Geen producten in de winkelwagen.
Tientallen advocaten die commissaris zijn bij een bedrijf dat weer klant is van hun kantoor, hebben een probleem. Volgens de commissie-Tabaksblat moeten zij hun commissariaten opgeven
Auto-importeur Pon verkocht onlangs dochterbedrijf Pon Financial Services aan Volkswagen. Voor ongeveer 150 miljoen euro verwierf het Duitse autoconcern een belang van 60 procent. De juridische zaken van Pon werden afgehandeld door advocatenkantoor CMS Derks Star Busmann. Een partner van dit kantoor, Theo Pothof is commissaris bij Pon. En daar zit een fors probleem. ‘Pothof de commissaris’ keurt het afstoten van de dochter immers goed in de wetenschap dat het kantoor van ‘Pothof de advocaat’ een forse rekening mag sturen voor de uitvoering ervan. Hoe kan commissaris Pothof dan nog onafhankelijk en uitsluitend in het belang van Pon controleren en adviseren?
Onafhankelijk
Partners van de topkantoren van ons land bekleden samen meer dan honderd commissariaten bij bedrijven variërend van kleine vennootschapjes tot wereldwijd opererende multinationals. Dat blijkt uit onderzoek van uitgeverij KSU, gepubliceerd op www.advocatie.nl. In veel gevallen zijn deze bedrijven tevens cliënt van het kantoor van deze advocaten, zoals in het geval van Pon en Pothof. Hiermee handelen zij direct in strijd met de aanbevelingen van de commissie-Tabaksblat. Die schrijft immers voor dat ‘een RvC (Raad van Commissarissen) zodanig samengesteld dient te zijn dat de leden ten opzichte van elkaar, de RvB (Raad van Bestuur) en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren’ (paragraaf 2.5).
Vergoeding
De grootste collectie commissariaten is aan te treffen bij Stibbe, waar 5 partners tezamen 27 bedrijven controleren. En dan zijn in het onderzoek nog niet eens Stibbe-partners met commissariaten opgenomen: Stibbe’s managing partner Allard Metzelaar zei recent tegen het Engelse blad Legal Week dat ‘dertig van de tachtig partners van Stibbe een of meer commissariaten bekleden, al zijn er maar twee die dat doen bij AEX-genoteerde bedrijven’. Stibbe-partner Paul van den Hoek moet ongetwijfeld een aparte pagina op zijn cv reserveren voor al zijn nevenfuncties. Hij is voorzitter van de RvC bij ASMI, Ballast Nedam, Robeco NV, Robeco Groep NV, Buhrman NV, Het Financieele Dagblad, Rolinco NV, Rorento NV en Wavin BV. Daarnaast bekleedt hij commissariaten bij AND NV, AON Groep NL en Euronext NV. Veel van deze bedrijven zijn cliënt van Stibbe, dat deals voor hen zelfs publiceert op de eigen website. Kunnen Van den Hoek en Pothof wel uitsluitend in het belang van de vennootschap controleren, terwijl zij daarnaast op commerciële basis ook adviseren? Onmogelijk, volgens Tabaksblat. De conceptcode stelt immers dat van onafhankelijkheid geen sprake kan zijn indien de commissaris ‘een persoonlijke financiële vergoeding van de vennootschap ontvangt, anders dan de vergoeding die voor de als commissaris verrichte werkzaamheden wordt ontvangen’ en indien hij ‘in de drie jaar voorafgaande aan de benoeming een belangrijke zakelijke relatie met de vennootschap heeft gehad.’ Als commissaris controleert Van den Hoek het beleid van het bestuur dat mede tot stand komt op basis van de adviezen van zijn eigen kantoor. De belangen van Stibbe-partners verstrengelen zich ook rond het bedreigde handelshuis Hagemeyer. Frans Corpeleijn is daar commissaris, terwijl diens kantoorgenoot Fons Leijten het bedrijf uit Naarden bijstaat inzake de megaclaim van het failliete dochterbedrijf Ceteco. Allard Metzelaar van Stibbe legt de verantwoordelijkheid voor conflicts of interest bij de onderneming: zij willen de advocaat toch zo graag als commissaris? Metzelaar: “De aanbevelingen van Tabaksblat zijn niet eenduidig en nog niet van kracht. Het is nog een grijs gebied. Moet een partner van mijn kantoor die commissaris is bij een cliënt, maar zelf in de advisering geen rol speelt, gelden als niet-onafhankelijk?” Andere advocatenkantoren met veel commissariaten zijn De Brauw Blackstone Westbroek (18), Houthoff Buruma (11) en Nauta Dutilh (11). Opmerkelijk is dat advocaat Jaap Glasz van Van Doorne, lid van de commissie-Tabaksblat, zelf vijf zware commissariaten bekleedt, in elk geval deels bij cliënten van zijn kantoor, zoals Fortis waar hij voorzitter is van de RvC. Ook de collega’s van commissielid Jaap Winter van De Brauw Blackstone Westbroek hebben zware commissariaten bij onder meer Boekhandel Groep Nederland, NCD Nederlandse Cement, HAL Holding NV, Van Lanschot NV en NCM Holding NV.
Omstreden
De cruciale vraag – zeker in het licht van de delicate dubbelbelangen van Glasz en Winter – is: hoe hard gaat Tabaksblat het spelen? Worden advocaten-adviseurs gediskwalificeerd als niet-onafhankelijk of blijft het bij aanbevelingen? In dat laatste geval zal er weinig veranderen, menen insiders. Peter Paul de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters, ook commissielid: “Dat advocaten-adviseurs als commissaris tegenstrijdige belangen hebben, staat als een paal boven water. We moeten ons als commissie afvragen of we de zaak wel scherp genoeg hebben omschreven.” Wat is zijn oordeel over de posities van de aan grote advocatenkantoren verbonden commissieleden Glasz en Winter? De Vries: “Hun benoeming in de commissie is omstreden geweest precies om de reden die u aangeeft.”
Alle advocaten-adviseurs uit de RvC’s zetten dan maar? Dat is wat te simpel gedacht. De belangenverstrengeling is weliswaar onwenselijk, maar ontstaan in een tijd dat niemand er vraagtekens bij plaatste. Een ander punt is dat advocaten als commissarissen vanuit hun juridische deskundigheid ook een goede rol kunnen vervullen en dat een ‘grote schoonmaak’ het dreigende commissarissentekort nog eens zal verergeren. Toch ziet iedereen ‘uit het veld’ dat er verandering moet komen in deze onwenselijke situatie. Men kan een voorbeeld nemen aan de Engelse kantoren, waar het partners simpelweg verboden is commissariaten te aanvaarden. JanLouis Burggraaf van Allen & Overy: “Het probleem lost zich vanzelf op, want het gaat voornamelijk om oude partners van boven de zestig. De jongere garde beseft terdege dat dit soort verwevenheden vermeden dient te worden. Bovendien worden de aansprakelijkheidsrisico’s steeds groter.”
