Geen producten in je winkelwagen.
In een nieuwe rubriek tekent MT levensverhalen op van 'heel gewone' managers. Deze keer: Léon Jansen, die de woestijn bedwong in de Dakar-rally.
Léon Jansen rijdt al ruim 10 jaar de Dakar-rally. Niet als deelnemend coureur, maar als aanvoerder van zijn persteam. Met zijn foto’s en mediastrategie weet hij partijen voor zich te winnen. Hij vertelt over de rally, zijn succesmentaliteit en missie.
De weg naar Dakar
'Als kind was ik al gefascineerd door auto’s – de snelheid en de techniek, de esthetiek. Ik had van die kleine Dinky Toys. Op mijn zestiende koos ik niet voor een brommer, maar spaarde door tot ik op mijn achttiende een auto mocht kopen. Al snel had ik mijn rijbewijs. Het werd geen Opel Kadett, zoals alle anderen kozen in die tijd – het moest natuurlijk wel een snelle auto zijn. Dus er kwam een Golf GTi.
In 2002 kwam ik voor het eerst in aanraking met Dakar. Voor SBS6 deed ik dat jaar verslag van een show van de Deutsche Tourenwagen Masters. Ook deed ik verslag van automotive events en bezocht in 2003 de bedrijfsautoRAI in Amsterdam. Ik kwam langs de stand van GINAF en zag een grote truck met veel stickers staan. Dat vond ik heel gaaf en ik vroeg de man wat zijn plan was. Hij zou Dakar gaan rijden, vertelde hij me. ‘Wat doe je aan media exposure?’ vroeg ik hem. Hij staarde me een beetje glazig aan. Daar had hij nog geen idee over. Ik bood aan dit voor hem te gaan verzorgen. Dat is mijn les: op het moment dat je iets gaaf vindt, moet je erop reageren.
Veel voorbereiding, tijd en geld
De Dakar-rally is geen grapje. Het vergt veel voorbereiding, veel geld, veel tijd. Je maakt een rondje van zo’n 10.000 kilometer en komt terug met zo’n 56.000 foto’s. Er staat veel op het spel. We rijden met drie voertuigen, zodat voor ons de race niet meteen is afgelopen als er iets met één van onze auto’s gebeurt. We spreiden onze kansen.
Voordat alle voertuigen aan de race kunnen beginnen, is er een keuring op administratief en technisch gebied. De spanning is dan goed voelbaar, want deze keuringen zijn zeer streng. In 2006 werd Hans Bekx en Jan de Rooij nog de start ontzegd. Ze hadden zich net zo voorbereid als altijd, dachten ze, maar een concurrent had de organisatie erop gewezen dat er iets niet klopte. Daar gaat dan een investering van miljoenen aan Dakar-deelname. Niet alleen de deelnemers, maar ook alle persteams worden gekeurd, aangezien ook zij op de gevaarlijke wedstrijdroutes komen.
Navigeren door de wildernis
Sinds 2009 is de race verplaatst van Afrika naar Zuid-Amerika. De sfeer langs de weg daar is geweldig. Zuid-Amerikanen zijn volledig gek op autosport. Argentijnen bijvoorbeeld zijn gepassioneerd over Dakar. Ze staan met een barbecue en de hele familie klaar en alle andere toeschouwers moeten meedoen.
Vorig jaar startte de race in Buenos Aires. We stonden in het begin van de rally zo’n acht uur in de gloeiende hitte te fotograferen. Het reglement schrijft voor, dat als je op de wedstrijdtrack staat, je moet wachten met vertrekken, totdat iedere deelnemer is gepasseerd. Direct vanaf de eerste etappes kom je in off road-terrein. Na afloop van een fotoproductie op de stage, vertrekken we naar het volgende bivak, om deze vervolgens ’s avonds weer te verlaten. Zo houden we een voorsprong op hun concurrenten en staan we de volgende dag op prachtige fotolocaties.
Pikkedonker
Met een road book navigeer je midden in de nacht door de wildernis. En reken maar dat dat pikkedonker is, want er is geen lichtvervuiling door steden in de omgeving. We rijden tot een uur of drie ’s nachts en stoppen op een punt waarvan we denken dat het de volgende dag een mooie locatie is om te schieten.
Met een beetje mazzel slapen we 3 à 4 uur. Dan worden we gewekt door de eerste motorrijders die langskomen. Als de gehele colonne van motors, auto’s, quads en vrachtwagens vervolgens voorbijgetrokken is, kunnen wij het bandenspoor van een meter diep volgen – wij moeten daar omheen manoeuvreren. En aangezien je de rij sluit, is er niemand die je komt helpen als je dan vast komt te zitten.
Tot je knieën in het zand
Onderweg in de woestijn loopt de temperatuur op tot 51 graden. De omstandigheden zijn bar. Je ziet twee weken geen sanitair, doet je behoefte achter een cactus. Als je in Afrika in de fesh-fesh (stuifzand, red.) staat, dan kom je tot je knieën in het zand. En dat zand is zo fijn als bloem, na een zandstorm zit het overal.
In die barre omstandigheden maak je soms keuzes die achteraf gezien niet de beste zijn. Dan kijk ik niet achterom, maar begin met oplossen. Zo kwam onze Landcruiser, waar onze andere teamleden in reden, dit jaar vast te zitten in de zoutvlaktes in Bolivia. Het leger moest eraan te pas komen om hem uit te graven.
Een avontuurtje
Met de Amarok, de auto waar ik zelf in rij, maakten we ook nog een avontuurtje mee. Deze auto had een aangepaste brandstoftank met een inhoud van 140 liter. Voordat je daarmee de Andes oversteekt, moet deze helemaal gevuld zijn. Rond 5 uur ’s ochtends hadden we hem bij onze laatste tankstop volgegooid. En toen startte hij niet meer.
