‘Wij nemen steeds meer werk van de burger over'
Jenny Thunnissen, directeur-generaal van de Belastingdienst, neemt na 33 jaar bij de Belastingdienst, waarvan acht jaar in haar huidige functie, afscheid. Wat voor dienst laat ze achter? "Vooral een Belastingdienst die particulieren en bedrijven steeds meer werk uit handen kan nemen."
De Belastingdienst is de enorme complexiteit van ICT-systemen die het in de loop der jaren heeft opgebouwd (intern ‘de spaghetti' genoemd), aan het vervangen door een helder en overzichtelijk systeem. Thunnissen: "De kunst is om een hele ferme stap te zetten terwijl in de tussentijd de boel blijft doordraaien. Dat is een ingrijpend en grootschalig project, waarmee binnen het managementteam twee collega's zich bezighouden. Zo'n ommezwaai, daar ben je jaren mee aan de slag. Alle zelfstandige applicaties – we hebben er bijna achthonderd – worden nu logisch met elkaar verbonden. Maar ook onze mensen zelf worstelen met die spaghetti. Als wij alle informatie over een burger overzichtelijk op één scherm hebben staan, kunnen we hem beter bedienen. Daar hebben we zelf ook baat bij. Die kant moet het dus gewoon uit." Hoe merkt de burger iets van die spaghetti? "Lang wachten op mutaties, verkeerde beschikkingen krijgen, onvoldoende inzicht in hoe het dossier erbij staat. Het belangrijkste doel is het wegwerken van fouten. In 2008 storten we maar liefst 170 miljoen berichten over Nederland uit, dus zelfs een fout van 0,001 procent wordt al zichtbaar. In 2009 moet het nieuwe toeslagensysteem gaan draaien, en dan zijn we, naar wij denken, van een heleboel gedoe af. Daar worden medewerkers én burgers blij van." Maar het oplossen van problemen is slechts het begin, meent Thunnissen. "We kunnen steeds meer dingen van de burger overnemen. Als wij al weten of je verhuisd, gescheiden of getrouwd bent en wat je inkomenssituatie is, dan kunnen we je aangifte inkomstenbelasting voorinvullen. En op termijn geldt dat ook voor ondernemers met hun omzetbelasting en andere belastingen. De verantwoordelijkheid blijft bij de belastingplichtige, want die moet ervoor zorgen dat zijn boekhouding en administratie op orde zijn. Maar waarom moet jij alles optellen als wij dat ook kunnen? Wij nemen dus het initiatief; de burgers en bedrijven hoeven alleen maar te reageren."
Convenanten
Daarnaast wijst Thunnissen op een ingrijpende verandering in het toezicht houden. "Wij besteden veel onderzoekstijd bij mensen die eigenlijk niks fout doen, en dat is dan zowel zonde van hun tijd als van de onze. Sinds een paar jaar volgen we een andere koers, omdat veel bedrijven hun fiscale verplichtingen prima nakomen. Dus voortaan gaan we ervan uit dat je het goed doet tenzij we merken dat dat niet zo is. Met een veertigtal hele grote bedrijven hebben we al convenanten afgesproken, waarbij de verantwoordelijkheid voor het correct afhandelen van belastingen voor een groot deel bij henzelf ligt. Bij die bedrijven doen we geen onderzoeken meer. Dat houdt concreet in dat we samen hebben gekeken naar hoe hun bedrijfsvoering is ingericht, of de administratie van een goed niveau is. Als bijvoorbeeld de salaris- en personeelsadministratie goed zijn ingericht, dan nemen we aan dat de loonafgifte ook goed is. Verder maken we met bedrijven altijd afspraken dat we, als zij vrezen tegen een fiscaal risico aan te lopen, of als zij bijvoorbeeld bij een fusie een fiscaal standpunt willen, contact met elkaar hebben. Zo weten zowel zij als wij waar we aan toe zijn." De Belastingdienst heeft niet alleen met bedrijven, maar zelfs met hele branches dit soort convenanten getekend, zegt Thunnissen. "Als een bedrijfstak zijn zaken en processen fiscaal volgens bepaalde regels inricht, dan kunnen de individuele leden uit die branche zich bij ons melden. Bij die mensen komen we dan niet meer langs. En de bedrijven die zich niet melden, daar gaan we anders mee om. We willen dit in een paar jaar tijd over zo veel mogelijk bedrijven uitspreiden. En dan doen we toch wel af en toe een steekproef onder die bonafide bedrijven. We kunnen onze tijd en aandacht zo concentreren op bedrijven die iets minder goed omgaan met hun fiscale verplichtingen. Die bezoeken we dan, meestal samen met andere instanties, want als je fiscaal rare dingen doet, dan doe je dat vaak ook op andere gebieden. We wisselen al met veel instanties gegevens uit. Denk aan gemeentes, de politie, de arbeidsinspectie, UWV, je kunt het zo gek niet bedenken. Dat gezamenlijk oprukken werkt voor alle partijen goed."
"Dit had nooit gekund als we geen ICT hadden gehad", zegt Thunnissen. "En wie ermee werkt, is er erg enthousiast over. Het betekent ook dat de burger straks met de hele overheid gaat communiceren. We noemen dat de e-overheid. Op www.mijnoverheid.nl zie je dan wat je aan belastingen betaalt, wat je aangifte is, maar ook zie je je aow-aanvraag, de
kinderbijslag et cetera. En dan heeft ook die burger alle relevante informatie op één scherm staan. Je krijgt er een tevreden burger voor terug. Want wie het goed doet, heeft nog maar weinig met ons van doen. Dat is altijd fijn."