Het wel en wee in de telecommunicatie tussen 1997 – 2007

Tien jaar hype en hoop

 

Januari 1997
Er is sprake van een ware communicatie-explosie. Het aantal mobiele telefoonabonnees, in 1990 nog 80.000 in aantal, is opgelopen tot bijna een miljoen. Veel mensen vragen zich af waar we al die telecommunicatie voor nodig hebben. Het woord infostress steekt de kop op.

Maart 1997
PTT Telecom introduceert 'Het Net', een soort eigen versie van internet. De bedoeling is dat er online winkeltjes komen en dat consumenten elkaar onderling berichten sturen. Het Net is beschikbaar voor alle 8 miljoen telefoonabonnees in Nederland.

April 1997
Een nieuwe trend: het gebruik van cd-i in combinatie met internet. Dat is handig: op de cd-i kunnen de klanten de bedrijfscatalogus raadplegen en via internet krijgen ze actuele prijsinformatie. Ook al is het geen massamedium geworden, voor zakelijke toepassingen heeft de cd-i een enorme potentie, zo stelt Philips. Alleen de negatieve pers zit het bedrijf nog dwars.

Juni 1997
Algemeen directeur Ben Verwaayen van PTT Telecom maakt bekend per 1 september in dienst te treden van het Amerikaanse bedrijf Lucent Technologies.

Juli 1997
Per 1 juli is de markt voor vaste telecomverbindingen geliberaliseerd. Twee bedrijven, Telfort en Enertel, krijgen het recht om (naast PTT Telecom) verbindingen aan te bieden. Enertel werd speciaal voor dit doel opgericht. Ook de exploitanten van tv-kabels staan te popelen om telefonie aan te bieden. Met hypermoderne diensten moeten de zakelijke bellers bij PTT Telecom worden weggekaapt.

Augustus 1997
Waar blijft toch de doorbraak van het telewerken? In de jaren tachtig werd er veel van verwacht, maar volgens een recent promotieonderzoek blijft het aantal telewerkers steken bij een klein deel van de beroepsbevolking, hooguit 1,5 procent. Volgens de voorzitter van het Nederlands Telewerkforum is het een kwestie van gewenning: "Als de mensen eenmaal vertrouwd zijn geraakt met telewerken, willen ze niet meer terug."

September 1997
Bij TNO worden proeven gedaan met videofonie. Proefpersonen die bij het gezamenlijk oplossen van een probleem een beeldtelefoon gebruikten, kwamen tot betere resultaten dan mensen die aan een 'live' vergadering meededen. Toch komt het gebruik van de videofoon nog niet erg op gang. Het wachten is op lagere prijzen van de (krachtige) pc's. Een telematica-adviseur: "Over twee à drie jaar zal het gebruik gemeengoed zijn."

Oktober 1997
De nieuwe oogst mobiele telefoons: Philips Genie met spraakherkenning, Siemens S10 met kleurenscherm, Nokia 8110i die rechtstreeks met internet contact maakt. Helaas kan Nokia deze dienst, 'Netgate', nog niet demonstreren want hij is nog niet op de Nederlandse markt beschikbaar.

November 1997
Minister Wijers van Economische Zaken verwacht veel van een akkoord dat hij ondertekent met zijn Amerikaanse ambtsgenoot William Daley. De Amerikanen willen dat alle handelsbelemmeringen zo veel mogelijk van internet worden geweerd. Nederland moet als bondgenoot (Wijers noemt het 'bruggenhoofd') de Europese Unie achter het plan zien te krijgen.

Februari 1998
De veiling van DCS1800-frequenties is voorbij. DCS1800 is een uitbreiding van gsm. De huidige aanbieders van mobiele telefonie, PTT Telecom en Libertel, krijgen concurrentie van Telfort en Federa, de hoogste bieders. Tele Danmark kocht verschillende kleinere pakketten die samen te voegen zijn tot een netwerk met landelijke dekking. De veiling bracht de minister 1,835 miljard gulden op. PTT Telecom is nu KPN, Libertel is Vodafone, Federa werd Dutchtone en wordt Orange, het bedrijf dat Tele Danmark opzette, is nu Ben, Telfort is nog steeds Telfort en 1,835 miljard gulden is nu 833 miljoen euro.

April 1998
Het telefoonverkeer is urenlang volkomen ontregeld. Oorzaak: duizenden mensen bellen naar Frankrijk om kaartjes voor het WK te bestellen.

