Sander Duivestein: ‘We zijn cloudmensen aan het worden’

Angst voor privacy is onzin, zegt Sander Duivestein. 'Op termijn beschouwen we de cloud als goede vriend.'

Goede reclame voor de Verenigde Staten was het niet, de berichten over de National Security Agency (NSA), die massaal gegevens verzamelt over ons telefoon- en internetverkeer. Wie zich al zorgen maakte over wat er allemaal op internet wordt verzameld en verhandeld aan persoonlijke data, zal nu echt wakker liggen: de cloud weet immers teeds meer van ons. 

Zesde zintuig

Maar is dat per definitie gevaarlijk of slecht? Die vraag is eigenlijk nauwelijks aan de orde, vindt Sander Duivestein, co-auteur van onder meer het boek Collaboration in the Cloud, en onderzoeker bij ViNT, het instituut waarmee Sogeti de impact van nieuwe technologie onderzoekt. 'De cloud is alomtegenwoordig', zegt hij. 'Er wordt ook steeds meer informatie over ons in verzameld. Daar is wat mij betreft niets fout of goed aan, hij is er gewoon en zal nooit meer verdwijnen.' Sterker nog: Duivestein ziet door zijn oogharen het belang van al die informatie voor ons dagelijks leven juist toenemen. 'In feite zie je die beweging nu al: we zijn eigenlijk cloud-mensen aan het worden. De cloud wordt een goede vriend, een zesde zintuig.'

Nooit meer zoeken

Tot nu toe gingen we als we informatie nodig hadden actief op zoek. Dat ging van bladeren in naslagwerken naar online systemen, en tegenwoordig vinden we op Google, Wikipedia en andere websites alle informatie die van onze gading is. 'Je zult zien dat in de toekomst steeds vaker de informatie wordt geserveerd zodra die relevant voor ons wordt, min of meer vanzelf, doordat de cloud anticipeert op ons gedrag. Zo kan de cloud met al die goed op de persoon toegesneden informatie uitgroeien tot een goede vriend, eentje die je overal waar je gaat vergezelt.' 

Google Now

Toekomstmuziek is dat niet helemaal. Duivestein (spreker op de gratis cloud-kennissessie) haalt een voorbeeld aan dat hij sinds kort letterlijk op zak met zich meedraagt: een Androidtelefoon, met daarop de applicatie GoogleNow. Een van de vele diensten van Google, maar wel een die duidelijk gebruikmaakt van de data die over zijn gebruikers worden verzameld in de Google-cloud. Het is een persoonlijke assistent, die 'uit zichzelf' relevante informatie geeft op basis van bijvoorbeeld je locatie, agenda, het tijdstip en de situatie op de weg en de weersomstandigheden. 'Ik had gisteren ergens in het noorden van het land een afspraak. Zodra die was afgelopen, meldde Google Now hoe laat ik moest vertrekken om op tijd op mijn volgende bijeenkomst te zijn en welke route ik het beste kon nemen. Hoefde ik dat niet meer uit te zoeken op de navigatie-app. Die applicatie is een eerste, vroege pendant van de technologie die het leven van de cloudmens aangenamer kan maken. Ik denk dat ik zo'n virtuele assistent echt ga waarderen.'

Bonuskaart

Google heeft ook de mogelijkheid ingebouwd dat andere partijen aansluiten op Google Now, om op basis van persoonlijke informatie andere diensten te ontwikkelen. Duivestein kan zich voorstellen dat het voor veel mensen even wennen zal zijn. Maar de cloud als dagelijkse metgezel zal zich ook in minder manifeste vorm waarmaken: denk aan de Bonuskaart van Albert Heijn. Die bestaat al sinds jaar en dag, maar dit jaar gaat zijn aanbieder er eindelijk toe over hem in te zetten met het doel waarvoor de kaart ooit was bedacht: de houder ervan persoonlijk toegesneden aanbiedingen doen. 'Ik ben niet zo heel dol op boodschappen doen en verzinnen wat ik moet koken. Dan komt het mij perfect uit als ik straks in mijn persoonlijke cloud de winkel binnenstap, en Albert Heijn doet een suggestie wat ik vanavond op mijn menu kan zetten.'

