Geen producten in de winkelwagen.
Meer vrouwen op hogere posities krijgen. Dat is vaak de doelstelling van een vrouwennetwerk. De vraag is of dat wel van de grond kan komen met alleen maar vrouwen onder elkaar. Want, zo is gebleken, zonder wilskracht en mannen geen topfunctie.
Glazen plafond? Wat een onzin!” Mienke Schaberg, directeur-eigenaar van executive searchbureau Metaplan Consultants en voorzitter van het Amsterdams Vrouwen Sigaren-genootschap Salomé, maakt zich kwaad in haar werkkamer aan de Keizersgracht. In haar werk als executive searcher plaatst ze in 90 procent van de gevallen een man en in 10 procent een vrouw. Dat ligt volgens haar niet aan de vraag, maar aan het aanbod. “Er zijn gewoon niet zo veel vrouwen geschikt voor topfuncties,” licht ze toe. “En dat ligt over het algemeen aan de vrouwen zelf.” Een land als Finland bijvoorbeeld, waar kinderopvang wereldwijd gezien het best is geregeld, telt het minste aantal vrouwen op topposities. In Amerika is die situatie precies andersom. Schaberg: “Mijn verklaring is dat zoiets cultureel is bepaald. Als je gewend bent om keihard te werken omdat je gezin anders niet rondkomt, zoals in Amerika vaak het geval is, dan gaat het vanzelf. Vrouwen kunnen net als mannen zo ver en zo hoog komen als ze willen, maar dan moeten ze er wel voor gaan.”
Toppers
Om haar verhaal te illustreren pakt Schaberg er een map bij. “Kijk, ik heb hier een hele map met artikelen die in de media verschenen zijn die gaan over de vraag waarom vrouwen niet op topposities zitten. Deze stukken gebruik ik vaak om te illustreren hoe fout het is om altijd maar te wijzen naar externe factoren die de weg naar de top belemmeren. Want als je gewoon goed bent, kom je er echt wel.”
Op de ledenlijst van het Sigaren-Genootschap Salomé staan voornamelijk vrouwen met klinkende functies, zoals Angelique Noortman (eigenaar van een kunsthandel), Marianne Stokkermans-Noorlander (directeur-eigenaar van Huis ter Duin), Anneke Bank (Brand Manager bij Piaget) en Eva Simon Thomas (hoofd juridische zaken bij ABN Amro). “Het is gewoon een leuke vriendinnenclub,” zegt Schaberg, “met het roken van sigaren als bindende factor. Elke maand komen we bij elkaar om te borrelen en te roken. Ik zou het geen netwerken willen noemen omdat ik dat een vervelend woord vind. Je spreekt in eerste instantie met elkaar af omdat het gezellig is en niet om een deal te sluiten. Als je zakelijke contacten op wilt doen, werkt het beter om niet alleen met vrouwen onder elkaar te blijven maar vooral ook met mannen te praten.”
Doordringen
Deze mening wordt onderschreven door diverse wetenschappelijke onderzoeken, zoals bijvoorbeeld die van Marilyn Davidson en Cary Cooper uit 1992. Hierin kwam naar voren dat netwerken met vrouwelijke geestverwanten nuttig kan zijn als het gaat om het bieden en ontvangen van onderlinge steun, maar een werkelijke doorbraak pas verwacht mag worden als vrouwen erin slagen door te dringen tot het mannelijke netwerksysteem. Een jaar eerder kwamen de onderzoekers James Ledvinka en Vida Scarpello al tot de conclusie dat netwerken van vrouwen minder effectief zijn dan die van mannen, ook al zijn beide seksen in gelijke mate gespitst op het aangaan van netwerkcontacten.
Geen boerderij
“Vrouwen kunnen heel slecht netwerken,” vindt ook Alice Hendriksen Oostereng, directeur-eigenaar van AHO Consultancy en lid van het Vrouwelijke Managers Netwerk Nederland (VMNN). Al sinds de jaren negentig is zij actief in vrouwennetwerken. In eerste instantie als bestuurslid van de Stichting Vrouwennetwerk Nederland en sinds een aantal jaar als lid van de raad van advies van VMNN. “Mijn ervaring is dat vrouwen heel weinig tijd in netwerken steken en er ook nog eens veel te veel van verwachten. Ik heb regelmatig meegemaakt dat vrouwen dachten dat ze door lid te worden van een vrouwennetwerk automatisch binnen twee maanden een nieuwe baan hadden. Nou, zo werkt het dus niet. Netwerken is naar mijn idee investeren in de mensen die je kent. Dat betekent ook lunchafspraken maken, ’s avonds een hapje eten met iemand en lid zijn van verschillende netwerken. De meeste vrouwen gaan wanneer de borrel begint naar huis. Of ze drinken de hele avond spa rood. Het zit gewoon niet in de cultuur van de Nederlandse vrouw om te ondernemen en carrière te maken. De Nederlandse vrouw zit nou eenmaal liever knus thuis met de kinderen.”
