De wereld is een (begrijpelijke) broodrooster

Een broodrooster uit elkaar halen is een goed idee, betoogt Bas Haring. Omdat je dan merkt dat het magische toch begrijpelijk kan zijn.

Ik ken mensen die bang zijn voor technologie. En die nooit iets uit elkaar zouden halen. Mijn aansporing toch eens een broodrooster of een stofzuiger open te schroeven lijkt een oproep aan deze mensen om zich te verdiepen in technologie. Maar zo bedoel ik het niet. Die broodrooster is voor mij een metafoor voor de wereld.

Mooi ding

Ik zal het uitleggen. Toen ik een jaar of 12 was kreeg ik een platenspeler van mijn ouders cadeau. Geen nieuwe, want mijn ouders vonden platenspelers verspilling, fratsen voor pubers, maar een tweedehandse die op het werk van mijn vader overbodig geworden was. Het was wel een mooi ding. Van het merk Dual, dat naar het schijnt heel goede platenspelers maakte.

Stalen pief

Het bijzondere aan het apparaat was dat-ie automatisch platen kon verwisselen. Op het uitstekende pinnetje waarover je de plaat moest leggen kon je een stalen ‘pief’ steken (iedereen die ooit een platenspeler heeft gehad weet welk pinnetje ik bedoel). Op die pief kon je dan meerdere, wel een stuk of 10, platen schuiven en als de ene plaat afgespeeld was, schoof de volgende automatisch naar beneden. Zo kon je zonder ernaar om te kijken 10 platen achter elkaar draaien. Wel slechts één kant, want automatisch omdraaien, dat kon mijn Dual niet.

Geheimzinnig

Hoe zou dit toch werken, vroeg ik mij af. Hoe ‘weet’ de platenspeler dat de ene plaat afgelopen is en wat gebeurt er allemaal van binnen om de volgende plaat te laten zakken? Hoewel ik een gewone platenspeler prima kon doorgronden bleef mijn Dual geheimzinnig voor me.

Dikke schijf

Uiteindelijk was mijn gevoel van onbegrip zo onbevredigend dat ik besloot de platenspeler uit elkaar te halen. Ik schroefde het omhulsel los en er verscheen een mechaniek met tandwielen en vooral een dikke kunststof schijf. In die schijf was een diepe, vrije brede groef getrokken met diverse sporen en aftakkingen en door die groef liep een palletje dat aan een arm vast zat.

Arm met beweging

U kunt zich er vast niet veel van voorstellen, maar het idee was dat de schijf draaide; het palletje diverse sporen kon volgen; en aldus de arm allerlei bewegingen kon maken. Feitelijk was het spoor in die schijf een soort programma dat de platenspeler doorliep. Was de plaat afgelopen, dan maakte de arm een zekere beweging en zorgde zo ervoor dat de nieuwe plaat naar beneden zakte.

Begrijpelijke magie

Hoe het precies werkte doet niet zo ter zake, maar wat ik ervoer wel. Door het binnenwerk te bestuderen begreep ik hoe mijn platenspeler werkte. Iets wat onmogelijk ingewikkeld en haast magisch leek bleek uiteindelijk best te begrijpen.

Doe het voor de ervaring

En daarom moet u ook eens een platenspeler uit elkaar halen. Of een stofzuiger, een broodrooster. Niet omdat de technologie erachter nou zo vreselijk inspirerend of boeiend is, maar wel vanwege de ervaring. De ervaring dat het schijnbaar ondoorgrondelijke uiteindelijk toch begrijpbaar is. De wereld is niet magisch.

Lees meer Bas Haring:

• Wat is het probleem, als machines alles maken?
  
• Begreep ik strategie niet beter, toen ik wist dat ik het niet begreep?
  
• Alle bijdragen van Bas Haring

Lees meer over de digitale revolutie:

• Dit zijn de beste digitale dienstverleners van Nederland
  

Deze column verscheen eerder in de meest recente printeditie van Management Team. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.