Lex Kerssemakers (Volvo): ‘Ik ben niet bang voor Google’

Het gaat Volvo weer voor de wind. Vorig jaar verkocht de Zweedse automaker voor het eerst meer dan een half miljoen nieuwe auto’s, een stijging van 8 procent ten opzichte van 2014. De winst verzesvoudigde, en de omzet steeg tot boven de 17 miljard euro. Vooral de recent geïntroduceerde XC90 SUV blijkt een verkoopsucces, ook – of misschien wel: met name – in de VS, waar Volvo jarenlang in een soort winterslaap zat.
Het doet de Nederlander Lex Kerssemakers (55) ongetwijfeld deugd. Al meer dan 30 jaar dient hij het Zweedse autoconcern en sinds 12 jaar zit hij in het 8 man tellende hoofdbestuur. Een echte wereldmanager dus, ook al blijft zijn Brabantse tongval ook na jaren buitenland soms onmiskenbaar. Sinds een jaar zwaait hij de scepter bij Volvo Noord- en Zuid-Amerika, waar hij aangesteld werd om een halt toe te roepen aan de daling die het merk er jarenlang doormaakte. Een taak die hij in zijn eerste jaar al voor elkaar wist te krijgen.

Hoe kijkt u terug op uw eerste jaar hier?

‘Het was een turbulent jaar. Volvo heeft in de VS 6 jaar lang steeds minder auto’s verkocht. Ons netwerk met 300 dealers moesten we weer aan onze kant krijgen. En we moesten de organisatie opschudden. Zorgen dat de negatieve spiraal werd omgekeerd. Ik moet zeggen: dat begint aardig te lukken. In 2015 hebben we hier 70.000 Volvo’s verkocht, een groei van 24 procent. Voor ons gigantisch.’

Hoe heeft u dat voor elkaar gekregen?

‘Er zat en zit genoeg potentie in deze organisatie. Maar door te weinig aandacht is dat er niet uitgekomen. Onze mensen en de dealers móesten weer zin krijgen om voor Volvo te werken. Toen we onze strategie tot 2020 op orde hadden, heb ik daarom een groot dealerevent georganiseerd. Dat was misschien wel een beetje Nederlands, hoor. Ik heb gewoon transparant uitgelegd wat we de komende 5 jaar gaan doen, en daarbij alle nieuwe auto’s voor die periode laten invliegen uit Zweden. Dankzij de consistentie in dat verhaal, en natuurlijk ook dankzij de resultaten in 2015, zie je nu nieuw vertrouwen ontstaan.’

Liever een foute beslissing dan geen beslissing. Er moet snelheid in zitten, daar draait het om

Een hele klus, in een land als de VS.

‘Onze Amerikaanse organisatie heeft jarenlang een decline – of hoe zeg je dat – een periode van minder verkopen meegemaakt. Voorheen werden de regio’s bestuurd vanuit het hoofdkantoor in Zweden, maar dat werkte niet. Nu wordt elke regio geleid door iemand van de Raad van Bestuur, waardoor er hier en ook in Azië en Europa veel autonomie ontstaat. We nemen onze eigen beslissingen, waardoor je snelheid creëert en veel sneller op de markt kunt inspelen. Daardoor groeit de motivatie van je medewerkers en gemotiveerde mensen lopen 10 keer harder dan gedemotiveerde.’

Hoe zou u uw managementstijl omschrijven?

‘Het begint altijd met het neerleggen van een strategie. Daar betrek ik iedereen bij die er verstand van heeft. Na het besluit bespreken we de plannen met de dealers en gaan we het implementeren. Niet meer constant over discussiëren, gewoon gáán. Liever een foute beslissing dan geen beslissing. Want er moet van mij snelheid in zitten, daar draait het om. Ik delegeer graag, maar blijf er wel bovenop zitten. Mijn mensen krijgen vrijheid, maar er moet wel geleverd worden. Zo niet, dan gaat we praten. Hoe gaan we het oplossen? Maar wel op een constructieve, nooit op een destructieve manier.’

Slaat die open stijl aan bij uw organisatie?

‘Ja, zodra mensen zelf besluiten kunnen nemen en zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen, gaan ze dat leuk vinden. Dit is een zeer operationele organisatie. Elke dinsdagochtend bespreken we: hoe staan we ervoor? Wat gaan we doen deze week? En vervolgens is het: verkopen, verkopen, verkopen. Werkt iets niet? Pas het aan en probeer iets anders. Zodra mensen in de gaten krijgen dat je hun input serieus neemt, heb je heel snel een heel gemotiveerd bedrijf.’

‘Zodra mensen in de gaten krijgen dat je hun input serieus neemt, heb je heel snel een heel gemotiveerd bedrijf’

Van 2010 en 2015 was u het strategisch brein op het hoofdkantoor. Moest u overschakelen toen u naar de VS ging?