Niet zeuren
Om te demonstreren dat het ook anders kan, pakt Schaberg haar agenda erbij. “Ik heb de afgelopen maand bijna elke avond een afspraak buiten de deur gehad. Diners, borrels, noem maar op. Allemaal leuke dingen waar je steeds andere mensen ontmoet. Ik zeg altijd: ‘Je moet op de Keizersgracht geen boerderij willen hebben, dan kan je beter in Friesland gaan wonen.’ Daar bedoel ik mee dat je niet én moeder én succesvol én overal aanwezig moet willen zijn. Dat gaat gewoon niet, je moet keuzes maken. En stel dat je kiest voor drie dagen per week werken dan moet je ook niet zeuren dat Marie die vijf dagen werkt het beter doet.”
Christelijke politiek
Jetty Boerma van de ChristenUnie herkent deze passieve houding van vrouwen wel, zeker wanneer het gaat om de verantwoordelijkheden die hogere posities met zich meebrengen. “Mannen laten zich niet afschrikken door extra werk in de avonduren of een gebrek aan kennis, vrouwen wel. En dat is jammer want vrouwen zijn een gat in de markt, zoals een man binnen onze partij ooit tijdens een vergadering riep. Een goed voorbeeld hiervan is Tineke Huizinga, die door middel van voorkeursstemmen in de Tweede Kamer werd gekozen. De kern van het probleem is denk ik toch wel de onzekerheid van vrouwen. De kunst is niet bang te zijn en er gewoon voor te durven gaan.”
Angsten
Om de vrouwen binnen de eigen gelederen over hun angsten heen te helpen heeft Boerma samen met een aantal vrouwelijke partijleden ‘Inclusief’ opgericht. Een driejarig project dat gesubsidieerd wordt door het ministerie van Sociale Zaken en tot doel heeft de participatie van vrouwen in christelijke politiek te vergroten. De eerste gedachte die veel mensen bij carrièremogelijkheden voor vrouwen in de ChristenUnie hebben, zal hoogstwaarschijnlijk geen positieve zijn.
Een vooroordeel dat volgens Boerma volstrekt onjuist is. “Bij ons is het voor vrouwen nooit een probleem geweest om lid te worden van de partij. De ChristenUnie heeft in tegenstelling tot de SGP altijd open gestaan voor vrouwen, ook als ze actief wilden zijn. Maar door onze samenwerking in de lokale politiek met de SGP, de partij die tot vorig jaar geen vrouwelijke leden toeliet, is het voorgekomen dat vrouwelijke leden zich minder geroepen voelden de politiek in te gaan.”
De grootste uitdaging van ‘Inclusief’ is het percentage vrouwelijke kiezers van de ChristenUnie, dat in 2003 op 61 procent stond, te vertalen naar het aantal vrouwelijke bestuursleden en kandidaten op de kieslijsten. “Dat gaat helemaal de goede kant op, want bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen stonden zes vrouwen bij de eerste twaalf van de lijst. Twee daarvan, Cynthia Ortega en Tineke Huizinga, zitten nu in de Tweede Kamer.”
Vertrutten
De doelstelling van de meeste vrouwennetwerken is meer vrouwen op hogere posities krijgen, niet alleen in de politiek maar ook in het bedrijfsleven. In dit kader worden regelmatig bijeenkomsten gehouden en congressen georganiseerd voor en door vrouwen. Het grote gevaar van netwerken met alleen maar vrouwen is volgens Hendriksen Oostereng vertrutting. Iets wat ze aan den lijve ondervond bij de Stichting Vrouwennetwerk Nederland. “Het ging vaker over zorgtaken, parttime werken en mannen die hun kind niet naar de crèche wilden brengen, dan dat er échte bedrijfsthema’s aan de orde kwamen. Ik kreeg er zo nu en dan een punthoofd van.”
Niet gescheiden
Bij het VMNN, dat drie jaar geleden mede door Hendriksen Oostereng werd opgericht, gaat dat er wel anders aan toe omdat het onderdeel is van de professionele organisatie Managers Netwerk Nederland (MNN). Bovendien zijn de vrouwen daar niet strikt gescheiden van de mannen. Slechts een paar keer per jaar wordt er onderscheid gemaakt door een bijeenkomst met een vrouwenthema te organiseren, zoals een bedrijfsbezoek aan AVR omdat daar een vrouw in de directie zit. Daarnaast zijn ook de strengere eisen om lid te kunnen worden van VMNN een manier om vertrutting tegen te gaan. Hendriksen Oostering: “Als vrouwennetwerken alleen maar worden opgericht om elkaar te helpen, en cursussen ‘leren acquireren’ te organiseren, dan hoeft het van mij niet.”
