Geen producten in de winkelwagen.
Het is al weken oorverdovend stil in het Oranjekamp. Wat te doen als straks toch de vlam in de pan slaat? Tips voor conflictbeheersing.
Oranje en onrust. Decennia lang leken die twee factoren voor eeuwig met elkaar verbonden. In Zuid-Afrika blijven toestanden zoals in het Franse kamp onze nationale voetbaltrots vooralsnog bespaard. Althans, nu nog wel. Want nu de spelers alsmaar langer met elkaar zitten opgescheept en Van Marwijk in zijn basisopstelling mensen moet teleurstellen, neemt het risico op conflicten in Zuid-Afrika met de dag toe. Een ruziënde Sneijder en Huntelaar; niemand die zegt dat het niet gebeuren kan. Hoe smoort de bondscoach dergelijke conflicten straks in de kiem? Sandra Hertogh, verbonden aan Schouten & Nelissen als trainer in onder meer conflicthantering geeft tips.
Leiding aan uzelf
“Je merkt dat het in de groep niet botert tussen twee bepaalde mensen, probeer dan zo objectief mogelijk te stellen wat je waarneemt en stel de vraag aan beide kemphanen of het klopt wat je hebt opgemerkt. Wat je denkt te zien hoeft namelijk niet altijd te kloppen”, aldus Hertogh. Overigens maken managers in de meeste gevallen zelf deel uit van conflicten. Iets dat ook binnen het Franse team het geval bleek, waar bondscoach Domenech hevig in de clinch lag met een groot deel van zijn spelersgroep.
“Dat komt mede doordat een manager niet heel zelden andere belangen heeft dan collega’s. Dan is het zaak dat je als leidinggevende ook een beetje leiding kunt geven aan jezelf. Dat je er dus als het ware tussenuit kunt stappen en erboven gaat hangen. Wat gebeurt er eigenlijk? Hoe ziet die medewerker mij? Waarom reageert hij zo fel als ik dit ter sprake breng? Nadat je dit hebt onderzocht is het zaak om je bevindingen tijdens een gesprek op tafel te leggen. Dit is wat ik zie en dat is niet volgens afspraak. Hoe komt het dat je dit doet?”
Aanvalluh!
Voetballers – en zeker die van Oranje – vallen het liefst aan. Toch is deze stijl over het algemeen niet aan te raden wanneer er een meningsgeschil op tafel wordt gelegd. “Iemand die zich voelt aangevallen, schiet meestal automatisch in de verdediging. Als dat gebeurt, ga er dan weer even boven hangen en beschrijf het proces. Zo van: ik merk dat je je verdedigt en dat hoeft eigenlijk niet. Dan kun je alsnog je punt maken en nieuwe afspraken opstellen.” Conflicten hoeven volgens Hertogh overigens niet altijd verkeerd te zijn. “Het maakt zaken ook heel helder, biedt kansen om dingen te veranderen en geeft nieuwe energie.”
Conflicten te lijf
Bert van Marwijk weet de 23 voetballende miljonairs vooralsnog prima in het gareel te houden. Allicht dat hij voor het WK nog even in de studieboeken is gedoken en daar de vijf conflictinstrumenten van Thomas en Kilmann tegenkwam. Wereldwijd gezien is dit het meest gehanteerde conflicthanteringsmodel. “De vijf stijlen zet je uit op twee assen", zegt Hertogh. "De verticale as is assertiviteit en betekent de zorg voor eigen belang, de horizontale as staat voor zorg voor de relatie. Linksboven zien we de stijl ‘forceren’. Het lijkt er erg op dat de Franse bondscoach daar iets mee gedaan heeft. Dan heb je dus weinig zorg voor de relatie en een hoge zorg voor het belang wat jij denkt te dienen. Linksonder staat ‘vermijden’. Dan zet je een lastig vergaderonderwerp bijvoorbeeld als laatste op de agenda om problemen in een vroeg stadium te voorkomen. Helemaal in het midden zien we ‘compromis zoeken’ en rechtsonder vinden we 'toegeven'. In dat geval zet je alles in op de relatie en maak je je eigen belang ondergeschikt. Elke situatie vraagt om een eigen stijl. Toch kun je wel stellen dat de laatste stijl over het algemeen als meest effectief geldt: samenwerken. In een onderling gesprek ga je dan op zoek naar een win-win situatie.”
