Geen producten in de winkelwagen.
Om Texas werd altijd wat lacherig gedaan. Maar het is nu Amerika’s economische powerhouse. Daar kan Nederland nog wat van leren.
Texas? We horen u denken: dat is toch olie, gas en een samenscholing van reactionaire red necks? De staat van technicolorsoap Dallas, de Bush-dynastie, vuurwapens, een niet zo heel fijn slavernijverleden? En o ja, ook de staat van Waco, waar in 1993 een overheidshatende sekte voor 76 doden zorgde…
Moet dát Texas een voorbeeld voor Nederland zijn? Ja. In economische zin in elk geval wel. Want terwijl wij kampten met de Dutch Disease en ons blindstaarden op de BRIC-landen, wist Texas zichzelf de afgelopen jaren bijna onherkenbaar te revitaliseren. Ja, nog steeds komt een derde van alle overheidsinkomsten er uit de olie- en gasindustrie. Maar dat is zeker niet meer het enige. Zo is in het noorden van Texas slechts 5 procent van de werkgelegenheid verbonden aan de olieproductie. En dat terwijl dit deel van de staat wel het hoofdkantoor van ExxonMobile, ‘s werelds grootste olieboer, herbergt.
Business first
'Business first' is hier nu het credo. Texas kent geen inkomensbelasting en heft ook geen vennootschapsbelasting. Hierdoor is het leven er 7 procent goedkoper dan in de rest van de VS. Ook wordt er nog steeds volop gebouwd, mede omdat de vastgoedbubbel er nooit is opgeblazen tot mythische proporties.
Nergens in de VS is het consumentenvertrouwen hoger dan hier. Het zindert van bedrijvigheid, met respectievelijk 20 (Houston Area) en 23 hoofdkantoren (Dallas-Fort Worth) van bedrijven uit de Fortune 500, meer dan welke staat ook.
Het ‘business first’credo zuigt niet alleen bedrijven aan, maar ook mensen. De bevolking groeide sinds de eeuwwisseling bijna 15 procent, ruim tweemaal zo hard als de rest van de VS. Desondanks bleef de werkloosheid er structureel lager, omdat er tussen 2008 en 2011 ook nog eens 840.000 nieuwe banen bijkwamen. Niet verwonderlijk dus dat KLM vorige maand de non-stop doordeweekse vlucht op Dallas-Fort Worth herstartte.
Grootste exporteur
De centrale locatie van Texas, met name door de lucht, is sowieso een belangrijke succesfactor. “Van hieruit zijn we binnen vier uur in elke stad in de VS”, zegt bijvoorbeeld Holly Reed, de regional vice president van telecomgigant AT&T, die zijn hoofdkwartier op het luchthaventerrein heeft. Via Dallas-Fort Worth zijn 189 markten non-stop bereikbaar, goed voor een toegevoegde waarde van bijna 16 miljard dollar per jaar. En dat gaat meer worden, omdat onder de zeven banen een ontginbare gasreserve is aangeboord. Het levert de luchthaven, eigendom van de steden Dallas en Fort Worth, een kwart van de opbrengsten op, naast 186 miljoen dollar ineens. “Alle inkomsten worden opnieuw in de luchthaven geïnvesteerd”, vertelt Mary-Jo Polidore, vice president van de luchthaven.
Texas is nu al de grootste exporteur in de VS, met Azië en Latijns-Amerika als grootste handelspartners, buurland Mexico voorop. Het geheim van de bloei is vooral dat Texas de olierijkdom anders aanwendde dan Nederland in het verleden onze gasbel gebruikte. Waar wij het geld uitgaven, kent Texas een zacht belastingklimaat, een belangrijke reden voor de aantrekkingskracht op grote internationale bedrijven. En met succes. Zo herbergt de regio nu de grootste dichtheid aan luchtvaart- en defensiebedrijven per vierkante kilometer ter wereld. Onder anderen Lockheed Martin bouwt er – mede op kosten van de Nederlandse belastingbetaler – de almaar duurder wordende JSF. Maar ook Bombardier, Bell Helicopters en Sikorsky hebben er een plek gevonden.
Een andere groeisector is de biotech en met onder andere Texas Instruments is ook de technologische sector goed vertegenwoordigd. Dat wordt alleen maar meer. Zo investeert Apple in Austin bijna 400 miljoen dollar in een r&d-campus. Een move die minder dan 20 miljoen dollar aan publieke investering vroeg.
PPS, Texas style
Praktisch naast het luchthaventerrein van DFW ligt een tweede internationaal vliegveld, dat binnenkort ook de zwaarste 747 aankan. Het is de eerste industrial airport ter wereld, slechts voor vracht geschikt en groter dan Manhattan, zoals de projectontwikkelaars graag onderstrepen. American Airlines heeft er zijn belangrijkste service center om de luchtvloot te onderhouden, net als 50 andere van de 500 grootste bedrijven ter wereld. Zo is er een van de grootste logistieke centra van pakjesvervoerder FedEx en is er niet alleen een groot knooppunt maar ook het hoofdkantoor van de spoorwegmaatschappij BNSF gevestigd.
