Radicaal stoppen is meestal beter dan doormodderen. Waarom lukt dat dan niet?

Radicaal de stekker eruit trekken is meestal beter dan proberen te veranderen. Waarom lukt het ons dan niet?

Aan het begin van mijn werkzaam leven wilde ik het nog wel eens geloven als iemand mij zei: 'Thuis ben ik heel iemand anders dan op mijn werk'. Inmiddels weet ik beter. In mijn werk als psycholoog, coach en adviseur is mij in de afgelopen 35 jaar één ding glashelder geworden: zowel privé als in het werk spelen dezelfde thema’s. Het zijn ook precies die thema's die maken dat iemand niet volledig tot zijn recht komt of zelfs mislukt in een loopbaan.

Van pietlut tot twijfelkont

De leidinggevende die thuis alles altijd precies op de juiste plaats en op het vast tijdstip uitgevoerd wil hebben zal dezelfde klachten over zijn gedrag kunnen horen van zijn medewerkers. Hetzelfde geldt voor iemand die thuis altijd iedereen de ruimte geeft en ook op het werk veelal nalaat om een eenduidige beslissing te nemen. 'Je kunt met hem alle kanten op, maar je weet nooit welke de juiste zal zijn.' Er bestaan dus feitelijk geen privé- versus werkvraagstukken. Het zijn namelijk allemaal ik-vraagstukken.

Onderzoek de kritiek

Als je bemerkt dat anderen je te punctueel, te slordig, of bijvoorbeeld te bazig vinden, neem die opmerkingen dan ernstig, of ze nu van je medewerkers komen of van je kinderen. Kijk er serieus naar en probeer het niet in werk- en privéthema’s te scheiden. Onderzoek alle kritiek op de wijze van opereren die je krijgt. Als blijkt dat de feedback hout snijdt, zal veranderen jezelf helpen en daarmee voordeel leveren op alle terreinen van het leven.

Punt uit!

Dit alles brengt me bij een ontzettend belangrijk aspect van veranderen. Op signalen dat iets niet helemaal lekker loopt, proberen velen zaken te veranderen, bij te sturen, of aan te passen. Maar radicaal een punt ergens achter zetten blijkt in de praktijk vaak veel effectiever, zowel privé als in het professionele leven. Het is vaak wel even doorbijten, want een routine of gewoonte doorbreken gaat altijd gepaard met gevoelens van verlies. En toch is de ‘cold-turkey’-aanpak veelal de beste.

Wat te doen?

Een beginnende relatie die zich anders lijkt te ontwikkelen dan je zou willen, kun je beter beëindigen dan blijven doormodderen in de hoop dat het ooit wel goed komt. Blijven wikken en wegen, omdat je 100 procent tegemoet wil komen aan zowel de bedrijfsbelangen als de privébelangen van medewerkers leidt nergens toe. Maak liever een keuze. Zowel het sop als de kool willen sparen leidt vaak tot smakeloze oplossingen.

De stekker eruit

Waarom doen we dit alles dan toch veelal niet? Zelfs al blaast de ellende ons volop in het gezicht, het blijkt vaak te moeilijk om de stekker eruit te trekken. Waarom? Daar zijn diverse redenen voor. Zoals: je hebt geleerd dat je begripvol moet zijn jegens anderen, of dat ogenschijnlijk hard optreden niet chique is. Je weet wat je hebt en niet wat je krijgt als je ergens een punt achter zet. En het kan natuurlijk ook nog slechter worden. Kortom, er is altijd wel een ‘goede’ reden om door te gaan op de bestaande weg, terwijl het allemaal niet zo goed voelt. Er zijn vele rationalisaties te bedenken die je helpen te rechtvaardigen waarom je nalaat iets te beëindigen, terwijl je diep in je hart wel weet dat er een punt achter zetten beter is.

Herkenning

Als een van de volgende redenen een rol speelt om niets te doen en blijvend voort te modderen, dan is het tijdstip aangebroken om iets radicaal te veranderen:

• Je bent bang dat je te veel van het huidige zal gaan missen,
• Je bent bang dat je anderen verdrietig zult maken,
• Je vindt dat je de vaardigheid mist om op een ‘heldhaftige’ wijze iets radicaal te stoppen,
• Je weet niet welke woorden je moet gebruiken om het juiste effect te krijgen,
• Je maakt je zorgen over alle reacties die je van anderen krijgt,
• Je ziet op tegen de confrontatie,
• Je denkt dat je je besluit tegenover anderen niet goed kunt rechtvaardigen.

Er staat in de lijst vast wel iets dat in de buurt komt van de argumenten die jij voor jezelf gebruikt om niet te doen waarvan je diep van binnen vermoedt dat het wel het beste zou zijn om te doen.

Snoei helpt de groei

Als de tuinder niet elke jaar de fruitbomen en –struiken zou snoeien, dan loopt de jaarlijkse oogst uiteindelijk terug naar nul. Zoals met elke vergelijking is vast ook wel iets mis met deze metafoor, maar toch lijkt de voortgang in het leven vaak een oppepper te krijgen als er een drastisch besluit wordt genomen. Als je alleen maar energie verliest in je huidige baan, dan is het ondanks alle gouden kettingen die je eraan binden veelal beter om die baan toch maar te verlaten en iets te gaan doen dat je energie levert. Niet impulsief, maar eerlijk zijn tegenover jezelf nadenken en een keuze maken.

Knopen doorhakken

Ook leidinggevenden kunnen anderen dat zetje geven dat nodig is om een duidelijke keuze te maken. Niets vervelender dan telkens weer het gesprek aangaan met die medewerker die niet de gewenste inzet vertoont, maar wel altijd als eerste weet aan te geven wat er niet deugt. Wees dan snel duidelijk over de ontslagoptie. Niet blijven hopen, maar besluiten. Natuurlijk betekent dat niet dat je niet eerst goed moet nadenken, maar laat je niet in de luren leggen door oneigenlijke redenen om iets niet te doen, of te laten. De comfortzone ontstijgen kan de mooiste resultaten leveren.

Meer brein in bedrijf?

• Wat managers kunnen leren van de Tour de France
  
• De cynicus krijgt altijd gelijk, maar benadeelt zichzelf
  
• Zo versterk je de veerkracht van je medewerkers
  
• Alle columns van Cees Schenk