Eurocrisis krijgt trekjes Sovjet-Unie

Laatst kwam ik Dimitri Gitrov weer eens tegen. Gitrov, een eind dertiger, is importeur van wijnen. Hij figureerde in een artikel dat ik in 2008 schreef over Russische ondernemers.

Gitrov vertelde destijds hoe hij na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1990 met zijn joodse ouders vanuit Minsk naar Amerika verhuisde. Over hoe hij zes jaar later in zijn eentje naar Rusland terugkeerde. En hoe hij na een mislukt avontuur als textielfabrikant besloot om wijnen uit Frankrijk, Spanje en Italië te importeren. Die Europese ervaringen hadden hem iets geleerd: “Die Europese Unie van jullie deugt niet. Het lijkt wel de Sovjet-Unie. Enorm groot, veel bureaucratie, ontelbare wetten en regels. En het ontwikkelde deel subsidieert de armere streken.”

EU als eenheid

Het verbaasde Gitrov dat pro-Europeanen de Unie proberen voor te stellen als een eenheid, als homogeen. “Wees nou eerlijk, wat hebben Bulgaren en Nederlanders met elkaar gemeen? Net zo weinig als Polen en Fransen of Britten en Roemenen. Het is een onmogelijke cocktail.” Net als de Sovjet-Unie, voorspelde Gitrov, zal de Europese Unie vroeg of laat imploderen. Bij onze hernieuwde kennismaking herinnerde hij me triomfantelijk aan zijn woorden van drie jaar geleden. Ik moest hem gelijk geven: het ziet er niet best uit voor Europa en haar paradepaardje dat de euro heet. De Griekse schuldentragedie houdt de EU in een ijzeren greep. Voor Portugal, Ierland, Spanje en Italië dreigt een soortgelijk drama. En terwijl Duitsland en Frankrijk bakkeleien over wie, wanneer en hoe voor de crisis opdraait, zien de Britten dat ze hun onafhankelijke opstelling en eigen munt beter kunnen handhaven. Overal in West­Europa groeit bij burgers de weerstand tegen verdere Europese politieke integratie.

Franken, lires en peseta's

Toegegeven, de Europese eenwording bracht ook veel goeds. Niemand wil graag terug naar de tijd dat je bij het passeren van elke landsgrens guldens moest wisselen in franken, lires of peseta’s. Bedrijven die zaken doen binnen de Unie ondervinden nu minder obstakels. Toch mag het ook gerust een klein wonder heten dat de pro-Europese politieke elite zo weinig tegenspel heeft gekregen. Keer op keer verbrak die elite immers gedane beloften en werden haar zalvende woorden achterhaald door de onaangename werkelijkheid.

Polen deze kant op

Het werkelijke aantal Poolse immigranten dat naar Nederland kwam en een beroep doet op dure collectieve voorzieningen is bijvoorbeeld een veelvoud van de ‘maximaal 30.000’ die voorspeld werd toen de grenzen voor hen open gingen. De eurozone zou niet toegankelijk zijn voor landen met te hoge begrotingstekorten en te hoge staatsschulden, werd beloofd. Nou, dan had Griekenland nooit mogen toetreden. Eurolanden die hun begrotingstekort tot meer dan 3 procent lieten oplopen, zouden streng worden gestraft. Stabiliteitspact, weet u wel. Niks van terecht gekomen. Duitsland en Frankrijk waren nota bene de eerste overtreders.

Plechtig was afgesproken dat wie er een potje van maakte, zichzelf uit de penarie zou halen. We weten intussen beter. Het ene na het andere land klopt met succes bij Brussel aan. Hoe lang nog zullen Nederlandse en Duitse politici hun kiezers ervan kunnen overtuigen dat ze moeten blijven bezuinigen of een deel van hun pensioen riskeren uit solidariteit met die arme Zuid-Europeanen? “Over een jaar of wat is het met jullie Sovjet-Unie gedaan”, voorspelt Dimitri Gitrov. Ik had niet direct een weerwoord klaar.
 

Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou. Hier vindt u een overzicht van zijn MT-columns.

>> Dit artikel is afkomstig uit MT Magazine. Klik hier om het magazine online te bestellen.