Geen producten in je winkelwagen.
Maarssen mag zich dé ict-gemeente van Nederland noemen. Maar liefst één op de acht ondernemingen in de gemeente doet in ict of content. Grootste aantrekkingskracht: bereikbaarheid. “Ze moeten met die leasebakken de weg op.”
“Maarssen dé ict-gemeente van Nederland? Nee, daar weten wij niets van,” reageert een medewerker van het gemeentehuis op de topnotering van Maarssen in het CBS-rapport De digitale Economie 2002. Dat Maarssen een gunstig ondernemingsklimaat kent, weet de Vereniging van Ondernemers Breukelen, Maarssen en omstreken (Vobmo) al lang. “Maarssen zit in het beating heart of the business,” aldus Robert-Jan van der Vijver, Vobmo-secretaris en directeur van PPCS Communicatie. “Wat ooit is begonnen als pittoresk dorp aan de Vecht, is uitgegroeid tot een megapole. Je weet niet wat je ziet als je bij afslag Maarssen de Zuilense Ring af rijdt. Wat daar allemaal aan bedrijven staat, en het hoge niveau daarvan, daar wordt je helemaal stil van.” De gestage groei van de Maarssense bedrijvigheid in de afgelopen twintig jaar is volgens Van der Vijver vooral te danken aan de bereikbaarheid en de betaalbare kantoorruimte. Maar wat Maarssen specifiek voor ict-dienstverleners zo uniek maakt? “Goeie vraag maar moeilijk te beantwoorden,” vindt Van der Vijver. Ict-ondernemers zijn ondervertegenwoordigd onder de 120 leden, en ict heeft dan ook niet de speciale belangstelling van de vereniging.
De huidige gemeente Maarssen – ontstaan als een dorpje langs de Vecht waar in de achttiende eeuw rijke Amsterdammers in hun buitenhuizen de zomer doorbrachten – is een samenvoeging van vier dorpskernen. In het oude Maarssen-dorp, Tienhoven en Oud-Zuilen wordt vooral gewoond. De bedrijvigheid zit in Maarssenbroek. De 133 ict-dienstverlenende ondernemingen in Maarssen vormen 6,9 procent van de ruim 1900 bedrijven die in de gemeente gevestigd zijn. Het gaat niet alleen om kleine of middelgrote, maar ook om bekende namen als EDS, Lucent, Sybase, Ernst& Young en Fujitsu.
Van het totale Maarssense bedrijvenbestand valt nog eens 4,5 procent in de contentsector. Hiertoe rekent het CBS bedrijven die op elektronische wijze informatieproducten of -diensten voortbrengen, zoals de muziekindustrie, uitgeverijen, reclamebureaus en drukkerijen. Deze bedrijven vormen samen een sector die de technische mogelijkheden om hun producten en diensten te verspreiden (bijvoorbeeld via internet) enorm hebben zien toenemen. Met een schamele bijdrage in het totale bedrijvenbestand van 0,3 procent heeft de ict-industriesector in Maarssen nauwelijks een rol van betekenis. In totaal komt hiermee het percentage bedrijven in Maarssen in de ict- of contentsector op 11,8 procent. Ter vergelijking: het landelijk gemiddelde van de ict-vertegenwoordiging ligt ruim twee keer zo laag op 5,7 procent.
Gamma
“In de ict-dienstverlening is snelheid heel belangrijk. Als het nodig is, willen we in een uur bij de klant kunnen zijn.” Toen directeur Ruud van Kerkwijk van ict-detacheerder Compersonal in 2000 besloot dat Hilversum te veel dichtslibde, was verhuizing naar de omgeving Utrecht vanzelfsprekend. “We zijn toen gaan kijken in de dorpen rond Utrecht. Vleuten vonden we te clean en Nieuwegein een beetje te rommelig.” De derde optie, Maarssen, sprong eruit door het vriendelijke karakter, de aangename huurprijzen en het grote aantal parkeerplaatsen. “We hebben met de dertig personeelsleden democratisch tussen de drie gekozen.” Maarssen won de stemming glansrijk. Van Kerkwijk: “De dames in het bedrijf keken ook naar andere argumenten. Het winkelcentrum Bisonspoor is vlakbij voor de boodschappen. En voor de mannen is de Gamma maar een paar minuten rijden.”