Van Basten versus Van Marwijk
Kenmerkte de stijl van Van Basten zich vooral door het doordrukken van zijn eigen zin (my way or the high way, Van Bommel en van Nistelrooy kunnen er over meepraten), de aanpak van de huidige bondscoach heeft volgens Hertogh toch vooral trekjes van samenwerken en het exploreren van eventuele problemen. “Wil je een goed gefocust team opstellen, dan is het van groot belang dat je de relatie op niveau houdt. Daar leent deze stijl zich prima voor. Spelers voelen zich gehoord en begrepen en blijven daarom gemotiveerd. Op die manier maken we extra kans om wereldkampioen te worden.”
Gedonder in Oranje
Raymond Domenech kon als voetbalmanager zijn spelers niet in het gareel houden. Zo bont als Frankrijk in Zuid-Afrika, heeft Oranje het nooit gemaakt. Toch heeft het Nederlands elftal wel een lange historie als het gaat om conflicten tijdens eindtoernooien.
- 1974: Cruijff en consorten vechten met de KNVB een ruzie uit over wedstrijdpremies. De twist wordt breed uitgemeten in de vaderlandse pers. Het oogstrelende voetbal dat Oranje op de mat legt, doet de discussie gaandeweg het toernooi verstommen. Vlak voor de halve finale tegen Brazilië is het met de rust rondom het elftal opnieuw gedaan. Het Hiltrup-Hotel, de spelers, een zwembad; weet u nog?
- 1978: Onze sterspelers Johan Cruijff en Willem van Hanegem leggen de uitnodiging van bondscoach Ernst Happel naast zich neer en gaan niet mee. Daar kan zelfs Vader Abraham niets tegen doen. Interne en publieke discussies over de Argentijnse Junta blijven gedurende het hele toernooi voor ophef zorgen in het Oranjekamp.
- 1990: Gullit, Rijkaard en Van Basten zeggen voetbalbaas Thijs Libregts een half jaar voor de WK de wacht aan. De KNVB kan niets anders kan doen dan de bondscoach dan maar te ontslaan. Het leidt zelfs tot een historische rechtszaak waarin Libregts er openlijk voor pleit om de drie van Milaan dan maar thuis te laten. Wie uiteindelijk thuis blijft is Libregts zelf. De spelers willen Cruijff, maar daar steekt Rinus Michels een stokje voor. Leo Beenhakker leidt de kar. Oranje wordt in de achtste finales roemloos uitgeschakeld door die Mannschaft.
- 1996: Financieel ongenoegen onder spelers van hofleverancier Ajax zorgt voor een tweedeling binnen Oranje. ‘De Kabel’ voelt zich onvoldoende serieus genomen door aanvoerder Blind en de broertjes De Boer. Dieptepunt is de aftocht van Edgar Davids. Na de wedstrijd tegen Zwitserland noemt hij Guus Hiddink een ‘kontkruiper’. De coach stuurt hem weg uit het Oranjekamp.
- 2004: De meest besproken wissel in de geschiedenis van het Nederlandse voetbal zorgt voor een storm van kritiek aan het adres van Dick Advocaat. Spelers, media en ook assistent-coach Willem van Hanegem kunnen de bondscoach niet meer volgen. Na de wedstrijd tegen Tsjechië zal het niet meer rustig worden in en rondom het elftal.
Lees ook:
Interessant boek: "GRRR – Conflictbeheersing in 75 lessen" en/of volg het Seminar: Samenwerken met moeilijke mensen.
Het laatste management nieuws op de deurmat? Neem MT magazine