Bijzonder aan de Texas Alliance, zoals deze binnenlandse ‘haven’ zich noemt, is de ontstaansgeschiedenis. De financiering is een publiekprivate samenwerking, of PPS. Maar dan wel één op z’n Texaans, dus met de overheid op flinke afstand. Grote instigator ervan is Perot Jr., de zoon van de Texaanse multimiljardair en voormalig presidentskandidaat Ross ‘I’m all ears’ Perot.
De cijfers zijn indrukwekkend. Met een totale investering van 7,35 miljard dollar (tussen 1990 en 2010) is de bijdrage aan de economie inmiddels op meer dan 40 miljard becijferd.
Maar van dat bedrag is ‘slechts’ 417 miljoen publiek geld, vooral voor wegeninfrastructuur en scholen. En dat voor een gebied dat alleen in 2010 al ruim 2 miljard greenbacks bijdroeg aan de lokale economie en ruim 30.000 mensen voorzag van een baan. Sinds het bestaan van deze regionale groeimotor zijn de belastingopbrengsten uit vastgoed alleen al opgelopen tot 949 miljoen dollar. Een ware waardeverdubbelaar dus.
Blik naar buiten
Zijn hier ook nog kansen voor Europa? Ja, benadrukt Mabrie Jackson, president en ceo van de North Texas Commission, een samenwerkingsverband van de lokale overheden en het bedrijfsleven. “Er heerst hier zeker een gevoel van: wij groeien wel, wij doen het wel goed… Ook daarom kijken we nadrukkelijk naar buiten.” Vooral om extra business binnen te slurpen, extra (regionale) hoofdkantoren. Ook van Europese bedrijven.
De steden doen hun best het vestigingsklimaat te versterken. Dus leggen ze openbaar vervoer aan en proberen ze – hoe Europees – de stad beloopbaar en soms zelfs befietsbaar te maken. Dallas en Fort Worth werken er daarnaast hard aan zich een toonaangevend cultureel imago aan te meten. Want ‘Howdy y’all’ en cowboys zijn misschien óók cultuur, maar daarmee boei je de verwende Aziatische en Europese expat niet héél lang.
Niet zo vreemd dus dat in 2008 Jaap van Zweden, ónze Jaap van Zweden, werd gehaald om het Dallas Symphony Orchestra op te stoten in de vaart der volkeren. Dit jaar werd hij zelfs uitverkozen tot Conductor of the Year. Gelukkig maar. Zo wordt dat Texaanse succesverhaal toch ook nog een beetje van ons…
Feiten over Texas
Tussen 2000 en 2007 groeide de bevolking van Texas met 14,6 procent. Dat is twee keer zo snel als de rest van de VS, waar de bevolking in die tijd met 7,2 procent toenam. Dallas/FortWorth groeide sneller dan elke andere stedelijke regio in het land en kreeg er 162.000 inwoners bij.
De Texaanse bevolking is jong, gemiddeld 33,1 jaar. De beroepsbevolking is met gemiddeld 39,1 jaar de op vier na jongste in de VS. Jaarlijks studeren in Texas zo’n 40.000 academici af. Alleen Californië gaat Texas hierin voor.
Texas is op afstand de grootste exporteur van de VS, met meer dan 168 miljard dollar. Dit komt vooral voor rekening van de sectoren chemie (35,0 miljard, 21 procent) en computers en elektronica (33,7 miljard, 20 procent).
Texas is de staat met het op één na het hoogste aantal werknemers in de hightechsector (460.000 banen). Texas herbergt daarnaast 910 biotech- of biomedische bedrijven. In 2007 was de hightechsector goed voor 1,4 miljard dollar aan private equity-investeringen. In Texas worden ook op één na het hoogste aantal patenten aangevraagd.
Export is goed voor 15 procent van het BBP van de staat Texas. Dat levert circa 2,2 miljoen banen op. Export is wijdverspreid: 92 procent van alle Texaanse bedrijven handelt over de grens.
Olie is nog steeds belangrijk. Zo beschikt Texas over een kwart van alle Amerikaanse olievoorraden. Maar Texas is inmiddels ook Amerika’s grootste producent van windenergie en biodiesel.
Het BBP van Texas overschreed in 2010 voor het eerst de grens van 1 biljoen dollar. De staat is daarmee vergelijkbaar met landen als India of Canada, de 11de en 12de economie van de wereld. In 2010 telde Texas 346 duizend miljonairs. Dat is het op één na hoogste aantal van de VS.
Nederland is goed voor zo’n 4,6 procent van de bedrijven in de regio Dallas/Fort Worth. Dat is goed voor een zevende plek, achter Japan, de UK, Duitsland, Frankrijk, Canada en Zwitserland, maar nog voor Mexico. Nederlandse bedrijven die er kantoor houden zijn onder meer Wolters Kluwer, Aegon, Fugro, AkzoNobel, Arcadis, Randstad, BCD en ASML.
