Geen producten in de winkelwagen.
De nieuwe leider is nederig, congruent, in dienst van de organisatie, mensgericht, gericht op duurzaamheid, authentiek en gericht op kwaliteiten van mensen. “Het is balanceren tussen macht en dienstbaarheid”.
Servant leadership (in goed Hollands: dienend leiderschap) is hip. Leiders van en in bedrijven moeten zich in toenemende mate dienend opstellen naar medewerkers, klanten en aandeelhouders, vindt Dirk van Dierendonck, als organisatiepsycholoog verbonden aan de Erasmus Universiteit.
Van Dierendonck was spreker op het MT-ontbijt Het nieuwe leiden, een serie van drie ontbijten door het land waarvan vanochtend de laatste was in Eindhoven. Hij verdiept zich al jaren in het fenomeen en kan uitstekend uitleggen wat het is en hoe je het als organisatie kunt toepassen. Maar de waarom-vraag vindt hij lastig. “Daar heb ik geen onderzoek naar gedaan, maar het is duidelijk dat de mens een steeds crucialere succesfactor is in bedrijven. Zeker voor bedrijven die worden gedreven door kennis. Vroeger had je als manager duidelijk overzicht. In een kennisorganisatie is dat overzicht een stuk minder duidelijk. Je moet dus een omgeving creëren waarin mensen zich uitgedaagd voelen en boven zichzelf uitstijgen. Met als gedachte dat duurzaam succes het resultaat zal zijn.”
Hogere winst
De inmiddels overleden Amerikaan George Gallup deed wel onderzoek. Hij ontwikkelde een methode die het engagement van medewerkers meet (12 questions to measure employement engagement). “Dienende leiders scoren steevast hoog. Daarbij realiseren zij een hogere Net Promotor Score en een hogere winst”, melden zijn opvolgers op de website van Gallup. Ook leiderschapsdeskundige Joseph Jaworski is een sterk pleiter voor dienend leiderschap. “Wij zullen nooit excelleren zolang wij bedrijven leiden alsof wij nog in het industriële tijdperk leven. Bureaucratie en hiërarchie creëren alleen een cultuur van angst en wantrouwen.”
Het fenomeen dienend leiderschap is overgewaaid uit de VS. Robert K. Greenleaf wordt gezien als de grondlegger. Zijn essay Essentials of Servant Leadership werd al snel opgepikt door een aantal Amerikaanse ceo’s die inzagen dat de directieve manier van leidinggeven uiteindelijk geen stand kan houden. Greenleafs essay is het best samen te vatten in een van zijn uitspraken: “De beste test, maar moeilijk uit te voeren, is: Groeien diegenen die gediend worden als personen? Worden zij gelukkiger, wijzer, vrijer, meer autonoom en is de kans groter dat ze zelf dienaars worden.? En wat is het effect op de minst bevoordeelden in de maatschappij? Hebben zij er profijt van of worden ze in ieder geval niet benadeeld?”
Ideaalbeeld
Terug naar Van Dierendonck. Volgens hem is dienend leiderschap een ideaalbeeld dat bijna niemand kan bereiken. “Nelson Mandela is het voorbeeld, hij kan het, hij kan op een empathische manier de overgang maken van apartheid naar een democratisch regime. Dienend leiden is een keuze maken tot een andere manier van werken. Winst maken en een menswaardige prettige werksfeer creëren.”
Volgens de organisatiepsycholoog zijn mensen niet langer een middel, maar een doel. “Je wilt een cultuur creëren waarin mensen optimaal kunnen functioneren. Termen als verbondenheid, verantwoordelijkheid nemen en betekenisvol in je werk en leven staan, spelen daarbij een cruciale rol.”
Om dit succesvol te kunnen doen heb je als leider het volgende nodig: eigenwaarde (helpende machtsmotivatie), persoonlijke kwaliteiten (morele cognitieve ontwikkeling, cognitieve kwaliteit), een leidende rol (empowerment, richting geven, rentmeesterschap) en een dienende opstelling (nederigheid, authenticiteit en interpersoonlijke acceptatie).
“Maar de belangrijkste vraag is: wil je leiden? Wil je invloed uitoefenen? Vervolgens komt de vraag: hoe ga je dat doen? Eigenlijk is er geen reden te bedenken om je niet dienend op te stellen. Dienend leiderschap is de manier om de staat van welzijn die we bereikt hebben voor de langere termijn overeind te houden. En met welzijn komt de welvaart vanzelf”.
Lees ook:
- Ten Characteristics of Effective, Caring Leaders (NL vertaling)
- Geen liefde op de werkvloer
- Mismatch bedrijfscultuur en type leider fataal
- Ceo's over Nieuw leiderschap