Vrouwennetwerken in Nederland
Entre Jeunes.SVE
Entre Jeunes.SVE is speciaal opgericht voor vrouwelijke ondernemers, van alle beroepsgroepen, die net gestart zijn of zich in een doorstartfase bevinden en maximaal vijf jaar bezig zijn.
Executive Woman International
Executive Women International is een internationaal netwerk voor vrouwelijke bestuursleden, directeuren-eigenaars en managers van grote en kleine bedrijven, non-profitorganisaties en overheidsinstellingen.
European Professional Women’s Network
De Amsterdamse afdeling van EuropeanPWN heeft meer dan 200 leden, afkomstig uit verschillende sectoren met 25 verschillende nationaliteiten. De doelstelling van het netwerk is de professionele vooruitgang van vrouwen in heel Europa te stimuleren.
Zwarte Zakenvrouwen Nederland
Het ledennetwerk van de ZZVN telt in Nederland een kleine 450 vrouwelijke ondernemers uit het hele land.
Netwerk Ondernemende Vrouwen
Landelijk netwerk voor ondernemende vrouwen in het midden- en kleinbedrijf. Het netwerk bestaat uit een gevarieerde groep vrouwelijke ondernemers en vrouwen met een bestuurlijke functie.
Women on the Web
Women on the Web is een Nederlandse vereniging voor en door vrouwen die betrokken zijn bij, of geïnteresseerd zijn in nieuwe media.
Unie van Vrouwelijke Ondernemers Nederland
Het ledenbestand van de UVON is gevarieerd: circa 400 vrouwelijke ondernemers met grote en kleine bedrijven, actief op velerlei gebied. UVON-leden zijn regionaal georganiseerd.
Stichting Vrouwelijke Entrepreneurs
De SVE bestaat uit ongeveer 80 leden, allen vrouwen die hun sporen hebben
verdiend in hun vakgebied.
VMNN
Vrouwelijke Managers Netwerk Nederland (VMNN) is een netwerk voor vrouwelijke directeuren, managers en andere leidinggevenden die in een informele setting zakelijke contacten onderhouden.
VVAO
De VVAO heeft ongeveer 4500 leden en 32 afdelingen en behartigt de belangen van hoger opgeleide vrouwen en zet zich ook in voor verbetering van de positie van de vrouw.
Het Amsterdams Vrouwen
Sigaren-Genootschap Salomé
Salomé werd opgericht in 1989 en bestaat uit 30 sigaren rokende (zaken)vrouwen. De leden komen eens per maand samen in Hotel L’Europe te Amsterdam. Lid worden kan alleen op uitnodiging.
Business Babes
Naast het voorzitterschap van Salomé is Mienke Schaberg ook medeoprichter van Business Babes, een groep van 80 zakenvrouwen die vier keer per jaar samen borrelen. Ook hier is een lidmaatschap alleen mogelijk op uitnodiging.
Vrouwelijke manager van het jaar 2006
Om de vrouwelijke leden van VMNN te stimuleren en inspireren, vindt ieder jaar de verkiezing van de vrouwelijke manager van het jaar plaats. Afgelopen jaar ging de eer naar Colette Cloosterman-van Eerd, commercieel directeur van Jumbo supermarkten en moeder van vier kinderen. “Ik was zeer verrast met de onderscheiding. En om heel eerlijk te zijn wist ik niet eens van het bestaan van de VMNN af. Ik was ook geen lid, maar ben dat nu wel geworden. Als ik deze prijs niet had gewonnen, was het nooit in me opgekomen om lid te worden van een dergelijk vrouwennetwerk. Door mijn studieachtergrond, Gymnasium bèta en Erasmus Universiteit, heb ik eigenlijk altijd vooral mannen om mij heen gehad. Ook bij Focusplaza en De Jonge Turken, netwerken voor mensen uit de levensmiddelenhandel, waar ik lid van was zaten vooral mannen. Beide lidmaatschappen heb ik opgezegd omdat het te veel tijd kostte. De plek waar ik nu het meest aan netwerken doe is het centrum van Den Bosch, waar ik regelmatig naar feesten en borrels ga. Ik merk wel dat het heel nuttig is om uit je normale netwerk te stappen en inspiratie op te doen in een nieuwe omgeving. Dat kan ik iedereen aanraden. Al laat je maar een paar uurtjes je gezicht zien.”