Mei 1998
Enertel wordt voor 200 miljoen gulden overgenomen door het Amerikaanse concern Worldport, dat niet lang daarna in financiële problemen komt. Later gaat Enertel verder onder de naam Energis.

Juni 1998
Internetprovider Worldonline (van Nina Brink) ontkent dat er beveiligingsproblemen zijn. Het bedrijf schrijft een 'hackwedstrijd' uit: als het iemand lukt binnen veertien dagen in te breken in het systeem, dan betaalt Worldonline 15.000 gulden. Dat geld zijn ze snel kwijt.

Juli 1998
KPN wordt gesplitst: PTT Post gaat verder als TPG, PTT Telecom als KPN Telecom. Beide krijgen een aparte beursnotering.

September 1998
KPN moet van toezichthouder Opta de tarieven verlagen. Lokaal bellen moet 25 procent, interlokaal bellen 30 procent en mobiel 10 tot 15 procent goedkoper. KPN is furieus. Topman Wim Dik noemt het "moord op KPN."

November 1998
Met 66 satellieten in een baan om de aarde is Iridium, het systeem voor satelliettelefonie, operationeel. Marktonderzoekers verwachten 8 miljoen gebruikers van satellietcommunicatie in 2002. En in 2007 zullen het er 136 miljoen zijn.

December 1998
Internettelefonie is de grote belofte voor de komende jaren. Het jonge bedrijf Ring!Rosa maakt er software voor, en is vast van plan mee te groeien met deze markt. Het bedrijf is beursgenoteerd en heeft vestigingen in Parijs en Hongkong. Topman Job Bruggeman ziet volop kansen.

Januari 1999
"Windows is de grote verliezer," zegt de baas van Psion, de Britse maker van zakcomputers die met Nokia, Ericsson en Motorola een nieuw besturingssysteem voor zaktelefoons wil ontwikkelen: Symbian. Het is de nachtmerrie van Bill Gates, zo wordt geschreven.

Maart 1999
Het aantal mobiele bellers is gestegen naar twee miljoen. Maar of dat genoeg zal zijn, zodat vijf mobiele netwerken in Nederland rendabel kunnen draaien? "Als we hier Finse toestanden krijgen, lukt dat wel," zegt een telecomexpert. In Finland heeft immers meer dan de helft van de bevolking een abonnement!

April 1999
Het versturen en ontvangen van tekstberichten op de mobiele telefoon (sms) staat op het punt van doorbreken onder managers, zo blijkt uit onderzoek van Management Team. Een directeur van Libertel: "Sms is een vreselijk onderschatte toepassing. Het maakt weinig kabaal, je kunt het lezen wanneer je wilt, het staat zwart op wit. Fantastisch!"

Mei 1999
Het callcenter maakt een opmerkelijke opmars. De gezamenlijke omzet van de honderden bedrijven die in de afgelopen jaren zijn gestart, wordt nu geschat op méér dan een miljard gulden. "Kippenvel krijg ik ervan als ik zie wat medewerkers van een callcenter kunnen betekenen voor klanten," aldus een consultant.

Juni 1999
Drie jaar na de eerste introductie van SET (secure electronic payments), het internetbetaalsysteem van de banken, wordt er nu een stevige herintroductie op poten gezet. Het systeem is weliswaar tot nu toe niet echt van de grond gekomen, maar daar zal nu verandering in komen.

Juli 1999
Iridium, aanbieder van satelliettelefonie, wordt failliet verklaard. Concurrent GlobalStar heeft inmiddels een nieuw netwerk van 52 satellieten gelanceerd. Kosten: 5,5 miljard euro. Later blijkt Iridium via een herstart alsnog verder te kunnen.

Augustus 1999
Kamerlid Hella Voûte: "Een origineel denker." Internetdeskundige Ben Tiggelaar: "Een goede wegbereider." Directeur Mediaplaza Vincent Everts: "De Negroponte van Nederland." Over wie hebben ze het? Over Maurice de Hond, die bezig is de eerste geheel op internet gerichte investeringsmaatschappij, ICOM, op te richten. Later wordt ICOM omgedoopt in Newconomy.

