Zelfsturing, wie heeft het roer in handen?

Zelfsturing is makkelijker gezegd dan gedaan. Want zonder steun van het bedrijf waar je werkt, ben je nergens, stelt Podiumauteur Mariken van de Loo. 

Zelfsturing lijkt een toverwoord van deze tijd. Alsof als je besluit het roer in handen te nemen, dat ook direct gebeurt. Natuurlijk is dat de eerste stap, maar er is meer voor nodig. Zelfsturing begint met weten wat je gaat besturen en waarover je het roer in handen gaat nemen. Zeg maar ken je jezelf goed. Dit stuk heb je volledig zelf in de hand.

Maar vergeet niet je omgeving als beïnvloedingstarget. Op jezelf heb je volledige invloed, op je omgeving ligt dat net even anders. Sommige delen liggen wellicht in je invloedssfeer, maar veel ook niet. Het is dus zaak te weten hoe de omgeving in elkaar zit en hoe je obstakels wilt gaan tackelen. De omstandigheden waarin je je bevindt én de manier hoe je er mee omgaat, bepalen grotendeels of je over een groot of klein zelfsturingsvermogen beschikt. 

Human being of human resource

Helpt je omgeving ook een handje, zoals Het Nieuwe Werken? Binnen Het Nieuwe Werken neemt zelfsturing een duidelijke vlucht omdat het sterk wordt gestimuleerd onder de noemer eigen verantwoordelijkheid en resultaatsafspraken die bij de medewerker zijn komen te liggen. Maar, wordt dit gedaan om de mens meer als human being te zien en niet alleen als human resource? Of lijkt het een bubble van schijnvrijheid?

Het verhaal heeft volgens mij meerdere kanten. Het lijkt alsof organisaties in een soort spagaat zitten. Aan de ene kant willen ze graag de verandering doormaken om mensen inderdaad niet als pure resource te zien, en als meer dan een menselijke grondstof en ze daarom ook die zelfsturing meer te gunnen. Aan de andere kant wordt een organisatie, zeker door het huidige economische klimaat, genoodzaakt om de organisatie zo winstgevend mogelijk te houden. Daarvoor is het nodig alleen die resources te gebruiken die nodig zijn. Zelfsturingsbewegingen komen dan niet in het vocabulair voor van deze organisaties. 

Bedrijfskoers is leading

De vraag is dus in hoeverre de organisatie je zelfsturing gunt. Een organisatie is er niet op ingericht dat jij het beste uit jezelf haalt. Een organisatie is er namelijk bij gebaat een zo groot mogelijk rendement te halen en heeft daar de juiste capaciteit voor nodig in de vorm van human resources. De belangen liggen dus anders. Zelfsturing kan een organisatie dan gaan zien als dat iedereen doet wat het beste bij hem of haar past, maar wat niet in lijn ligt van organisatiedoelstellingen.

Een organisatie kan niet zomaar toestaan dat iedereen zijn eigen koers gaat varen. De werkgever wil best investeren in kwaliteiten, maar dan wel diegene die ook in koers liggen met wat de organisatie wil nastreven. Wil je je ontwikkelen op andere vlakken, dan zegt een organisatie al snel dat je dat dan maar elders moet doen. Is het dan een utopie om te denken dat het ook hand in hand kan gaan, zodat individuele doelen verenigd worden met het bedrijfsdoel, wat betekent dat de toegevoegde waarde die jij te bieden hebt, ook echt bijdraagt aan wat de organisatie nodig heeft? 

Potentieel beter benutten

Het vraagt voor veel organisaties een mindshift. Ze moeten zich realiseren dat als je mensen echt ziet om hun toegevoegde waarde en ze begeleidt in hun zelfsturing, ze veel meer dan nu tot hun recht kunnen komen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen nu maar 30% van het potentieel benutten tijdens hun werk. Er zit dus nog veel meer in dan organisaties benutten.

Hoogstwaarschijnlijk, omdat ze te sturend zijn op hun rendementsdoelstellingen in plaats van uitgaan van de menselijke zelfsturing. Vaak hebben mensen veel potentieel wat door de organisaties niet gezien wordt als bruikbaar, omdat ze nog vasthouden aan functieprofielen en competenties. Maar mensen houden er niet zo van om in vaste hokjes te worden gestopt. Het heeft dus een contra-productieve werking. 

Eigen verantwoordelijkheid nemen

Zelfsturing kan dus een uitkomst zijn, zodat medewerkers zichzelf kunnen gaan sturen en kunnen aangeven wat ze echt in huis hebben en waar ze ook nog eens super gemotiveerd door raken. Want maar doen wat de baas zegt, zorgt niet voor de flow die je als organisatie graag zou willen. Wil zelfsturing dus optimaal benut worden, dan betekent dat in mijn ogen dat je zowel vanuit jezelf, maar ook vanuit de organisatie eigen verantwoordelijkheid krijgt en neemt om zelf je toegevoegde waarde zo goed mogelijk in te zetten. 

Zelfsturing begint dus bij jezelf. Wacht niet af tot de organisatie je die gunt. Deze belangen liggen anders. Laat je niet gebruiken als speelbal, maar ben zelf aan zet.

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Over Podium: 
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in opmt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.