Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Jaap Peters: de ommezwaai van Mr. Corporate Governance

'Zijn' Commissie Peters veroorzaakte in 1997 opschudding met een pleidooi voor meer invloed van de aandeelhouders. Anno 2001 moet Peters zélf zich de mokkende aandeelhouders van het lijf houden wegens het gebruik van beschermingsconstructies. De opmerkelijke ommezwaai van een overtuigd hervormer.

De Nederlandse Spoorwegen laten het die broeierige dinsdag in juli niet afweten. Had Jaap Peters (69) ook niet verwacht; hij is een optimist. Acte de présence geven op twee bijzondere aandeelhoudersvergaderingen op één dag is voor hem geen probleem. 's Ochtends was er een bijzondere aandeelhoudersvergadering van bouwmoloch HBG, waarna hij doorreisde naar een bijzondere aandeelhoudersvergadering van Samas in de RAI. Twee bedrijven die allebei te maken hebben met een fusieproces en mokkende aandeelhouders. En met Peters, die president-commissaris is van de Samas Groep en enkele weken na deze treinreis door de Ondernemingskamer zal worden benoemd tot enquêteur in de HBG-zaak.

In de trein zet Peters zijn gedachten over corporate governance nog eens op een rijtje. Maar wie nu hoopt dat hij dit begrip verwerpt en kiest voor het zoveel transparantere 'bestuurlijke besluitvorming in ondernemingen', wordt teleurgesteld. Zijn aandacht gaat uit naar de kop van zijn stukje in Het Financieele Dagblad. Hij houdt het op 'Financiële wereld oordeelt te snel over strategische keuzes in ondernemingen'. En de allesoverheersende conclusie luidt: 'Bedrijven moeten zich bij overnamebiedingen niet laten opjutten door de financiële wereld, maar gedegen alle opties onderzoeken. Beschermingsconstructies zijn daartoe waardevol'.
Op deze visie kreeg Peters de laatste maanden anders al veel kritiek, onder meer van voorzitter Peter Paul de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters. Zowel bij HBG als Samas is sprake van beschermingsconstructies, en dat is vreemd. Want pleitte de Commissie Peters in haar in 1997 verschenen rapport niet juist voor méér invloed van de aandeelhouders? Hoe valt dat dan te rijmen met beschermingsconstructies? Leg dát de aandeelhouders van Samas maar eens uit. Die immers waren zeer geporteerd voor een vijandige overname. En anders de aandeelhouders van HBG wel. Die zagen de kwakkelende bouwmoloch graag met Boskalis en Heijmans in zee gaan, maar HBG sloot een deal met Ballast-Nedam. Onbegrijpelijk, en vooral onverteerbaar vonden de aandeelhouders. Ze spanden een procedure aan bij de Ondernemingskamer.

Die aandeelhouders, zo concludeert Peters tijdens zijn treinreis, hebben het niet echt begrepen. Tijd daarom voor een nadere explicatie in Het Financieele Dagblad. Het stukje wordt vier dagen later gepubliceerd, en de boodschap is duidelijk. “Als er iemand langskomt met een bod op de onderneming, moet er kunnen worden onderhandeld. Die onderhandelingen zijn in het belang van alle betrokkenen. Ze zijn ook in het belang van de noodzakelijke zorgvuldigheid. Om ruimte te scheppen voor onderhandelingen zijn er beschermingsconstructies uitgevonden. Daar is niets mis mee en ze zijn ook niet uit de tijd. Ze zijn van alle tijden. Het inroepen ervan schept een zekere rust en neemt het mes van tafel. Er staan immers grote belangen op het spel,” aldus Peters in het FD.
Hij hanteert in dat stukje ook nog even de loftrompet. Die schettert richting HBG-topman Reigersman. “Carel Jan Reigersman sprak niet met de pers vóór hij zijn aandeelhouders had geïnformeerd. Zijn motto is: 'bij de HBG geldt de regel; een goede baggeraar gooit niet met modder'. Dit sprak mij zeer aan.”

Echte Amsterdammer
Een week ná publicatie van zijn artikel krijgen Peters en zijn kompaan Piet Moerland van de Ondernemingskamer de eervolle opdracht onderzoek te doen naar vermeend wanbeleid van HBG. Begin augustus verschijnt hun rapport. De kernvraag – of er sprake is geweest van wanbeleid – wordt daarin nauwelijks beantwoord. “HBG had beter met de aandeelhouders moeten communiceren,” is de meest vergaande kritiek.” HBG blijkt daar uiterst content over. Zonder mokken wordt de rekening van beide heren à raison van 428.000 gulden in ontvangst genomen.
Vierhonderdachtentwintigduizend gulden voor een onderzoekje? Piet Moerland, hoogleraar corporate governance te Tilburg, schrikt er zelf ook even van. “Nee,” reageert hij, “ik ga hier niets over zeggen. Ook niet over Jaap Peters, nee. We hebben samen met HBG afgesproken om radiostilte te houden tot 3 oktober. Op die datum loopt de procedure bij de Ondernemingskamer af.”

