AMSTERDAM – Website GeenStijl moet een studente die dronken op een video te zien was een schadevergoeding betalen. Volgens de rechtbank in Amsterdam zat GeenStijl fout door het filmpje tot twee keer toe te plaatsen en te voorzien van beledigingen van redactieleden.
Hij is al bij duizenden patiënten getest: de machine van Vitestro die zelfstandig bloed kan prikken. Het Utrechtse bedrijf haalde deze week nog eens 20 miljoen euro op. Met de CE-goedkeuring in zicht zijn de eerste leveringen gepland voor eind 2024. 'De robotarm brengt de naald altijd op dezelfde manier in.'
‘Goedemiddag, wilt u bloed laten afnemen door een medewerker of door een apparaat?’
Die vraag is straks in ziekenhuizen heel normaal, als het aan Toon Overbeeke ligt. Hij is ceo van de startup Vitestro, dat een autonoom bloedafnameapparaat ontwikkelt. Het Utrechtse bedrijf haalde deze week 20 miljoen euro aan nieuwe financiering op en ligt op schema om eind dit jaar de eerste machines te leveren.
‘We gaan niet met hagel schieten en de nieuwe systemen overal ter wereld plaatsen. We doen komend jaar eerst een soort soft launch met een select aantal klanten’, zegt Overbeeke.
Het gaat om het Result Laboratorium van het Albert Schweitzer Ziekenhuis, het St. Antonius Ziekenhuis, het OLVG Lab en een academische ziekenhuis in Denemarken. ‘We hebben een complex product en willen ze goed begeleiden om het echt tot een succes te maken.’
Vitestro werkt sinds 2017 aan een apparaat om automatisch bloed af te nemen bij mensen. Jaarlijks prikken zorgverleners over de hele wereld 15 tot 20 miljard keer in armen voor bijvoorbeeld het ijzergehalte te bepalen. En de vraag naar bloedprikken neemt toe, terwijl het personeelstekort in de zorg alleen maar toeneemt – ook buiten Nederland.
Daarin kan Vitestro een rol spelen. Tijdens klinische studies zijn duizenden patiënten geprikt met de robot. Die zijn over het algemeen tevreden, zegt Overbeeke.
‘Het is een consistente ervaring. De robotarm brengt de naald altijd met dezelfde snelheid, op dezelfde plek en op de juiste diepte in. Bij een medewerker is het toch afhankelijk van wie je tegenover je hebt.’
Ja, de machine prikt ook weleens mis. Maar niet vaker dan iemand van vlees en bloed.
Hoe werkt het proces? De patiënt die bloed laat afnemen, meldt zich eerst bij de balie, identificeert zich en krijgt dan een cartridge mee. Daarin zitten de buisjes waarin het bloed wordt opgevangen. Die cartridge plaatst de patiënt in het apparaat.
Op een scherm volgt de laatste persoonscheck (‘bent u die en die?’), waarna de patiënt gaat zitten in een stoel voor de machine. Hij steekt zijn ontblote arm door een witte band en pakt een handvat vast. Het apparaat trekt de band strak om de arm.
De robotarm met naald komt naar voren, op zoek naar het bloedvat. Met AI, echografie en infrarooddetectie vindt het apparaat de juiste ader. Een groene laser geeft de plek aan. Dan volgt de prik. De machine neemt het bloed af en plakt een pleister. Even later kan de patiënt weer naar huis.
‘We hebben veel studies gedaan om zeker te weten dat patiënten het apparaat snappen’, zegt Overbeeke. ‘90 procent van de mensen begrijpt: ik moet mijn arm zo in het systeem brengen en dan zo vasthouden.’
De bloedprikmachine is ontworpen om volledig autonoom te functioneren. Wie er toch niet uitkomt of angstig is, kan terecht bij een medewerker. ‘Soms hebben mensen gewoon hulp nodig of moeten gerust gesteld worden’, zegt Overbeeke. ‘In het ziekenhuis komen natuurlijk ook veel ouderen.’
Die ene medewerker kan toezicht houden over meerdere apparaten tegelijk en meerdere patiënten tegelijk ‘prikken’. Daarin zit de winst voor het ziekenhuis: een medewerker is veel productiever. En het apparaat kan gewoon door blijven gaan, zonder moe te worden en mis te prikken.
Dat is precies de reden waarom Overbeeke Vitestro is gestart. Overbeeke had een goede vriend wiens vader kanker had. Door de chemo was het moeilijk om zijn aders aan te prikken. Kan dat niet beter, vroeg hij zich af?
De medeoprichter van Overbeeke, Brian Joseph, had ook een slechte ervaring met bloedprikken toen hij met een van zijn kinderen maandelijks naar het ziekenhuis moest. Er waren lange wachttijden op de afdeling door personeelstekort. Zou een apparaat geen soelaas kunnen bieden?