September 1999
De dotcom-hype in de VS bereikt een hoogtepunt. Het bedrijf MusicMaker.com (omzet eerste drie maanden van het jaar 20.000 dollar) is na de beursintroductie 600 miljoen dollar waard. Bij de introductie van mp3.com schiet de koers op de openingsdag van 28 naar 105 dollar. Oprichter Michael Robertson is instant-multimiljardair.

November 1999
Het nieuwe wereldwonder doet zijn intrede: wap. Tijdens een internationale telecombeurs introduceren de producenten hun eerste wap-modellen en maken ze hun hoge verwachtingen bekend. In één beweging door voorspelt Ericsson dat het aantal gebruikers van derde-generatienetwerken (umts) in 2004 rond de 120 miljoen zal liggen.

December 1999
Het volgende wereldwonder wordt door Ericsson onthuld: Bluetooth, een systeem voor draadloze communicatie op korte afstand. De bedoeling is dat alle apparaten op kantoor en thuis onderling met elkaar kunnen communiceren. De leden van het Bluetooth-consortium denken dat er in 2002 meer dan 100 miljoen mobiele telefoons mee zullen zijn uitgerust. Die telefoontjes kunnen dan worden gebruikt als afstandsbediening voor tv's en cd-spelers, als draadloze creditcard en nog veel meer.

Januari 2000
Met de komst van Mr. Zap van Mediakabel op zeven Nederlandse kabelnetten zal de grote belofte van interactieve televisie eindelijk worden ingelost. De kijkers krijgen extra zenders en kunnen meedoen met interactieve spelletjes. Casema en UPC hebben vergelijkbare plannen, later in het jaar. Intussen komt ook Digitenne, die digitale tv via de ether wil aanbieden, met de aankondiging dat ze vóór het eind van het jaar gaan beginnen.

Februari 2000
Paul Smits wordt benoemd tot voorzitter van de raad van bestuur van KPN. Hij wordt geroemd om zijn strategisch denken en technische kennis.

Maart 2000
Internetprovider Worldonline haalt ongeveer drie miljard euro op met zijn beursgang. Meteen na de emissie duiken verhalen op over onduidelijke transacties van oprichter Nina Brink. De koers zakt al snel na de eerste dag diep weg.

April 2000
Cisco presenteert zijn plannen voor een nieuw kantoor in Amsterdam. Het is het hoogtepunt van een golf Amerikaanse bedrijven die zich in de hoofdstad vestigen. Als het kantoor van Cisco klaar is, moeten er vijfduizend mensen in werken. Critici wijzen op het gebrek aan geschoold personeel in de regio. Of het hoofdstedelijke elektriciteitsnet deze activiteit aankan, is ook nog de vraag.

Mei 2000
Als paddestoelen schieten in Europa de mobiele internetbedrijfjes uit de grond, zo wordt gemeld. Omdat Europa één systeem (gsm) heeft en derhalve op het gebied van de mobiele telecom op Amerika voorloopt, zal de volgende Silicon Valley in Europa gevestigd zijn: 'Cellular Valley'! Volgens Time worden er in Europa elke maand honderd nieuwe m-commerce bedrijven gelanceerd.

Juli 2000
Minister Zalm van Financiën incasseert 2,7 miljard euro met de veiling van umts-frequenties, waarmee derde-generatie mobiele telecommunicatie mogelijk is. De vijf gelukkigen die een vergunning mogen kopen zijn KPN, Telfort, Dutchtone, Libertel en Ben (in het consortium 3G Blue), inderdaad precies dezelfde partijen die al mobiele telefonie aanbieden. De looptijd van de licenties begint op 1 januari 2001 en eindigt in het jaar 2016.

September 2000
Websitebouwers zijn volgeboekt. Bedrijven als Lost Boys en Netgate en talloze startups in deze sector kunnen de vraag naar hun diensten nauwelijks meer aan. Offertes laten weken op zich wachten, opdrachtgevers moeten regelmatig informeren hoe de bouw vordert en deadlines worden stelselmatig overschreden.

Oktober 2000
De markt voor mobiele locatiediensten wil maar niet van de grond komen. Bij deze diensten 'weet' het netwerk waar de klant zich bevindt, zodat een specifieke aanbieding kan worden gedaan. BedrijfsTelecommunicatie Grootgebruikers (BTG) gaan nu samenwerken met Ericsson om Mobile Positioning aan te bieden.

