Geen producten in de winkelwagen.
Staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën heeft zijn pijlen gericht op de vermogens van Nederlands rijkste particulieren, hier en in het buitenland. Het is maar zeer de vraag of hij voldoende heeft nagedacht over de economische effecten van het – stevig – belasten van dergelijke vermogens.
De Jager concentreert zich onder meer op trustvermogen. Dat komt niet uit de lucht vallen: de Belastingdienst ‘ontdekte' het afgelopen jaar zo'n 30 miljard euro aan zogeheten zwevende vermogens op belastingparadijzen, die onder meer aan dergelijke trusts een vestigingsplaats bieden. Zouden deze gelden onder het Nederlandse belastingregime vallen, dan levert dit de staatskas minimaal 200 miljoen euro op. Serieus geld dus. Hoewel er redenen zijn partijen te belasten die over enorme vermogens beschikken, schuilt er toch een gevaar in de plannen van De Jager.
Belangrijke impuls
Een select gezelschap van zeer vermogende particulieren vormt in Nederland een belangrijk informeel ‘netwerk' dat verantwoordelijk is voor een deel van de investeringen die de economie een belangrijke impuls geven. Het gaat dan met name om investeringen in innovatieve ondernemingen het MKB, waarvoor bij banken het laatste jaar vrijwel geen financiering was te krijgen.
De middelen waarover deze particulieren beschikken zijn dermate omvangrijk, dat zij de ruimte hebben ermee te ‘spelen'. Dat wil zeggen dat dit geld niet enkel wordt aangewend voor privédoeleinden – de aanschaf van luxe goederen en het faciliteren van een prettige levensstijl – maar ook om hiermee innovatie en expansie van ondernemingen mogelijk te maken. Vaak zijn dat jonge, snelgroeiende ondernemingen die behoefte hebben aan risicovol kapitaal.
Kind met badwater
De maatregel van De Jager slaat mogelijk een stevige deuk in deze investeringspotentie. In de harde deadline van 1 januari 2010 – voor die tijd moet het zwevende vermogen bij de Belastingdienst worden aangemeld – ligt het risico verscholen dat zeer vermogenden besluiten zich voorgoed in het buitenland te vestigen. Dit is niet ondenkbaar omdat deze groep door hun grote vermogen bovengemiddeld flexibel is wat betreft hun woonplaats.
Hierdoor zou een waardevol netwerk van private kapitaalverschaffers aan de Nederlandse economie kunnen worden onttrokken. Een groep die vereist is om die ondernemingsinitiatieven te ondersteunen die de banken en institutionele investeerders te risicovol achten. Er kan dan én geen belasting over worden geheven én het vermogen is ook verdwenen dat in de Nederlandse economie zou zijn geïnvesteerd. Ik vraag me af of de staatssecretaris voldoende rekening heeft gehouden met dit scenario. Met zijn in beginsel te waarderen streven de staatskas aan te vullen, zou hij zo wel eens het kind met het badwater kunnen weggooien.
Een oplossing kan liggen in de paradox van de Nederlandse filosoof Mandeville (Bernard Mandeville (Rotterdam 1670- Londen 1733)), die vrij geformuleerd inhoudt dat de belastingopbrengsten het meest gediend zijn bij een afnemende belasting van de meest vermogenden ter stimulering van hun investeringen in de Nederlandse economie.
Friggo Kraaijeveld is advocaat en filosoof en hoofd van Certa Legal Tax in Amsterdam
