Geen producten in de winkelwagen.
Zet de radio maar hard aan op kantoor, want dat verhoogt de productiviteit. Wie dat zegt? De rechter. Daarom moeten bedrijven Buma/Stemra betalen, ook als uw werknemers naar hun eigen i-Pod luisteren. Maar klopt dat wel? De zin en onzin van muziek op het werk.
Staat u het toe dat medewerkers naar muziek luisteren, zelfs via een i-Pod? Dan is er sprake van een bedrijfsbelang. Immers, tevreden werknemers werken harder. Dat oordeelt de voorzieningsrechter in de zaak van Buma/Stemra tegen Suplacon. Volgens deze rechter is er sprake van openbaarmaking van muziek. Gevolg is dat het plaatsbewerkingsbedrijf inbreuk heeft gemaakt op de door Buma geëxploiteerde auteursrechten en dus moet gaan betalen. De crux zit vooral in het feit dat de werkgever er geen bezwaar tegen heeft gemaakt dat iedereen zijn eigen muziek beluisterde.
i-Pod cadeau
Sinds wanneer maakt iemand muziek openbaar via oordopjes? Logischerwijs is er veel ophef over deze uitspraak. Het is voor Suplacon te laat om hoger beroep aan te tekenen, meldt Webwereld.nl. Jammer, want op dezelfde site stelt Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat bij SOLV, dat het vonnis niet in de haak is. "Dit is niet goed, als ik de feiten goed begrijp. Het luisteren naar een iPod is sowieso geen openbaarmaking. De luisteraar maakt in dit geval niet openbaar, en al helemaal niet de werkgever." Volgens Alberdingk Thijm is het zelfs geen openbaarmaking als een werkgever zijn personeel zelf iPods zou geven.
Niet zo bedoeld
Maak nu niet direct geld over naar Buma/Stemra. De auteursrechtenorganisatie stelt op Tweakers.net dat het helemaal geen royalty's gaat vragen als werknemers via een hoofdtelefoon naar eigen muziek luisteren. Cees van Rij, directeur Juridische Zaken van Buma: "De rechter bedoelde volgens ons dat het feit dat werknemers binnen het bewuste bedrijf naar muziek mochten luisteren, aangaf dat er een bedrijfsbelang was om de muziek openbaar te maken." Volgens ict-jurist Arnoud Engelfriet kan de uitspraak desalniettemin verstrekkende gevolgen hebben, op welke manier hij ook wordt gelezen. "Dan zou je bedrijven in theorie kunnen verplichten te betalen, omdat ze toestaan dat muziek beluisterd wordt via een mp3-speler."
Samen luisteren
Des te opvallender is het dat op de site van MKB Servicedesk iets heel anders wordt geadviseerd. Op de vraag 'wanneer moet je betalen', staat: "Kort gezegd: zodra meer dan één persoon de muziek kan horen is er sprake van openbaarmaking van de muziek. Het maakt hierbij niet uit of het een kantoorruimte betreft waar alleen medewerkers de muziek horen of een winkelruimte waar ook de klanten mee kunnen luisteren. In beide gevallen dient een vergoeding te worden betaald aan de artiest via Buma/Stemra." En hoe vaak ziet u werknemers met z'n tweeën dicht op elkaar zitten om gezamenlijk de hele dag naar dezelfde i-Pod te luisteren?
Verboden
Overigens speelt een kwart van de Nederlandse werkgevers hier al (onbewust) goed op in. Zij verbieden muziek op de werkvloer, zo bleek uit onderzoek van NationaleVacaturebank.nl eind 2007. Zorgwekkend voor hen: bijna tachtig procent van de werknemers vindt het juist gezellig. Ze geven aan dat het ook nog stimulerend werkt als het om de arbeid draait. Gelukkig staat bij twee derde van de bedrijven de muziek dan ook de hele werkdag aan. Vooral het popgenre is populair, gevolgd door rockmuziek. Klassieke muziekliefhebbers hebben pech gehad, die muziek komt niet eens voor in de top vijf.
Slechter werken
Overigens mag de rechter dan wel besloten hebben dat muziek arbeidsverhogend werkt. De wetenschapswinkel van de Katholieke Universiteit Brabant denkt daar anders over. Zij hebben in 2000 onderzoek gedaan naar de effecten van muziek op de werkvloer. Daaruit bleek dat degenen die in stilte werken, er veel beter vanaf komen als het geheugen een rol speelt bij de uit te voeren taken. Het maakt daarbij geen enkel verschil of er naar pop, klassiek of rock wordt geluisterd. Bij simpele taken werd er geen verschil aangetroffen tussen de groep die in stilte werkte en de andere groepen.
Verslaafde Nederlanders
Degenen die zich ergeren aan de muziek, maar niet bij machte zijn om het een halt toe te roepen, is er Stichting BAM (Bescherming Akoestisch Milieu). Deze stichting streeft naar afschaffing van alle onnodige, storende geluiden. Op hun site blijkt dat er meer mensen zijn die zich beklagen over radio's op het werk. "BAM krijgt regelmatig klachten binnen over muziek op het werk. Het lijkt overigens een typisch Nederlands probleem. Wij horen af en toe berichten dat in Europese werkhallen of kantoren dit fenomeen toch een stuk minder aanwezig is, zo niet helemaal ontbreekt. De Nederlander blijkt naast de koffie op het werk óók verslaafd aan de radio."
Ziekte en ontslag
Muziekoverlast klinkt wellicht onschuldig, maar volgens BAM is het even erg als 'meeroken'. "Een dergelijk probleem kan ook wel leiden tot ziekte en zelfs ontslag, als u aanloopt tegen een baas vol onbegrip. BAM trekt echter een lijn met de rookvrije werkplek. 'Meeroken' met muziek die je niet aangenaam vindt heeft uiteindelijk een onwerkbare situatie tot gevolg. Het kan voor de betreffende werknemer een dagelijkse martelgang worden. (…) Niet degene die steeds moet meeluisteren heeft een probleem, maar degene die niet meer kan werken zonder constante muziekstroom. Het is dan ook aan die mensen om eens bij zichzelf te rade te gaan, zo denken wij."
Stilte oordopjes
Mocht u overigens besluiten om een radio op de afdeling aan te zetten (en daarvoor rechten af te dragen aan Buma), dan hoeft u niet bang te zijn dat het ding weer uit moet, omdat één werknemer de muziek niet op prijs stelt. Dat blijkt uit een rechtspraak van tien jaar geleden, waarover de Volkskrant berichtte. Toen de heer Lindert ziek was geworden van de muziek en via de kantonrechter een algemeen verbod probeerde te krijgen op de aanwezigheid van particuliere radio's op het werk, kreeg hij van de rechter te horen dat "als u last heeft van radiolawaai op het werk, u maar oordopjes in moet doen."
