Waarom je vertrekkende medewerkers juist moet afbranden

Een baan is als een treinreis: je start met een sollicitatie, wordt vervolgens ingewerkt en ontwikkelt je. Het onvermijdelijke eindstation is het opzeggen van je baan. Op naar een nieuwe horizon. Voor goede werkgevers is elk station op die reis belangrijk. Maar waarom zou je niet ook de vertrekkende werknemer in het zonnetje zetten? Voor digital-marketingbedrijf Traffic Builders uit Almere is dat volslagen logisch. Daar zetten ze vertrekkende medewerkers juist in het zonnetje – of althans, in een eerlijk licht. Dat gebeurt met een heuse roast, een evenement waarbij de vertrekkende collega op ironische wijze wordt beledigd. Content-marketingconsultant Kelly Grötzinger legt uit hoe het bedrijf dit, euh, gezellige idee gestalte geeft.

Wat zijn de ingrediënten van een goede roast?

‘Verhalen die we niet kenden. Beschamende feitjes. Als andere collega’s ermee komen. En vaak ook de meest simpele grappen die je over iemand kunt maken, of het nu over functioneren bij Traffic Builders gaat, of over iemands hobby’s. Of over iemands opvallende aanwezigheid bij sociale activiteiten op kantoor. Dan zegt een roaster bijvoorbeeld: Het is opmerkelijk dat je in de bijna vijf jaar dat je hier gewerkt hebt, verreweg de meeste indruk gemaakt hebt tijdens de borrels.’ Of: We zien je graag terug, liefst bij een van de handvol bureaus die nog wel eens een pitch van ons winnen. Humor die je op het verkeerde been zet.’

Hoe is deze traditie ontstaan?

‘Zes jaar geleden, toen we nog op andere locatie zaten, rondde een markante stagiair zijn stage af. We waren het erover eens dat deze aparte kerel een passend afscheid verdiende. Tijdens de lunch schreef een collega een stukje dat hij vervolgens voorgedragen heeft. Dat spontane grapje is uit de hand gelopen en is inmiddels een traditie.’

Hoe vaak wordt er geroast?

‘We hebben in zes jaar tijd twintig tot vijfentwintig roasts gehad. Niet vaak, want veel traffic builders blijven hier lang werken. Dat heeft te maken met de sfeer op ons kantoor, hoe we met elkaar omgaan. We zijn niet alleen collega’s; we zijn eerder vrienden met een professionele werkrelatie.’

Lijkt die eerste roast van zes jaar geleden op jullie huidige roasts?

‘Nee, het was een stuk vriendelijker dan nu. Dat betekent niet dat wij keihard zijn voor vertrekkende collega’s – bij sommige mensen kun je nu eenmaal verder gaan dan bij andere. Zo zegt de tv-zender Comedy Central, die roasts van bekende Nederlanders en Amerikanen uitzendt het ook: we only roast the ones we love. Uit een goede roast blijkt het respect dat je voor elkaar hebt. We gaan dus nooit onder de gordel. Overigens zijn die van ons vele malen beter dan die van Comedy Central.’

Hebben jullie een vaste ‘roaster’?

‘We hebben een paar getalenteerde schrijvers, maar wie de roast uitspreekt, verschilt per vertrekkende collega. Ik heb er zelf ook eentje mogen doen, voor twee collega’s die tegelijk weggingen. Een onwijs leuke ervaring. We vroegen aan het hele team om input, om anekdotes en verhalen, liefst met lastige foto’s, die tijdens onze bedrijfsreizen en kerstdiners gemaakt zijn. En we hebben een interne quote-lijst, die dagelijks wordt bijgehouden, met markante uitspraken van onze mensen. Van dat alles maken we dan een geinige presentatie.’

Leuk, maar het blijft een investering in iemand die al vertrokken is. Wat heeft het bedrijf eraan?

‘Het maakt het groepsgevoel sterk. Humor maakt het afscheid van de vertrekker voor iedereen licht. Voor de achterblijvers is de roast een teken dat ook als een collega weggaat, dat op een leuke manier gaat. We hebben hier geen bad leavers. Overigens, als iemand geen behoefte heeft aan een roast, dan komt er geen roast. Maar negen op de tien vertrekkers krijgt een roast.’

Loopt het wel eens uit de hand?

‘Dat mensen echt beledigd raken, of in huilen uitbarsten, bedoel je? Nee, nooit. We zoeken de grenzen op in grappen, maar we weten altijd waar we het over hebben. En over wie, want we hebben elkaar hier goed leren kennen. Dat moet wel, want op kantoor gaat het pingpongen van geestigheden de hele dag door. Wat wel gebeurt: soms geeft de vertrekkende collega na zijn roast een directe contra-roast, waarbij de vertrekker nog een woordje klaar heeft voor zijn of haar manager of collega’s. Dat is hoe het uit de hand kan lopen.’