van mensen over. Dat is natuurlijk geen nieuw verschijnsel. In de auto-industrie wordt bijvoorbeeld al heel lang gewerkt met robotarmen, maar de technologie is de laatste jaren zo sterk verbeterd dat het nu zelfs zonder mensen kan die de robots aansturen. Chris Anderson schrijft hier al over in zijn boek Makers. Hij beschrijft daarin hoe hij een fabriek heeft opgezet die drones maakt voor de hobbymarkt met bijna alleen nog maar machines en over de impact hiervan. Kort samengevat: de mogelijkheden van robotarmen zijn de laatste jaren zoveel groter geworden dat de flexibiliteit van productie enorm is toegenomen, met als gevolg dat alle mensen die voorheen nodig waren voor het aansturen van de armen vervangen zijn door één goede engineer die vanuit zijn computer kan die aansturing regelt.

Computers zoeken beter

CHRIS ANDERSON OVER MAKERS

Het innovatiemodel achter internet is de échte revolutie, zegt Chris Anderson in zijn nieuwe boek 'Makers'. Lees wat we er eerder over schreven:

=> Maakindustrie 2.0
En zo zullen er meer functies sterk veranderen door de toenemende automatisering. Een beroep dat in Amerika sterk onder druk staat is bijvoorbeeld dat van 'paralegal', wat we in Nederland juridisch secretaresse of juridisch assistent noemen. Dit was altijd een beroep waar je een goede opleiding voor nodig hebt (een college in de VS) en dat alleen daarom al toekomstbestendig leek; het was immers een beroep in de kenniseconomie. Maar wat blijkt nu? De juridische assistent was altijd de persoon die voor de advocaat op zoek gaat naar de jurisprudentie en toepasbare wetten. Computers blijken echter met betere suggesties te komen en beter advies te geven. Dus waarom heb je zou je nog paralegals nodig hebben?

Deep blue

Zo zijn nog veel meer beroepen denkbaar waar de computer betere resultaten levert dan de mensen. Ik heb vrienden die heel veel weten, maar er is er niet één die zoveel weet en zo snel kan zoeken als Google. Dat deze ontwikkeling eraan zat te komen wisten we al een tijdje. Het is alweer meer dan 15 jaar geleden dat wereldkampioen schaken Gary Kasparov werd verslagen door IBM-computer Deep Blue en ruim 2 jaar dat Ken Jennings, de beste Jeapordy!-speler aller tijden, werd verslagen door Watson, ook een computer van IBM. Computers zoeken en analyseren dus beter dan mensen.

Niet geheel nutteloos

Dit mag een doembeeld lijken, toch zijn mensen niet geheel nutteloos. Want het was diezelfde Gary Kasparov die enige tijd geleden een 'open' schaaktoernooi organiseerde. Iedereen, mens en computer, mocht meedoen. De winnaar? Dat was niet een grootmeester, en ook niet een supercomputer, maar een groep studenten die samenwerkten met goede schaakprogramma's op hun iPhone. Dus niet de beste mensen, niet de beste computer, maar een samenwerking van slimme mensen met 'redelijke' machines won het toernooi. Dat is hoopgevend en interessant.

Vaste kennis is automatiseerbaar

Het probleem is dat alles waar een vast antwoord op is, beter door machines gedaan kan worden dan door mensen. Nog niet helemaal alles, maar daar gaat het wel naar toe. Dus zullen we als mensen ons moeten richten op het werk waar geen (vast) antwoord op is. Dat betekent dus: experimenteren. Het probleem is: in ons huidige onderwijssysteem is dat iets dat we vooral afleren. In ons huidige onderwijs is het antwoord op een testvraag immers goed of fout, en nooit: 'goed geprobeerd'. Ook op een andere manier leert ons huidige onderwijssysteem de verkeerde dingen aan. De beste resultaten ontstaan door menselijke samenwerking, maar samenwerken bij een examen noemen we spieken of afkijken.

Toegevoegde waarde

De oplossing voor de wereld van het werk is: denken in toegevoegde waarde. Wat kan ik nu echt beter dan een computer of robot? Waar voeg ik nu echt iets toe? In de zorg zie je bijvoorbeeld dat systemen betere diagnoses stellen dan mensen, maar dat een mens nog altijd beter is in het overbrengen van slecht nieuws. Helaas is empathie weer niet het sterkste punt van veel artsen, maar het is wel hun toegevoegde waarde. De menselijke hand bij de verzorging voegt waarde toe, maar het systeem is zo gemaakt dat we daar geen tijd meer voor hebben.
De conclusie: de toekomst van werk ligt in een samenwerking met computers en machines, in het toepassen van de creativiteit van de mens in combinatie met de snelheid, kracht en onverzettelijkheid van computers en robots.

Voor meer inspiratie:

• Ken Jennings over feitjes
• Andrew McAfee over de vraag of robots ons werk overnemen
  
• Erik Brynjolfsson over samenwerken met machines en een andere blik op de economie

Meer over de revolutie van werk?

• Wat als transport geen tijd meer kost?
  
• 3D-printen maakt patenten vrijwel waardeloos
  
• Alle bijdragen van Bas van de Haterd