November 2000
Massaontslagen zijn aan de orde van de dag onder de hippe internetbedrijven in Silicon Alley, New York. Het is duidelijk dat er zand in de motor van de Nieuwe Economie zit. In Nederland is er nog geen vuiltje aan de lucht.

December 2000
KPN en Telfort hebben een nieuwtje: hun netwerken zijn klaar voor gprs, de snellere versie van gsm waarmee de gebruikers mobiel kunnen internetten. Om het fiasco rond wap niet te herhalen, is men voorzichtig met het wekken van verwachtingen. Eerst maar eens wachten tot er voldoende gprs-toestellen beschikbaar zijn. Deze zijn echter nog nauwelijks aan de horizon te zien.

Januari 2001
De raad van commissarissen van Newconomy schorst bestuursvoorzitter Maurice de Hond, na slechte resultaten en gerommel met dubieuze zakenpartners. De persoonlijke verhouding van De Hond met president-commissaris Van Hoogstraten lijkt ernstig verzuurd te zijn. De gehele raad van bestuur stapt op.

Februari 2001
Een kat en muis-gevecht om de 'laatste kilometer'. KPN maakt zijn netwerk op steeds meer plaatsen geschikt voor adsl, snel internet, maar wil daarbij de klanten zo veel mogelijk in eigen huis houden. Met een plaagcampagne probeert KPN nieuwe concurrenten zoals Cistron en BaByXL de toegang tot de telefooncentrales te belemmeren. Marktwaakhond Opta spreekt nu en dan vermanende woorden, maar kan verder weinig doen.

Maart 2001
"We hebben gekozen voor een groeistrategie, dus hebben we hevig geïnvesteerd. En daar komen schulden uit voort. Dat is niet abnormaal, de kost gaat voor de baat uit. Je doet het omdat je nieuwe klanten wilt hebben die omzet genereren." (Topman Paul Smits van KPN in een interview in Management Team, op de vraag hoeveel rente zijn bedrijf per uur betaalt. Betaalt KPN werkelijk zes ton rente per uur?)

April 2001
UPC, dat een schuldenlast van 7 miljard euro torst, maakt een verlies over 2000 bekend van 2 miljard euro, op een omzet van 1 miljard euro. De directie blijft positief gestemd.

Juni 2001
Tussen al het lawaai rond Bluetooth, gprs en umts rukt een andere draadloze techniek stilletjes op: Wireless LAN, of 'WiFi', waarmee draadloze netwerken met grote capaciteit (11 Mb/s) kunnen worden gemaakt. Op luchthavens, in hotels en in sommige bedrijven worden netwerken aangelegd waarop de manager met zijn laptop overal kan inloggen. Apple brengt de techniek op de markt onder de naam Airport.

Juli 2001
Nuon start een proef met snel internetten via het stopcontact. Tot nu toe zijn hiervoor te veel technische obstakels geweest. Als de proef succesvol is, wil Nuon op korte termijn beginnen met het aanbieden van de zogeheten Powerline-communicatie.

Augustus 2001
De Postbank wil een half miljoen gratis telefoontjes weggeven om 'mobiel bankieren' te stimuleren. De problemen beginnen als er zich 600.000 mensen aanmelden, zodat er 100.000 moeten worden teleurgesteld. Daarna wordt het een lijdensweg: technische mankementen, ingewikkelde inlogprocedures en veel boze klanten.

September 2001
Niet lang nadat de bijna wanhopige fusiebesprekingen met Belgacom zijn afgeketst, wordt topman Paul Smits van KPN vervangen door Ad Scheepbouwer. Het bedrijf kampt met een schuldenlast van ruim 20 miljard euro. Smits blijft wel deel uitmaken van de top van het bedrijf.

Oktober 2001
De eWallet van ABN Amro is een internetbetaalsysteem dat gebruik maakt van SET. Geen van de banken heeft tot nu toe weten te scoren met hun systemen. Betalen op internet gebeurt nog steeds vooral met creditcards.

December 2001
Internettelefonie is de grote belofte voor de komende jaren. De markt is tot nu toe 'microscopisch' vergeleken met de gewone telefonie, aldus marktonderzoekbureau IDC. Maar de verkopen van IP-telefoons zullen de komende jaren 108 procent per jaar groeien, zegt IDC. De status van 'grote belofte' heeft internettelefonie overigens al sinds 1998.