Vierhonderdachtentwintigduizend gulden voor een rapportje waarin beschermingsconstructies worden goedgepraat? Is het mister corporate governance soms in zijn bol geslagen? Speelt de leeftijd hem plotseling parten? Hij wordt anders nog regelmatig joggend in zijn woonplaats Wassenaar gesignaleerd. Daar weet hij zich zéér geaccepteerd. Dorpsgenoot en ex-Unilever-topman Morris Tabaksblat is er een van zijn beste vrienden. Die acceptatie is enigszins opmerkelijk. Jaap Peters is namelijk een dualistische rauwdouwer. “Een echte Amsterdammer,” weet iemand in de top van Aegon te melden. “Daar gaat hij prat op, maar hij komt zéker niet uit een eenvoudig milieu. Hij mag graag poneren dat hij op de sofa is geboren.”

Achterhoedegevecht
Peters is nog altijd commissaris van het bedrijf waarvan hij jarenlang topman was. Zelfs off the record is het lastig onthullingen over hem te vergaren. Die geslotenheid is inherent aan het commissarissennetwerk waarin hij opereert. Het blad Elan meldde vorig jaar dat Peters maar liefst tien commissariaten bekleedt. Opmerkelijk, want in het rapport Monitoring Corporate Governance van de Commissie Peters staat dat een aantal van acht toch echt wel het maximum is. Peters is onder meer commissaris bij Aegon, BNG, Randstad en PricewaterhouseCoopers Nederland.
Peters vond die telling niet helemaal eerlijk; “Elan heeft ook hele kleine clubjes meegenomen.” Hij had ook een verklaring voor dat forse aantal: “Ik zou het graag wat kalmer aan doen, maar dat valt niet mee. De arbeidsmarkt voor commissarissen is krap. Vind maar eens een goede commissaris.”

Ondanks dat forse aantal commissariaten beantwoordt Peters niet aan het stereotiep van een lid van het conservatief-liberale old boys-netwerk. Hij is zéker niet conservatief. Zo staat hij zelfs nog altijd achter de Maagdenhuisbezetting. “De universiteit was hard toe aan hervorming. Wij waren geweldige zakken dat we het in onze tijd accepteerden dat die hoogleraren zich zo gedroegen,” poneerde hij december 1998 in een interview met Vrij Nederland. Hij sprak in dat interview ook over het gestribbel van bestuurders tegen de toenemende macht van de aandeelhouders. “Het is een achterhoedegevecht. Het is als met het vrouwenkiesrecht begin deze eeuw, toen sommigen zich afvroegen: moet dit nu zo nodig?”
Die laatste vraag werd, na het verschijnen van het rapport van de Commissie Peters, ook door menig bestuurder van beursgenoteerde ondernemingen gesteld. Moest dit nu zo nodig, meer macht voor de aandeelhouder? Ja, wist Peters. “Maar tegenwoordig lijkt het of Peters bezig is aandeelhouders tegen zich in het harnas te jagen,” constateert een bron binnen Aegon. “Eerst had je de beschermingsconstructie bij Samas, en nu weer die HBG-affaire. Toch lijkt dit me een gezonde vorm van dualisme. Toen het naar hem vernoemde rapport verscheen, hadden aandeelhouders nauwelijks enige invloed. Maar sinds kort lijken bestuurders alles te doen om de aandeelhouders te behagen. Dat weet Jaap ook, en daar verzet hij zich tegen.”


Wekelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

CV Jaap Peters

BURGERLIJKE STAAT gehuwd, kinderen
WOONT in Wassenaar
MARKANT toont zich plotseling voorstander van beschermingsconstructies
HOBBY'S klassieke muziek, hardlopen

CURRICULUM
1931 geboren in Amsterdam
1957 economie (Universiteit van Amsterdam)
1958 afdeling beleggingen Nilmij
1966 coördinator financiële zaken Nilmij
1969 lid raad van bestuur Ennia
1983-93 voorzitter raad van bestuur Aegon

1997 voorzitter Commissie Peters