Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

5 lessen die vrouwen kunnen leren van Borgen

De Deense serie Borgen zet leiderschapsthema's neer die aansluiten bij onderzoek over sekseverschillen. 5 lessen voor topvrouwen.

Fictie helpt managers over leiderschap na te denken. Zo leren films als 'Lincoln' of 'Monty Pythons Life of Brian' ons over charismatisch leiderschap (Brian: ‘I am not the Messiah, now fuck off!’ Publiek: ‘How shall we fuck off, oh Lord?’). Veel populaire films en series zijn echter Anglo-Amerikaans en draaien om mannelijke leiders. Dit creëert een eenzijdig beeld. De populaire Deense tv-serie Borgen biedt daarentegen een fraai inzicht in man/vrouwverschillen in leiderschap. De serie rond politiek leider Birgitte Nyborg zet een aantal leiderschapsthema’s neer, die aansluiten bij wetenschappelijke kennis over sekseverschillen.

#1. Draagvlak creëren

Net als in Nederland bestaat de regering in Denemarken vrijwel altijd uit een coalitie. Hierdoor moet de premier bij belangrijke onderwerpen met verschillende partijen samenwerken. De wetenschap suggereert dat vrouwen hier beter in zijn, omdat zij gemiddeld democratischer en minder hiërarchisch leidinggeven. Zij willen minder graag de baas spelen dan mannen. Nyborg heeft in het begin ook een sterk participatieve leiderschapsstijl en probeert draagvlak te creëren bij andere partijen voor haar beleid. Naarmate de serie vordert zien we haar stijl veranderen in een autoritaire, mannelijke stijl. Zo geeft ze bij de ministers aan dat zij het laatste woord heeft bij belangrijke beslissingen. Als vrouwen op een mannelijke wijze leiden, worden ze echter als minder effectief gezien.

#2. Meer combineren

Een tweede thema is de balans tussen werk en privé. Vrouwen hebben meer moeite dan mannen zich te focussen op iets en daar dan voor te gaan. Birgitte Nyborg wil zowel toppolitica als topmoeder zijn. Die twee lijken niet goed samen te gaan. Zelfs als ze haar familie belooft een werkvrije vakantie te nemen, blijft ze toch haar Blackberry checken. De balans tussen werk en privé draait om prioriteiten stellen: hoe zwaar wegen zaken? Uit onderzoek blijkt dat vrouwen meer moeite hebben alles opzij te zetten voor hun carrière. In Nederland is de deeltijdwerkoptie dan ook aantrekkelijk. Mede daarom wordt in ons land slechts 11 procent van topfuncties ingenomen door een vrouw. Dit percentage is een van de laagste ter wereld (samen met Japan en Verenigde Arabische Emiraten).

#3. Steun van het thuisfront

De partner van de leider speelt een belangrijke rol in diens effectiviteit. Mannen hebben vaker moeite om de tweede viool te spelen bij een echtgenote met veel status en macht. Dit is niet anders voor de echtgenoot van Birgitte Nyborg, Philip. Als Nyborg van hem eist een aanbod af te wijzen om ceo te worden van een elektronicaconcern – omdat dit voor haar politieke risico’s heeft –  verlaat hij haar. Dit probleem heeft mogelijk diepe evolutionaire wortels. Mannen zijn meer statusgericht dan vrouwen en minder bereid de zorg voor kinderen op zich te nemen. Sommige machtige vrouwen lossen dit op door kinderloos te blijven (zoals Angela Merkel of Oprah Winfrey) of vaak van partner te veranderen (zoals Nina Brink of Neelie Smit-Kroes).

#4. Minder competitief

Vrouwen zijn minder competitief dan mannen. Uit onderzoek blijkt dat kiezers een sterke voorkeur hebben voor mannelijke leiders in tijden van crisis en oorlog. Die voorkeur is er ook bij bedrijven in een sterk concurrerende markt. Recent onderzoek toont dat hoe groter het bedrijf is, hoe dieper de stem van de ceo is – een basstem is een teken van mannelijkheid. In vredestijd verschuift de voorkeur weer naar een meer vrouwelijke leider. Brigitte Nyborg is ook een vredesduif, althans in het begin van haar carrière. In een wereld waarin organisaties meer moeten samenwerken is terughoudendheid om oorlog te voeren geen overbodig luxe. Daar ligt een niche voor vrouwelijk leiderschap.

Wekelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

#5. Persoonlijke conflicten

Mannen en vrouwen gaan anders om met conflicten. Vrouwen trekken zich meer aan van persoonlijke conflicten en emotionele uitbarstingen en onthouden de relationele details beter. Dit maakt vrouwen effectieve leiders, maar ook kwetsbaar omdat ze harder door conflicten geraakt worden. Beide aspecten zien we terug in Borgen. Als haar vice-premier haar positie ondergraaft werkt Nyborg hem eruit. Ze voelt haarfijn aan wat er gebeurt en onderneemt actie. Maar haar empathie en emotionele betrokkenheid breken haar weer op als ze eerlijk bekent aan haar coalitiepartner dat ze hem zwart wilde maken. Vrouwen scoren lager op de voorkeur voor politieke spelletjes dan mannen. Dat is een kracht en zwakte voor vrouwelijke leiders.

Brigitte Nyborg start als een prototypische vrouwelijke leider. Maar gaandeweg zien we dat haar aanpak mannelijker wordt waardoor ze haar effectiviteit verliest. Dat is de valkuil voor veel vrouwelijke topmanagers en politici. Elke organisatie heeft behoefte aan een mix van mannelijke en vrouwelijk leiderschapsstijlen. Uit recent Noors onderzoek blijkt (opnieuw) dat organisaties waarin de top bestaat uit mannen én vrouwen beter presteren.