‘Het was wel even een overgang, maar niet echt moeilijk. In 2010 verkocht Ford het merk Volvo aan het Chinese Geely. Daarna moest Volvo herstructureren met nieuwe platformen (de Scalable Product Architecture, red.), nieuwe modellen en nieuwe motoren. Ik was destijds verantwoordelijk voor de hele productstrategie. Mijn focus is nu: auto’s verkopen en de dealers en de organisatie klaar maken voor de volgende 5 tot 7 jaar. Ook het merk Volvo moet weer spontaan opkomen wanneer mensen aan het kopen of leasen van een auto denken. Daarnaast werken we aan een nieuwe grote fabriek in het zuiden van de VS, die in 2018 open moet gaan. Maar ik zit ook nu nog in de Raad van Bestuur en heb invloed op alle belangrijke strategische besluiten over de toekomst van dit bedrijf.’

Een ideale positie.

‘Ja, dit is eigenlijk de beste job die ik heb gehad. Dichtbij de markt, de klanten, de dealers. Dat is het leukste in de automobielindustrie.’

Wat betekende de overname door Geely voor jullie?

‘De Chinese eigenaar heeft meteen een Raad van Commissarissen aangesteld met zeer kundige mensen uit onder meer de automotive industrie en de bankwereld. Geely heeft zelf ook twee commissarissen afgevaardigd en controleert zo onze voorstellen. Voor de rest hebben wij carte blanche in hoe we onze organisatie aansturen. Bij overnames zie je vaak dat iedereen moet doen wat de nieuwe eigenaar voorschrijft. Maar Geely heeft Volvo Volvo gelaten en gebruikt alleen onze kennis en technische expertise om zijn eigen merk in China te laten groeien. We hebben nu meer vrijheid dan onder onze vorige eigenaar Ford. We werken autonomer en iedereen is meer verantwoordelijk geworden voor zijn eigen keuzes.’

Hoe ziet uw werkdag eruit?

‘Meestal ben ik tussen 6.30 en 6.45 op kantoor. De dag start een paar keer per week met een meeting met het hoofdkantoor en onze eigenaar Geely. We hebben 12 uur tijdsverschil met China en 6 uur met Zweden, dus om 7 uur ’s ochtends onze tijd kan iedereen erbij zitten. En met de evenementen werk ik veel in de weekenden. Er moest veel genetwerkt worden met de dealers.’

‘Ik voorzie een nieuwe populariteit van de stationcar, wat bijna synoniem is aan: een Volvo’

Hoe is het om met Amerikanen te werken?

‘Ze werken hard en snel. De mythe dat ze inefficiënt zouden zijn, klopt op dit kantoor in elk geval niet. Ze zijn net zo direct, maar wat minder bruut dan de Nederlanders. Dat maakt het leven hier wat makkelijker dan in Zweden, waar het allemaal wat voorzichtiger gaat, of in Engeland, waar ik ook heb gewerkt, waar je drie keer moet luisteren om te horen wat er tussen de lijnen gezegd wordt. Ik wil graag door mijn mensen gechallenged worden. Dan zoek ik een beetje het conflict en prikkel ik hen om met betere ideeën te komen. Als dat lukt, is het leuk en goed werken hier.’

Hoe verkoop je een Volvo in de VS?

‘Net zoals in Nederland heeft Volvo hier het imago veilig en betrouwbaar. We hebben ook naam op het gebied van het mooie design en de technische snufjes, zoals de app die we binnenkort lanceren, als vervanging van de autosleutel. Ik voorzie bovendien een nieuwe populariteit van de stationcar, wat bijna synoniem is aan: een Volvo. De millennials groeiden op in een MPV of SUV en willen nu iets anders dan hun ouders. We zijn de afgelopen jaren absoluut te stil geweest, en dan geldt: out of sight is out of mind, maar ik zie dus wel veel mogelijkheden voor de verkoop hier.’

Aantal verkochte Volvo’s wereldwijd en in de VS

Auto’s worden steeds slimmer en zelfrijdend. Hoe anticipeert Volvo daarop?

‘Semiautonoom rijden, zoals wij het noemen, is onderdeel van onze Visie 2020. Het doel: niemand mag over 5 jaar nog verongelukken of ernstig gewond raken in een Volvo. Passieve en actieve veiligheidssystemen, zoals enerzijds de kooiconstructie en anderzijds ABS, airbags, detectiesystemen en sensoren, ontwikkelen zich steeds verder, maar het is mij nog niet genoeg. Nog steeds wordt 80 tot 90 procent van de ongevallen veroorzaakt door menselijk falen. Autonoom rijden heeft tal van voordelen: kleinere wegen, minder remmen, minder brandstofverbruik, minder files en binnen onze visie ook minder tot geen doden. Je drukt bij de S90 op de knop ‘semiautonoom’ en dan kun je tot 110 kilometer per uur semiautonoom rijden. Tijd om achterover te leunen.’

‘Deathproof driving’ is een enorme ambitie.

