Geen producten in de winkelwagen.
Het managementteam dat ons land gaat leiden is in de maak. Maar hoe smeedt Mark Rutte twaalf bestuurders samen tot een geoliede ministersploeg?
Een volgepakte Rijnhal, een regeer- én een gedoogakkoord, politieke reputaties die op het spel staan, dissidenten en dat alles live op televisie te volgen. Het is d’rop of d’ronder morgen voor het kabinet Rutte 1. De CDA-leden stemmen dan in Arnhem over regeringsdeelname en een samenwerking met de PVV. Mocht het licht op groen gaan, dan kan Mark Rutte zijn nieuwe club landsbestuurders vorm gaan geven.
Waar moet onze nieuwe minister-president zoal op letten? MT vroeg het aan Ralf Knegtmans, headhunter van het vooraanstaande executive searchbureau De Vroedt & Thierry, en Pim Bouwman, mede-directeur van advies- en trainingsinstituut Het Consulaat in Amsterdam.
Aanvullende eigenschappen
Volgens Knegtmans is het voor Rutte vooral zaak om te kijken naar de complementaire competenties. “Het heeft niet zoveel zin om twaalf klonen te verzamelen die allemaal hetzelfde kunnen. Zo’n elkaar aanvullend gezelschap kun je je best permitteren. Het bijzondere aspect van een ministerie is namelijk dat je daar een Secretaris Generaal en een Directeur Generaal hebt zitten. De eerste is verantwoordelijk voor de beleidportefeuille, de tweede past op de winkel. Wie er ook minister is, zo’n departement wordt toch wel gemanaged. Daarnaast zou ik ook kijken naar de persoonlijkheidskenmerken van mensen. Ze moeten wel bij elkaar passen. Anders vechten ze elkaar al na drie maanden de tent uit.”
De geschiedenis
En dat hebben we gezien tijdens het kabinet Balkenende I. Al snel werd toen duidelijk dat LPF-ministers Eduard Bomhoff en Herman Heinsbroek absoluut niet met elkaar door één deur konden. De spanning in de ministerraad groeide met de dag waardoor een onwerkbare situatie ontstond. Op 16 oktober 2002, amper drie maanden na hun aanstelling, kondigden de twee kemphanen hun ontslag aan. Het eerste kabinet Balkenende was daarmee alweer ter ziele. Ook is bekend dat het in de vorige ministersploeg niet boterde tussen huidig CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen en PvdA-leider Wouter Bos. Onderlinge irritaties over elkaars starre opstelling luidde tijdens de besprekingen over een langer militair verblijf in Afghanistan zelfs de val van het kabinet in.
Managementtesten
“Je hebt tegenwoordig allerlei managementtesten die de persoonlijkheid van iemand weergeven. De één is enorm gericht op samenwerking, de ander wil alleen maar zijn eigen doelen realiseren. Als leider van zo’n ploeg zou ik toch inzicht willen hebben welke persoon er achter iemand schuilt, even los van de ervaring en competenties”, aldus Knegtmans. “Op onderbuik zal dat wel gebeuren, maar een systematische aanpak ontbreekt nog. Een gemiste kans vind ik zelf. Wij doen het in ons bedrijf wel. Ondanks mijn twintig jaar ervaring zit ik er soms toch helemaal naast en komen er verrassende dingen naar boven drijven die je inzicht geven in hoe je iemand dient aan te sturen.”
Groepsrollen Belbin
Een van de meest gebruikte instrumenten om de toekomstige prestaties van een team in kaart te brengen, is de bekende groepsroltest van Belbin. Volgens Pim Bouwman van advies- en trainingsinstituut Het Consulaat voldoet Mark Rutte in ieder geval aan de rol van voorzitter. "Balkenende blonk niet uit in tijden van crisis. Daarvoor was hij teveel van de inhoud. Een voorzitter moet juiste anderen kunnen laten excelleren, het beste in mensen naar boven halen. Rutte is minder van de inhoud en, zoals ik hem via de tv kan beoordelen, meer een voorzitter. Als personen in een groep ergens hard aan trekken, dan heeft hij de natuurlijke neiging om de zaken bij elkaar te houden. Je kunt stellen dat hij het vermogen heeft om mee te buigen."
Diversiteit in de ministersploeg
Net als Knegtmans vindt ook Bouwman dat onze toekomstige minister-president een gevarieerd gezelschap om zich heen moet verzamelen. Man, vrouw, jong, oud, autochtoon en allochtoon; het managementteam van de BV Nederland zou een afspiegeling moeten worden van onze maatschappij. Toch is de kans groot dat het bordes op Paleis Noordeinde straks opnieuw wordt gedomineerd door de wat oudere man in een grijs pak. "Dat is niet heel vreemd natuurlijk. Ervaring telt nu eenmaal zwaar in zo'n veeleisende functie. Toch zou het wel goed zijn als Rutte binnen een bepaalde bandbreedte op zoek gaat naar diversiteit in zijn kabinet. Van een minister wordt verwacht dat hij leiding geeft aan een departement. Dan kom je toch al snel uit op types met daadkracht, die weten wat ze willen en een bepaalde overtuigingskracht hebben. Zet je alleen maar zulke personen in een kabinet, dan heb je al snel een homogeen team van mensen met dezelfde karakterrollen. Voor het nemen van goede beslissingen is het juist belangrijk dat je diversiteit aanbrengt. Dat vertraagt weliswaar de besluitvorming – je hebt met verschillende karakters immers meer discussie – maar de besluiten worden er dankzij de diverse invalshoeken wel beter door."
Lees ook:
- Voor MT interviewt Ralf Knegtmans regelmatig CEO's en gezaghebbende managers. Lees hier het interview dat hij onlangs met Ben Verwaayen had.
Lees ook het boek 'Politiek is niet voor bange mensen'
