Om op je intuïtie te vertrouwen, moet je haar eerst leren gebruiken

Varen op intuïtie kan verstandig zijn, maar ook een gevaarlijke vorm van luiheid, betoogt Ronald Meijers. Je intuïtie trainen is het enige dat helpt.

‘Dát is machtsmisbruik!’ was mijn intuïtieve labeling toen mijn collega me vertelde dat de klant de ondertekening van het contract tegenhield om een aanvullende garantie af te dwingen. Gelukkig was het woensdagmiddag vijf voor vijf en had ik een afspraak, zodat ik haar pas de volgende morgen kon bellen…

Niet meteen reageren

Ongetrainde intuïtie is niet te vertrouwen. Want wat is dan het verschil met vooroordelen? Of met een gebrek aan impulscontrole? Het is niet per se een goed idee om meteen te reageren als onze telefoon trilt, de beurskoers daalt of de klant klaagt. Zeker niet als we in gesprek zijn of met een andere activiteit bezig zijn die concentratie eist.

Significant slimmer

Informatie is de nieuwe ‘marshmallow’. De Stanford marshmallowtest, oorspronkelijk uitgevoerd door psycholoog Walter Mischel eind jaren 60, staat symbool voor de zelfbeheersing die correleert met een succesvol en gelukkig leven. Kinderen tot 6 jaar die de verleiding om hun lekkernij meteen op te eten 15 minuten konden weerstaan (en zo een tweede kregen), bleken als 40-plussers significant slimmer, en beter in staat te focussen en hun emoties te managen. Heerlijk toch, zelf bepalen of je het gezoem van je smartphone wel wilt horen, en geen last hebben van de stress die voortvloeit uit het gevoel meegesleurd te worden door een informatielawine? Helaas zijn wij nog geen meester in de omgang met een overvloed aan informatieprikkels.

Achterhaalde programmering

In hun recent verschenen boek Mismatch wijzen Van Vugt en Giphart ook op deze achterhaalde ‘programmering’, die onder andere ervoor zorgt dat we steeds – volgens Gallup zelfs in 82% van de gevallen – de verkeerde leiders kiezen. Leiders die geen talent hebben voor het bouwen van relaties en het voeren van dialoog. En die in hun beslissingen politieke motieven de boventoon laten voeren. Doen we intuïtief het verkeerde of negeren we juist de ingevingen die ons vertellen dat we verkeerd bezig zijn?

Gut feelings

Gigerenzer spreekt in zijn boek Gut Feelings wervend over wat hij de intelligentie van het onbewuste noemt; ons brein zit dankzij de evolutie vol met vruchtbare vuistregels. Maar, zegt hij ook: je kunt je intuïtie alleen vertrouwen als je een meester bent op dat gebied. Nobelprijswinnaar Kahneman is sceptisch over ons beoordelingsvermogen en onderstreept dat ernstige fouten alleen te voorkomen zijn door ons bewuste denken te trainen. Beide experts hechten aan inzicht in heuristiek: hoe zit onze ‘beslisboom’ in elkaar?

Een gevaarlijke vorm van luiheid

Varen op intuïtie kan dus zowel verstandig als een gevaarlijke vorm van luiheid zijn. Twee dingen zijn cruciaal: impulscontrole en weten op welk terrein je een meester bent: zo goed dat je juist onder druk van tijd en een rumoerig publiek je beste slagen maakt. Impulscontrole is te trainen door dat wat ‘heet’ is, mentaal af te koelen: die marshmallow is niet echt, maar een plaatje. Reageren op mails is geen verplichting, maar een verzoek.

Bewijs van nervositeit

Mijn mentale labeling van het gedrag van mijn klant als powerplay bleek terecht. Maar na een nachtje slapen had ik er ook ‘een bewijs van nervositeit’ van weten te maken. De les? Onze intuïtie moeten we eerst leiden, voordat we haar willen volgen.

 

 Vraag een gratis proefnummer aan

Deze column komt uit de papieren editie van Management Team, de eerste van 2016, die 18 februari verschenen is. Ben je nog geen abonnee? Vraag deze editie dan hier aan als gratis proefnummer!