Bereikbaarheid gaf ook voor RAM Mobile Data bij de verhuizing in augustus 1993 naar Maarssen de doorslag. “Het was niet: we móeten naar Maarssen want dat is dé ict-stad van Nederland,” zegt Peter Groot van de specialist in draadloze datacommunicatie met gevoel voor understatement.
“Bij de keuze voor een vestigingsplaats stelt de ict-dienstverlening geen nadrukkelijk andere eisen dan andere sectoren,” aldus economisch geograaf Oedzge Atzema “Bereikbaarheid per auto blijkt het allerbelangrijkste argument voor vestiging. Ze moeten met die leasebakken de weg op.” De nabijheid van de A2 en een station geven de doorslag in de keuze voor Maarssen. Kabel bijvoorbeeld is geen selecterende factor volgends de hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht. “Het bestaande kabelnetwerk in Nederland is voor de ict-dienstverlening toereikend, en dat is in praktisch heel Nederland aanwezig.” Ook beschikbare woonruimte in de omgeving Maarssen maakt geen verschil. Atzema: “Arbeidsmarkt is zeker een belangrijke vestigingfactor. Maar die leaseboys komen wel naar dat bedrijf toe, die hoeven daar niet ook te wonen.”
Groeikernen
Een aanzienlijk deel van de plaatsen in de toptien van het CBS zijn ‘woongroeikernen’ uit de jaren zeventig vlakbij grote steden, die ruimte hadden voor de ontwikkeling van bedrijvenparken. Maarssen wordt – zij het op enige afstand – gevolgd door Capelle aan de IJssel (9e), Houten (8e ), Nieuwegein (7e). Atzema: “De groeikernen van weleer zijn de ict-brandhaarden van nu. Ict-bedrijven zijn in de jaren ’90 in stedelijke gebieden begonnen. Met de groei van de sector hadden deze bedrijven ook meer ruimte nodig. De panden aan de gracht of in de binnenstad waren hartstikke duur. Dan ga je als automatisch naar de randen van de stad.”
De verschillen in ict-dichtheid in de top tien zijn klein. Tussen Maarssen en de gemeente Zoetermeer op de tiende plek zit een verschil van slechts 1,2 procent. Waarom juist Maarssen het best scoort? Atzema: “Een collega van mij praat bij zulke ontwikkelingen over de windows of locational opportunity. Overal in die gemeenten staan de ramen wagenwijd open, maar bij de een vliegt het toevallig naar binnen.”
De vooruitzichten voor Maarssen zijn heel goed, denkt Atzema. “Het is een prima plek, centraal gelegen, en het is er goed wonen. Maar voor de kans dat je het als ict-onderneming redt of niet, maakt het niet uit of je in Maarssen zit of pakweg Zoetermeer. Dat Maarssen over tien jaar nog in de top 25 staat, lijkt me logisch. En of ze nog op één staan, daar zou ik me niet druk over maken. Ik feliciteer Maarssen met de eerste plaats. Maar ik hoop dat ze zichzelf met dit nieuws niet teveel op de borst kloppen.”
Nieuwegein en Houten zijn minstens net zo goed als ict-gemeenten, volgens René Kleer van makelaar De Boorder. “Alle grote ict-jongens gaan naar Papendorp in Zuid-Utrecht bij Nieuwegein,” zegt de adjunct-directeur van ‘regionaal een van de betere spelers’ op de vastgoedmarkt. “Daar komt een nieuw klein Silicon Valley, het nieuwe bedrijvenpark Papendorp.” Als alles goed gaat tenminste. Voorlopig heeft de nieuwe ict-kantoormarkt op Papendorp te kampen met grote leegstand.
Kleer verwacht niet dat Maarssen over vijf jaar nog steeds de hoogste ict- en contentdichtheid zal hebben. “Een stad als Nieuwegein staat veel meer op de kaart dan Maarssen. Nieuwegein klinkt gewoon beter, daar heb je veel meer nieuwbouw. Als je van fris, vrolijk en nieuw houdt, ga je niet naar Maarssen.” Als Maarssen over vijf jaar nog steeds de ict-concurrentieslag wil winnen, zullen kantoorlocaties daar moeten worden vernieuwd.