Technologie naar de achtergrond

Er ontstaat een datawolk die de cloudmens voedt met elke stap die hij doet. Daarvan kan hij bij elke volgende stap ook echt profijt hebben. Wat zal helpen bij de acceptatie ervan is de ontwikkeling van technologie die minder complex is en zelf minder zichtbaar wordt. Die lijn van computers met draden, via de laptop naar onze inmiddels vertrouwde smartphone, kun je wel doortrekken, stelt Duivestein. De technologie verdwijnt naar de achtergrond. 'Die smartphone is nu al een verlengstuk van je hand, en zo zullen we nog intuïtievere, intiemere technologie zien die steeds beter past bij onze voorkeuren, ook steeds meer anticipeert op ons gedrag.'

Rechter hersenhelft

De technologietrendwatcher ziet ook een wisselwerking tussen cloudmens en cloud: naarmate de cloud meer taken overneemt, ontstaat ruimte voor andere zaken. 'Wie onthoudt nog een telefoonnummer? Hoe vaak kijk je niet even op Wikipedia hoe het ook alweer zat? Memoriseren en beschikken over parate kennis krijgen minder belang. Wat blijft er nog over voor de mens? Doordat die dergelijke taken overlaat aan machines, kan de mens zijn rechterhersenhelft nog meer gebruiken: zijn creatieve en associatieve vermogens. Ik zou niet snel zeggen dat we dommer worden, naarmate we intiemer samenwerken met technologie.'

Data als valuta

Naast de huiver voor de steeds dominantere rol van technologie, maken veel burgers zich ook zorgen over hun privacy. Als de cloud weet wanneer ik wakker word, waar ik me beweeg en wat ik koop, zal die kennis dan nooit ten kwade kunnen worden gebruikt? 'Ik denk dat de discussie over privacy belangrijk is, dat we als individu zeker de controle moeten houden over wat er met onze gegevens gebeurt. Maar we bevinden ons op een pad zonder terugweg; er is al een gigantische hoeveelheid data over ons verzameld. En dat is toch echt gebeurd met onze toestemming: we vinden het erg leuk dat Facebook, Whatsapp en andere diensten gratis zijn, en we snappen heus wel dat we daar in feite wel voor betalen, met onze data als valuta.' 

Afscheid nemen van Facebook

En zeker, er zijn mensen die niet akkoord gaan met die uitruil van persoonlijke data voor diensten als Facebook. 'Kijk naar het aantal jongeren dat de laatste tijd afscheid neemt van dat sociale netwerk dat alles van je weet en bewaart. Het is te vroeg om te concluderen of ze dat vanwege privacy-overwegingen doen, maar ze duiken wel op bij sociale media als Snapchat. En daarvan is de essentie dat je een foto maakt en deelt, die binnen 10 seconden ook weer verdwijnt uit de cloud.'

Hybride model

Naarmate we gewend raken aan ons leven als cloudmens, leren we ook omgaan met onze persoonlijke informatie die in de cloud wordt opgenomen. Zo wordt gewerkt aan concepten als een online datakluis, waarin individuen hun persoonlijke informatie veilig verzamelen, en bepaalde partijen slechts voor specifieke, bijvoorbeeld medische, doeleinden toegang geven. Ook wordt hard gesleuteld aan een manier om onze data ook direct financieel te waarderen. 'Ik denk dat er een hybride model zal ontstaan: over een deel van onze gegevens maken we ons geen zorgen, die staan we zonder meer af, maar gevoeliger zaken houden we in een afgesloten gedeelte van onze persoonlijke cloud.' 

Gratis kennissessie
Benieuwd hoe je succesvol de cloud instapt? Laat je op 21 november 2013 inspireren door het succes van Plan Nederland en krijg waardevolle tips van expert Sander Duivestein. Meld je aan voor de gratis kennissessie Succes met de cloud.