Waarom Amerika eerder opveert

De Amerikaanse economie zal eerder opveren dan de Europese. Hoe dat komt? Amerika zet zijn beste krachten in, terwijl die er in Europa het eerste uitvliegen.

  

Er kan nog van alles misgaan, maar er zijn wat lichtpuntjes aan de economische horizon. Zo springen de beurzen tegenwoordig als ADHD-kinderen op en neer in plaats van alleen maar omlaag, zoals een paar maanden geleden. In de VS lijkt bovendien de woningmarkt zich enigszins te stabiliseren en komt het consumentenvertrouwen wat terug. Bedrijven kopen er ook weer meer in.

Volgens het onlangs gepubliceerde Centraal Economisch Plan zal de groei in Amerika dan ook sneller terugkeren dan in Europa. Het CPB voorziet dit jaar 3,25 procent krimp in de Eurozone (waarbij Nederland met -3,5 matig scoort) en 3,5 procent in de VS, maar verwacht ook dat de Amerikaanse economie volgend jaar weer met 1 procent groeit, terwijl Europa op nul blijft staan (en Nederland zelfs nog een kwart procentje krimpt).

Waarom zou Amerika, dat met zijn financiële excessen alle ellende zou hebben ontketend, het beter doen dan wij? Niet alleen omdat Washington meer geld in de economie pompt, maar ook omdat de Amerikaanse economie flexibeler is en sneller kan inspelen op veranderende marktomstandigheden. Het is een beetje de volksaard: Amerikanen zijn onverbeterlijke optimisten, terwijl Europeanen altijd het ergste vrezen. Maar het is vooral de manier waarop de economie georganiseerd is. Ofwel, de vrije markt.

Als een Amerikaans bedrijf zijn verkopen ziet dalen, verlaagt het de productie en worden mensen ontslagen. Harde werkers mogen blijven, lanterfanters vliegen eruit. Europa heeft echter een ‘duale arbeidsmarkt'; bij ons worden eerst uitzendkrachten ontslagen en tijdelijke arbeidscontracten niet verlengd. Voor werknemers met een vast contract wordt arbeidstijdverkorting aangevraagd en in het uiterste geval komt er een ‘reorganisatie'. Maar juist die flexwerkers en relatieve nieuwkomers zijn vaak het meest gemotiveerd en productief. Het systeem beloont types die vooral hun nek niet uitsteken om zo zonder kleerscheuren hun pensioen te halen. Die moeten nu de zaak drijvende houden. Tot de wereldmarkt weer aantrekt, dankzij vitalere landen als Amerika en China.

Ed Lof is econoom en publicist