Geen producten in de winkelwagen.
Ziekteverzuim op de werkvloer is niet primair een taak van de bedrijfsarts. Leidinggevenden moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen.
Dat stelt MT-expert Emile van der Linde, directeur van arbodienst Goed en docent gezondheidsbeleid aan de Hogeschool van Rotterdam.
Wat is het probleem?
Afgelopen maand kwam het volop in het nieuws. We hebben te weinig bedrijfsartsen. De aandacht is vooral gericht op hoe we het tekort aan artsen op de werkvloer tegen gaan. GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman wil bijvoorbeeld via Kamervragen weten welke maatregelen minister Schippers van VWS gaat nemen. Ze hamert al enige jaren op een nakend tekort aan bedrijfsartsen, maar ze gaat daarbij structureel voorbij aan de essentie van het probleem. Dat is de sterk verouderde rol van de bedrijfsarts binnen een organisatie en het gebrek aan regie vanuit leidinggevenden.
Het eiland van de bedrijfsarts
Het beroep bedrijfsarts heeft behoorlijke schade opgelopen. Het staat niet te boek als een ‘leuk’ vak en wordt vaak onterecht beoordeeld als het werkterrein waar studenten die worden uitgeloot voor een ‘echte’ specialisatie terechtkomen. De bedrijfsarts is in de ogen van de werkgever het verlengstuk van de werknemer en vice versa. Dat beeld zorgt ervoor dat hij vaak opereert vanaf een eiland.
Met deze typering worden veel bedrijfsartsen – en dan met name de jongere generatie – tekortgedaan die graag een bedrijfskundige rol op zich nemen. Ze willen graag naar buiten treden vanuit een adviserende functie, zich daarbij richtend op verzuimtrajecten én op medische preventie. In de praktijk komt hier maar bar weinig van terecht. De oorzaak is tweeledig.
Preventie nog geen structureel verhaal
Het preventie-aspect wordt binnen organisaties nog niet structureel opgepakt, omdat de kaders veelal ontbreken en het vooralsnog als kostenpost gezien wordt. Preventie is wat dat betreft een mooi modewoord, dat ook binnen de politiek graag gebezigd wordt wanneer er ergens een sportveld door een minister geopend wordt. Een structurele plek binnen een geïntegreerd inzetbaarheidsbeleid heeft het nog niet.
Focus van bedrijfsarts moet veranderen
De focus van de bedrijfsarts ligt kortom op het in behandeling nemen van arbeidsongeschikte werknemers. Een zeer intensieve aangelegenheid met veel administratief werk en daarnaast ook nog eens solitair. De bedrijfsarts is hoofdelijk aansprakelijk voor het handelen tijdens consult met als gevolg dat hij vaak geneigd is veel taken zelfstandig op te pakken.
Vanuit werkgevers en bedrijfsartsen zelf moet hierin een omslag komen. Voor de bedrijfsarts zou procesbewaking centraal moeten staan, waardoor de nadruk veel meer komt te liggen op zijn bedrijfsgeneeskundige competentie. Voor het uitvoerende werk kan hij een beroep doen op een verzuimregisseur. Die kan de dossierbewaking op zich nemen en bijvoorbeeld kijken naar de consistentie van de functiemogelijkhedenlijst (FML) en om zich te buigen over verzekeringstechnische kwesties. Privacy-technisch is dit volledig legitiem.
Regie bij leidinggevende
Voor de werkgever ligt er de taak om de regie over verzuim niet meer primair bij de bedrijfsarts neer te leggen. Leidinggevenden zullen hierin hun verantwoordelijkheid moeten nemen met als doel de gezondheid van de werknemer en het bedrijf te verbeteren.
Die verantwoordelijkheid begint bij het bepalen van een uniform beleid om te zorgen dat alle leidinggevenden hetzelfde handelen bij verzuim. Dat moeten ze doen op basis van heldere processen en met als uitgangspunt erachter te komen wat voor werkgever én werknemer het beste is.
Aanpak
Het is de leidinggevende die bepaalt of iemand arbeids(on)geschikt is, en die aangeeft of een bedrijfsarts vroegtijdig ingeschakeld moet worden. Als leidinggevende hoef je niet zelf alle inhoudelijke kennis te hebben, maar je moet wel voldoende op de hoogte zijn om te bepalen welke taken naar wie gedelegeerd kunnen worden.
Hiervoor moeten de vragen zo concreet mogelijk zijn, waardoor de opdracht voor de bedrijfsarts zo concreet mogelijk wordt. Door hierbij zelf het SMART-principe toe te passen en dit ook van de arts te vragen, kan dat op een hele efficiënte manier gebeuren.
De rol van de werknemer
Betrek ook nadrukkelijk de werknemer in het proces door te bespreken wat deze nodig heeft om het werk (gedeeltelijk-) weer uit te kunnen voeren. Als een werknemer daarop reageert met “weet ik niet”, bied dan de kans daar even over na te denken en zelf met een plan (van aanpak) te komen. Werknemer en leidinggevende zijn in deze situatie actief betrokken bij optimale inzetbaarheid. Hierdoor zal de bedrijfsarts minder vaak in beeld komen bij verzuimtrajecten en ontstaat er ruimte voor het preventieaspect binnen zijn functie. Tekort opgelost.
Dit is de eerste bijdrage van MT-expert Emile van der Linde. Hij schrijft voortaan met regelmaat op MT.nl over gezondheid en ziektepreventie.