‘We zijn hier al sinds 2007 mee bezig en streven er echt naar! We proberen de fouten van mensen weg te halen met hulpsystemen. En het is niet omdat mensen niet kunnen rijden, dat heeft er niets mee te maken, maar doordat het verkeer steeds drukker wordt, raken mensen steeds meer afgeleid en ontstaan er ongelukken. Die afleiding willen we elimineren, zonder het plezier van rijden weg te halen. Ik kijk met grote verbazing naar alle dialogen op internet van: ‘ik wil zélf blijven rijden’. Dat is een non-discussie. Als je zelf wilt rijden, dan rij je zelf. Punt!’

Silicon Valley ontwikkelt ook zelfrijdende auto’s. Hoe kijkt u aan tegen Google, Apple en Tesla?

‘We zijn niet bang voor Google, omdat ze een ander product brengen op een andere markt dan wij bedienen. Met de Google Car ga je van A naar B, een box op wielen zonder stuurwiel. Wij zijn van mening: de rijder moet een keuze hebben. En de keuze is: ik zet mijn televisie aan of ik zet hem uit. Als je van Amsterdam naar Utrecht autonoom wilt rijden, prima. Rij je op een mooie weg langs de Zeeuwse kust, dan rij je zélf.’

Jullie werken samen met Apple met het Carplay-dashboard. Hoe ging dat in zijn werk?

‘We hebben ons dashboard niet compleet weggegeven aan iOS of Android. Apple Carplay is een geïntegreerd onderdeel van ons scherm, maar het is nog steeds een Volvo-dashboard. Klanten kúnnen Apple gebruiken of niet. Uiteindelijk willen we gewoon de klant geven wat de klant wil. Iedereen is erg paranoia en bang voor de producten van Silicon Valley. We zijn gewoon met hen de discussie aangegaan en bottomline is: ze willen het niet overnemen, ze reageren juist erg positief op hoe wij het aanpakken.’

Is autodelen een kans in de VS?

‘Nee, nog niet. In Zweden hebben we autodeelbedrijf Sunfleet met alleen Volvo’s en mobiliteit als dienst. Dat groeit als kool. Vooral in steden als New York, San Francisco en Miami, waar mensen geen auto hebben, kan dit aanslaan. Daarom ga ik Sunfleet binnenkort ook in de VS introduceren. Als je het niet probeert, kom je er nooit achter of het werkt.’

‘Ik ben niet onder de indruk van hoe men in Amerika met energie omgaat’

En elektrische auto’s?

‘Ik ben niet onder de indruk van hoe men in Amerika met energiebesparing omgaat. In Europa en in Nederland zijn we járen verder. Maar je moet het als overheid wél blijven stimuleren. Je moet niet – zoals de Nederlandse overheid doet – het stimuleringsbeleid compleet de nek omdraaien. Dit is juist iets van de lange adem.’

Nederland leent zich goed voor elektrisch rijden…

‘Nederland kan als klein, overzichtelijk land hét rolmodel zijn als het gaat om elektrisch en hybride rijden. We hebben een geweldig elektriciteitsnet met een totale overcapaciteit, dus iedereen kan ’s nachts de auto opladen. Maar de politiek in Nederland is te opportunistisch geworden. Daarmee mist Nederland een enorme kans om hierin wereldmarktleider te worden, een voorbeeld voor de rest van de wereld. Ze maken er een puinhoop van, zeg ik als Nederlander. Heel jammer!’

Heeft Volvo last of juist profijt van het sjoemelschandaal bij Volkswagen?

‘Diesels waren behoorlijk in opkomst in de VS, maar dat heeft nu een deuk opgelopen. Volvo heeft hier nooit diesels aangeboden, omdat we moeite hadden aan de emissie-eisen te voldoen. Wij focussen daarom op de plugin-hybride: een elektromotor gecombineerd met een benzinemotor, omdat het ook het koppel levert wat een diesel levert, met even laag benzineverbruik. Met de kennis van nu is dat een heel strategische beslissing geweest.’

Profiel Lex Kerssemakers (1960)

1983 – 1993: Volvo, diverse productmanagement en marketingposities

1998 – 1999: Regional offer manager VK en Benelux

1996 – 1999: Vice-president Product Marketing

2000 – 2004: Vice-president Product Strategy

2002 – 2004: Vice-president Global Marketing

2004 – 2008: SVP en lid RvB (Brand, Business & Product Strategy)

2009 – 2011: President Volvo Car Overseas

2011 t/m 2014: SVP Product Strategy & Vehicle Line Management

2015 – heden: Senior Vice-president en ceo Volvo America’s

Vraag een gratis proefnummer aan

Dit interview staat ook in de meest recente papieren editie van Management Team, die 17 maart verscheen en in het teken staat van de lijst van 100 ‘wereldmanagers‘, Nederlandse topmanagers in buitenlandse dienst. Ben je nog geen abonnee? Vraag deze editie dan hier aan als gratis proefnummer!