Joseph en Overbeeke voerden gesprekken met ziekenhuizen en laboratoria. Een bloedafnameapparaat bestond nog niet, terwijl er wel grote behoefte aan was. Overbeeke: ‘Toen hebben we gezegd: wij gaan dit maken.’
Ondernemen wilde Overbeeke toch al. Hij studeerde werktuigbouwkunde aan de TU Delft en tijdens zijn studie was hij business analist voor Zarafa, een opensource softwarebedrijf. Daar ontmoette hij de toenmalige ceo Brian Joseph.
‘We hebben veel samengewerkt en er was chemie. We hebben beiden een heel andere skillset, maar dezelfde mentaliteit’, zegt Overbeeke. ‘Als we ergens voor gaan, dan zetten we alles aan de kant om dat doel te behalen.’
Joseph verkocht Zarafa later aan Amazon en Overbeeke stapte over naar Bain & Company voor een rol als consultant. In 2017 vonden de twee elkaar voor de start van Vitestro.
Een achtergrond in de zorg hebben Overbeeke en Joseph niet. En een medisch apparaat ontwikkelen, hadden ze al helemaal nooit gedaan. Het hele bedrijf is from scratch opgezet.
‘We hebben vanaf het begin de juiste mensen aangenomen, met de juiste expertise, om dit te bouwen’, zegt Overbeeke. ‘90 procent van ons technische en R&D-team heeft een specialisatie in technologie, de rest heeft een klinische achtergrond.’
Het ontwikkelen van een nieuw apparaat kost klauwen met geld. Financiering komt in het begin van friends and family. Later stapt een groep informal investors in en hengelt Vitestro geld binnen van de provincie Utrecht en het Regionale Ontwikkelingsfonds van de Europese Unie.
De klapper komt in 2023, als de ‘vader van de robotchirurgie’ Fred Moll aan boord komt. Moll stond aan de wieg van de bekende operatierobot da Vinci en richtte meerdere, inmiddels beursgenoteerde bedrijven op. Hij is nu managing partner bij Sonder Capital.
Dat venture capital-fonds leidt in maart 2023 een Series A-ronde van 12 miljoen euro in Vitestro, en nu dus een nieuwe kapitaalinjectie van 20 miljoen euro – in deze laatste ronde doen NYBC Ventures, Invest-NL en European Innovation Council Fund ook mee. In totaal heeft Vitestro 46 miljoen euro aan financiering opgehaald.
Veel geld, maar dat is volgens Overbeeke inherent aan medische technologie. ‘We zijn met zeventig man en er is nog geen factuur verstuurd.’ Vitestro kan pas in Europa apparaten verkopen als de CE-goedkeuring binnen is, hoogstwaarschijnlijk eind dit jaar. Daarna volgt nog een nieuw traject bij de Amerikaanse toezichthouder FDA, voordat het bedrijf in de VS de markt op kan.
Hoeveel kost zo’n bloedprikmachine eigenlijk? Daarover wil Overbeeke niet in detail treden. ‘Maar geen miljoenen. Uiteindelijk moet het voor de ziekenhuizen ook interessant zijn. Als de businesscase niet klopt, koopt niemand het apparaat.’
In samenwerking met Rijksdienst voor Ondernemend Nederland - Vrouwelijke ondernemers moeten het nog altijd doen met minder investeringen dan hun mannelijke collega's. Toch zien Arjanneke Teeuw (Yogho! Yogho!) en Nicole Horsmans (Soof Drinks) ook onbenutte kansen voor vrouwen. 'Er gaan eigenlijk nog veel te weinig vrouwen op handelsmissies.'
Na enkele jaren te hebben gewerkt voor grote multinationals, startte Arjanneke Teeuw in 2005 met Healthy People. ‘Allerlei kleine bedrijfjes van mij kwamen nooit écht van de grond. Je moet er keihard voor werken als je een vernieuwend concept groot wil maken in een lastige markt. Ik wilde graag een gezond product op de markt brengen voor een brede doelgroep.’
Healthy People werd marktleider in special juices en kokoswater. In 2020 verkocht Teeuw het bedrijf aan Riedel. In datzelfde jaar stopt de productie van yoghurtdrink Yogho! Yogho!, de merknaam die Teeuw een jaar later kocht.
‘Dat liedje zit bij veel mensen nog steeds tussen de oren’, lacht ze. ‘We willen ermee verdergaan, maar niet als de zoete melkdrank zoals velen het zullen kennen, maar als volledig veganistisch alternatief. Zónder suiker en met positieve voedingsstoffen. We maken er nu iets positief gezonds van.’
Nicole Horsmans deelt deze missie om, duurzamere producten zonder onnodige ingrediënten te creëren. Horsmans is mede-oprichter van Soof Drinks, dat siropen en frisdranken produceert op basis van 100 procent natuurlijk fruit, groenten en kruiden. ‘Ik heb altijd kansen gezien, ook tijdens mijn werk als category manager voor een aantal van de grootste supermarkten. Ik wil iets neerzetten dat écht beter en duurzaam is.’
