Geen producten in de winkelwagen.
Charismatische topmensen blijken in Nederland moeilijk te vinden te zijn. Na het bellen van een aantal communicatie-experts, doemt een somber beeld op. "De uitstraling van de meeste topmanagers in Nederland is kraak noch smaak. Het ontbreekt aan originaliteit. Je ziet het Nederlandse calvinisme er in terug", zegt Dick Buschman, oprichter van het interactief merkenbureau Achtung!
De uitstraling die vanuit de Nederlandse boardroom naar buiten komt, is de afgelopen jaren eerder verzwakt dan sterker geworden. Het lijkt of de tijd van de ‘zonnekoningen' na de beursschandalen ten einde is. "Kenmerk van de zonnekoningen is dat ze actief de publiciteit zoeken. Dat zie je de laatste tijd nauwelijks meer", zegt Kees Cools, hoogleraar bedrijfsfinanciering en partner bij de Boston Consulting Group.
Er zijn boeken volgeschreven over charisma of de ‘x-factor', zonder dat de eigenschap te definiëren is. Het heet niet voor niets x-factor, een onbekende factor. Volgens de boekjes is de x-factor een essentieel onderdeel van leidinggeven. Bij het zoeken naar voorbeelden komen vooral ‘oude' namen op. Bart Maussen, imagodeskundige en eigenaar van The Dutch PR Group, weet er wel een: "Martin Schröder is een man met veel charisma. Een indrukwekkende manager met rauwe stem. Hij had bovendien zijn postuur mee." Schröder was oprichter en president-directeur van Martinair, waar hij leiding gaf van 1958 tot 1998. Hij is dus al tien jaar met pensioen.
Waar zijn de charismatische mensen gebleven? "Charismatische mensen zijn er net zo veel als vroeger. Het is een menselijke eigenschap. Verschil is dat er de laatste jaren scherper op bepaalde eigenschappen wordt gelet bij het werven en aanstellen van de nieuwe CEO. En er wordt voorzichtiger met publiciteit omgesprongen. De ‘rockstar CEO' trad vroeger zelf op de voorgrond. Na de beursschandalen zijn bedrijven alerter geworden. De ‘rockstar CEO' bestaat niet meer", zegt Cools. Maussen signaleert zelfs dat bedrijven in toenemende mate verzekeringspolissen afsluiten tegen onder andere kidnapping: "In de voorwaarden staat vaak dat de CEO zich terughoudend in de media dient op te stellen. Verschillende mensen die in de Quote 500 vermeld staan hebben zo'n polis. De CEO mag soms gewoon niet naar buiten treden."
Het resultaat is dat maar weinig topmensen te zien zijn in actualiteitenprogramma's op televisie. Hierdoor lijkt het alsof charismatische toppers verdwenen zijn, maar niet is minder waar. "Er zijn maar weinig topmanagers te porren voor een uitzending. Het gebrek aan charisma is niet het probleem. De bedrijven gaan gewoon erg voorzichtig met de media om. Ik vind dat jammer", zegt Herman Meijer, eindredacteur bij talkshow Pauw & Witteman. Volgens Meijer lijken managers te denken dat zolang ze niks zeggen, hun niks kan overkomen. Buschman is het met Meijer eens. "Topmensen denken: vooral niet bewegen. Zorgen dat niemand me ziet. Dan gaat alles ongemerkt door. Tot ze links ingehaald worden door iemand die wél lef heeft en origineel is." Niet boer zoekt vrouw, maar bedrijfsleven zoekt topmanager met x-factor!