Januari 2002
Ben Verwaayen wordt benoemd tot bestuursvoorzitter bij British Telecom. Zelden werd een benoeming door de Britse pers zo sceptisch ontvangen. 'Who the hell is Ben?'

Februari 2002
Bluetooth komt maar niet van de grond. Een groep bedrijven kondigt een goedkoop alternatief aan: ZigBee, minder snel maar energiezuiniger. Waarschijnlijk komen de eerste producten die voorzien zijn van ZigBee nog voor het eind van het jaar op de markt, zegt men.

Maart 2002
Naar schatting 12 miljoen Nederlanders beschikken over een mobiele telefoon. Deze maand komt KPN (naar verwachting) met de nieuwe dienst i-Mode, geïnspireerd door het in Japan zo succesvolle DoCoMo. Nog vóór het eind van het jaar komen (volgens verwachting) de eerste umts-apparaten op de markt. Ook nog dit jaar heeft Digitenne aangekondigd te beginnen met interactieve televisie via de ether. Later in het jaar beslist Nuon over een grootschalige invoering van internet via het stopcontact – de eerste proefnemingen zijn tot nu toe hoopgevend. Nog in 2002 wil Telfort beginnen met het aanbieden van mobiele locatiediensten in Nederland. GPRS moet dit jaar écht gaan doorbreken. Volgens verwachting!

2003
Verwachting: opkomst van persoonlijke informatiediensten (u belt met een computer die gepersonaliseerde informatie levert: files, aandelenkoersen, e-mail). Doorbraken in snellere transmissie via glasvezel, koper en ether (bijvoorbeeld 100 Mb/s door de kabel). i-Mode en gprs worden een grote hit dankzij mp3. Er komen gecombineerde apparaatjes op de markt die zowel telefoon, zakagenda als mp3-speler zijn (de nieuwste hit van Sita downloaden voor 5 eurocent). Een tegencultuur komt op: mensen die geen zaktelefoon en e-mail willen en demonstratief alleen brieven versturen.

2004
Verwachting: het aantal mobiele bellers in de wereld passeert de 1 miljard. Umts laat op zich wachten. De transmissiesnelheid van glasvezel bereikt de mijlpaal van 10 Tb/s en ook de snelheden via kabel, koper en elektriciteitsnet gaan met sprongen vooruit. Doorbraak van interactieve televisie via satellietzenders. Autocomputers zijn standaard uitgerust met global positioning, de muziek van radio of cd wordt elke tien minuten onderbroken door een stem die relevante verkeersinformatie (alleen voor de route waar de auto zich bevindt) voorleest.

2005
Verwachting: een snelle verspreiding van mobiele communicatie op kantoor en in huis, nu Wireless Lan, Bluetooth en ZigBee, na jarenlang overleg over de standaards, in staat zijn om netwerken te vormen. Chipcardlezers worden in alle nieuwe pc's en mobiele terminals opgenomen, voor internetbetalingen en urenregistraties. Automatisch inchecken op het vliegveld via de mobiele telefoon en biometrie. Binnenkort de grote doorbraak van telewerken (zo wordt voorspeld).

2006
Verwachting: het huis-intranet wordt nu algemeen. Alle apparatuur communiceert draadloos met de server in de meterkast, de huisgenoten kunnen met elke pc en mobiele terminal surfen of videobeelden bekijken. Opkomst van de 'tablet'-pc, een mobiel beeldscherm om mee te internetten en dat als de afstandsbediening voor alle apparaten in huis fungeert. Nieuwbouwwoningen worden standaard ingericht met talloze beveiligingscamera's in en om het huis, waarvan de beelden naar de tablet-pc worden gestuurd. De nieuwe regering neemt zich voor dat een kwart van alle overheidsinformatie online beschikbaar moet worden gesteld (net als de vorige twee regeringen).

2007

Verwachting: umts vindt zijn eerste toepassingen in de zakelijke markt, zoals ondersteuning van verkoopgesprekken op locatie. Daarna foto- en videocamera's die de opgenomen beelden, na selectie, meteen draadloos naar internet sturen. Opkomst van chips in de verpakking van voedsel, die informatie over de houdbaarheid naar de ijskast sturen. Nieuwe afstudeerrichting studie psychologie: schizofrenie door gebruik meervoudige persoonlijkheden op internet ('e-schizofreen'). Binnenkort de grote doorbraak van telewerken (zo wordt voorspeld).