Bas Haring: ‘Waarom accepteren we niet dat onze gezondheid ooit achteruitgaat?’

We mogen best hopen op een steeds langer en gezonder leven; maar we moeten ook berusten bij een zekere ongezondheid, zegt filosoof Bas Haring.

Een paar dagen geleden had ik een zogenaamd ‘diner pensant’. Met een aantal mensen, van wie ik vermoed dat sommigen een zekere macht hadden, zat ik rond een lange, ovale tafel te praten over de betaalbaarheid van de zorg. ‘We leven steeds langer en de geneeskunde gaat rap vooruit’, sprak de tafelheer. ‘Straks hebben we de wetenschap en technologie om allemaal minstens 100 te worden. Hoe houden we dat betaalbaar?’

Genees-kunde

De betaalbaarheid van de zorg is inderdaad een groot probleem en ik vermoed dat wekelijks diverse diner pensants, of andere gremia, zich erover buigen. Toch had ik wel een idee. Geneeskunde heet niet voor niets ‘genees’-kunde, begon ik, bij nader inzien irritant schoolmeester-achtig: het is de kunst van het genezen. Toch weet iedereen dat voorkomen beter is; naast genezing is het trefwoord ‘preventie’ minstens zo belangrijk. Misschien, opperde ik, is er nog een derde trefwoord dat soelaas biedt: acceptatie. Acceptatie van het feit dat het onvermijdelijk ooit minder goed zal gaan. Wie weet kan de geneeskunde ooit alles. Ook dan nog kan niet iedereen alles krijgen. Waarom leren we niet te accepteren dat onze vitaliteit ooit onafwendbaar achteruit zal gaan?

Filosofen-gezwets

De tafelheer reageerde furies: ‘Typisch filosofen-gezwets’, vond hij. ‘Het niet-accepteren is wat ons mensen onderscheidt van de dieren. We leggen ons niet neer bij hoe de wereld is. We veranderen haar; we maken de wereld! Het accepteren van de achteruitgang is hetzelfde als het negeren van wie we zijn!’

Ultiem vitale mens

De tafelheer zal best gelijk hebben. En het ideaal van de maakbare wereld en de steeds beter geneesbare, uiteindelijk ultiem vitale mens is misschien een menselijk ideaal. Het is ook een kostbaar ideaal. En bovendien onrealistisch. We mogen best hopen op een steeds langer en gezonder leven; maar we moeten ook berusten bij een zekere mate van ongezondheid – die ons allemaal ooit overkomt. Vandaar drie trefwoorden in plaats van twee: preventie, genezing en acceptatie.

Deze column komt uit de printeditie van Management Team. Neem een abonnement.