Daar zaten we dan, gestrand in een dorp waar ze alleen Latijns-Amerikaans Spaans spraken. We gingen op zoek naar een garage en vonden een soort oud stenen hokje dat als smeerput diende. Acht uur lang hebben we daar stilgestaan en keihard gewerkt. De brandstofpomp was dicht geslibt met vuil, waardoor hij de brandstof niet meer rondgepompt kreeg. Na een flinke schoonmaakbeurt was het euvel verholpen. Het gaf zo’n kick toen hij weer startte.
Geen moment voorspelbaar
Zelden maak ik mee dat ik niet weet hoe ik een probleemsituatie om moet draaien. In de Dakar-rally is geen moment voorspelbaar. Ieder uur kun je voor een verrassing komen te staan. Het is daardoor een enorme uitdaging, je moet heel creatief met situaties omgaan. Sommigen kunnen daar niet tegen en gaan jankend naar huis. Ook deelnemers. Je moet geestelijk en fysiek fit zijn.
Bij de rally is een aantal elementen cruciaal om succesvol te zijn. In een immens landschap rijd je rond met een boek met bolletjes en pijltjes die je route wijzen. Degene die het slimst kan navigeren en het snelst kan rijden komt ook het eerste van a naar b.
En vergeet daarbij niet het tijdverlies door pech aan je voertuig tot een minimum te beperken! Vooral in de Sahara is navigeren cruciaal, aangezien het spoor daar verdwijnt. Daarnaast blijft het natuurlijk de uitdaging om met alle technische apparatuur zonder schade je bestemming te bereiken. Last but not least is het een kwestie van inzicht en doorzettingsvermogen.
Het eerlijke verhaal
In mijn business is het verschrikkelijk moeilijk om voldoende rendement te halen. Als professioneel fotograaf moet je dan op zoek naar alternatieven. Mijn overtuiging is dat mensen met mij willen werken omdat ik altijd het eerlijke verhaal vertel. Als je iemand spreekt, dan moet je niets beloven wat je niet waar kan maken. Veel fotografen willen mee omdat het hun ultieme droom is en beloven alles wat de klant wil horen, alleen om mee te kunnen. Dan krijg je teleurstelling achteraf. Ik bied alleen dat aan waarvan ik honderd procent overtuigd ben dat ik het kan waarmaken. En als dat niet gelukt is, dan moet je daar ook eerlijk over zijn.
Als je niet veel geld hebt, en toch graag iets moois wilt, zijn er veel manieren om eraan te komen. Mijn instelling is altijd geweest dat ik hard werkte voor wat ik wilde. Het is een tweede natuur voor mij om zelf een doel te stellen en een richting uit te stippelen. Daar is creativiteit voor nodig: een bepaald proces van verschillende kanten belichten en het dan uitvoeren. Van de foto’s die we maken en het avontuur dat we beleven komt ieder jaar een boek uit. Als we dit Dakar-boek maken, praat ik met veel verschillende mensen, vergaar ik informatie en kom ik uiteindelijk tot een bepaalde prestatie.
Toekomstdromen
Helaas is Le Dakar vrij commercieel geworden. Voor mij is het puur avontuur: het zoeken naar grenzen, ook in materieel opzicht, en problemen oplossen. In de Sahara of Atacama Woestijn is geen garage in de buurt die je onderdelen kan vervangen en er is geen wegenwacht die je wegsleept bij motorpech. Helaas heeft het geld als motivatie het gewonnen. Daarom is de rally ook naar Zuid-Amerika verhuisd: er is meer geld te halen bij sponsors , maar ook bij de landen die we aandoen.
Mijn missie is om Dakar dichter bij de fans te brengen. Het jaarlijkse Dakarboek is daar het resultaat van. Ik wil ze de race laten beleven in beeld en woord en film en het avontuur op die manier levendig weergeven. Zo worden er QR-codes verwerkt in het boek, om de ervaring van dit boek nog interactiever te maken. Wat mensen in Nederland niet beseffen is dat elk beeld dat RTL uitzendt, betaald beeld is. Zo wordt de selectie van wat men hier over Dakar leert zeer gekleurd. Ik wil ook de mensen achter de rally vastleggen. Een technicus die bij de keuring een luchtfilter uit staat te spuiten zonder bril – dat is ook het verhaal van Dakar.
Duurzame mobiliteit
Een andere droom van mij is om iets bij te kunnen dragen aan duurzame mobiliteit. In de media wil ik aandacht krijgen voor deze duurzame opties en het bewustzijn kweken dat fossiele brandstoffen aan het opraken zijn. Op de Amarok heb ik al een zonnepaneel geïnstalleerd waar we alle accessoires op kunnen aansluiten en opladen. Het was de test dit jaar of hij heel bleef en dat deed hij. Er is naar mijn idee geen betere test voor dit soort uitvindingen dan het rijden van de Dakar-rally. Dan weet je zeker dat een nieuwigheid bestand is tegen alle mogelijke omstandigheden. Met die resultaten ga ik vervolgens naar de fabrikant.
Voor de aankomende Dakar-rally zijn we in gesprek met een aantal multinationals om een volledig elektrisch aangedreven pers-expeditie voertuig te bouwen. In de overtuiging dat het mogelijk is om zonder benzine- of diesel-aangedreven motor ook onder extreme omstandigheden lange afstanden te overbruggen, start het Dakar Press Team samen met een aantal key-partners een bijzonder uitdagend project.'
Dit verhaal heeft Léon Jansen in eerste instantie verteld aan Story Terrace, een bedrijf dat klanten helpt om samen met een professionele schrijver persoonlijke verhalen vast te leggen in professioneel vormgegeven boeken.