Zo kwam Horsmans op het siroopconcept ‘zonder zooi’, waar ze sinds 2015 samen met mede-oprichter Daan Harterink fulltime aan werkt. ‘Waarom zitten alle siropen bomvol toegevoegde suiker, als een mix van wortel, appel en gember ook natuurlijk lekker en zoet kan zijn? Soof heeft de potentie om de frisdrankenmarkt op te schudden.’
Vrouwelijke ondernemers die de grens over gaan met hun bedrijf krijgen vaak te maken met vooroordelen. In de splinternieuwe podcastserie Groei over Grenzen vertellen succesvolle vrouwelijke ondernemers over hun ervaringen in het buitenland.
lees verder
Veel vrouwen dromen ervan hun eigen startup of bedrijf te runnen, maar vaak blijft het bij een droom. Genderongelijkheid gooit toch nog vaak roet door de limonade, zo blijkt uit het rapport State of Dutch Tech van Techleap. In de afgelopen vijf jaar ging slechts 9 procent van het groeikapitaal naar founding-teams die uit ten minste één vrouw bestaan.
Voor female-only teams ligt dat percentage nog een stuk lager. In 2022 kwam slechts 0,6 procent van het groeikapitaal terecht bij startups met louter vrouwelijke oprichters, becijferde Golden Egg Check.
‘Mannen hebben nog altijd de neiging om met mannen te praten’, bevestigt Teeuw. ‘Tijdens financieringsgesprekken kijken mensen nog altijd eerder naar mijn man. Ik weet niet of het opzettelijk is, maar het maakt wel dat je als vrouw harder moet werken om gezien te worden. Toen ik met Yogho! Yogho! aan de slag ging met een financiering waren er maar twee geïnteresseerden. Dat waren allebei vrouwen.’
De dranken van Soof én Yogho! Yogho! zijn inmiddels in steeds meer supermarkten te vinden. Nu richten beide ondernemers zich op een internationale groei van hun merken, waarin ze hulp krijgen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Met een scala aan handelsmissies én subsidieopties willen RVO en het ministerie van BZ bijdragen aan een gelijker speelveld voor vrouwelijke ondernemers.
‘De handelsmissies stellen mij in staat om mijn werk in het buitenland te presenteren en contact te leggen met klanten en producenten’, vertelt Horsmans, die in 2022 op haar tweede handelsmissie ging, naar Duitsland. ‘Het was een fantastische ervaring. Je krijgt een heleboel informatie over potentiële afzetmarkten, terwijl je continu omringd wordt door andere inspirerende ondernemers.’
‘Je krijgt de kans om direct op een plek marktonderzoek te doen en de trends te observeren’, voegt Teeuw toe, die zelf vorig jaar een ‘food tour’ deed door Japan met een RVO-subsidie. ‘Er zitten ook ondernemers bij die al ervaring hebben in een land en je tips geven. Dat zijn fijne en waardevolle momenten.’
Die waardevolle momenten liggen dus voor het oprapen, maar in de praktijk maken vrouwen nog te weinig gebruik van de mogelijkheden, ziet Horsmans. ‘Er gaan eigenlijk nog veel te weinig vrouwen op handelsmissies. Ik schat dat tijdens mijn laatste reis slechts 1 procent van de deelnemers vrouw was.’
Teeuw ziet in de praktijk vaak hetzelfde gebeuren. Ze is al enkele jaren betrokken en sinds 2024 voorzitter van Womensbizz, een netwerk van 65 vrouwelijke internationale ondernemers dat gesteund wordt door het RVO. ‘Vrouwen beschikken over diverse hulpmiddelen om hun internationale groeiambities te steunen, maar het vereist moed om als ondernemer te slagen. Je moet doorzetten en risico’s durven nemen.’
Nu hopen de twee vrouwen vooral andere ondernemers te inspireren. ‘Ik denk dat veel vrouwen gewoon nog steeds niet hun volledige potentie benutten’, zegt Teeuw. ‘Ik hoop dat onze verhalen anderen inspireren om toch die stap te zetten. Er gaan uiteindelijk áltijd dingen mis, maar je moet het gewoon doen.’
Met de campagne ‘Groei over Grenzen’ inspireert en stimuleert het RVO, in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het RVO publiceert relevante informatie over subsidiemogelijkheden, events & handelsmissies, handige (vrouwen)netwerken én interessante onderzoeken. Kijk voor meer informatie op www.rvo.nl/ondernemendevrouwen.
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt ondernemende Nederlanders en beleidsmedewerkers vooruit op het gebied van duurzaamheid, zakendoen over de grenzen, agrarisch ondernemen en innovatie.
Meer info
