Geen producten in de winkelwagen.
Vanochtend werd bekend, dat UPS een bod wil uitbrengen op TNT van 9,50. Dat ligt iets boven de 9,35 euro waarop het fonds afgelopen vrijdag sloot, en ook een stuk boven de 8,61 die de expressvervoerder vorig jaar mei als koers meekreeg bij de afsplitsing van PostNL.
PostNL + TNT = 14,26 euro
Beleggers die hun knopen tellen, komen op een totaal van 9,50 euro voor TNT, plus een magere 4,76 euro die PostNL vandaag noteert. Ten opzichte van de koers voor splitsing van 16,60 hebben ze dus 2,34 euro ingeleverd, ofwel ruim veertien procent. De AEX is in diezelfde tijd door een dal gegaan, maar heeft al met al maar een procent of drie ingeleverd vergeleken met 25 mei 2011, de laatste dag waarop Post en TNT nog onder één dak verkeerden. Maar duimen dus, dat PostNL de 1,5 miljard euro die zijn kleine 30 procent van TNT opleveren, snel doorsluist naar zijn eigen aandeelhouders.
Terug naar 1996
Maar om te weten of het management van TNT en Post écht waarde heeft weten toe te voegen, kunnen beleggers beter wat verder terugkijken. Op het gevaar af dat dit een ‘Opa vertelt’-verhaal wordt: eigenlijk is 1996 het jaar waarnaar ze terug zouden moeten. Begin oktober 1996 deed KPN namelijk het bod op TNT dat van een nationale postbezorger een snelgroeiend, internationaal logistiek concern moest maken met hogere marges. Toegegeven, het is lang geleden – zelfs de internetzeepbel moest nog op gang komen – maar duidelijk was toen al, dat binnen KPN de telecom- en postactiviteiten gescheiden moesten worden vanwege hun totaal andere karakter en dynamiek.
Liberalisering postmarkt
Om een zelfstandig postbedrijf toekomstbestendig te maken, behoefde dat wel eerst versterking. Post was een monopolist die op zich uitstekend draaide, maar de liberalisering van de Europese postmarkt zou snel een einde maken aan die comfortabele positie – dacht men toen nog. Vanuit een kleine thuismarkt, die zou afkalven door de komst van e-mail, zou het slecht concurreren worden met grote reuzen uit Frankrijk, Duitsland en de VS, vandaar de noodzaak van een majeure internationale stap. En die kwam met de overname van TNT.
De internationale strategie ging, eerst onder Ad Scheepbouwer en vanaf 2001 onder diens CFO Peter Bakker, een tijdlang indrukwekkend goed. Na de integratie van de (Australische) expressvervoerder TNT volgde een reeks kleinere overnames, waaruit ook een logistieke divisie verrees. Wat TNT al had gebracht – snellere groei, hogere marges in goede tijden maar wel een grotere gevoeligheid voor de conjunctuur – gold voor de logistiek in nog hogere mate.
TPG wordt TNT
Nadat het in 1998 al zijn eigen notering had gekregen, noemde noemde TPG (TNT Post Groep) zich onder de nieuwe naam TNT een bedrijf in ‘Global Express, Logistics and Mail’. Peter Bakker leverde het bewijs dat je als bedrijf met een kleine thuismarkt als de Nederlandse toch de Europese giganten de baas kon zijn. En dat waren, achteraf gezien, meteen ook de hoogtijdagen. Want het ambitieuze avontuur pakte toch anders uit dan het droomscenario voorschreef. De Europese postmarkt ging veel later ‘open’ dan aanvankelijk gedacht, vooral met dank aan Frankrijk en Duitsland, wiens postbedrijven nog lang niet klaar waren voor de tucht van de markt. De liberalisering is mislukt, concludeerde Peter Bakker zelf.
Logistics verkocht
Het TNT dat op de drie motoren van post, express en logistiek vloog, bleek intussen toch niet goed in de lucht te houden. De diversificatie in activiteiten met een eigen en grotere dynamiek, en natuurlijk die in markten als China en Brazilië, waar groei en risico’s ook vele malen groter zijn dan bij het rondbrengen van ansichtkaarten in Nederland, was op papier een mooie strategie. In de praktijk hadden beleggers niet het geduld de investeringen, de tegenslagen en het gerommel in vooral de logistieke divisie uit te zitten. TNT Logistics werd daarom al in 2006 verkocht aan een private equitypartij, ruwweg tegen boekwaarde.
PostNL en TNT gesplitst
En naarmate Post achteruit boerde, werden aandeelhouders steeds woester om de discount waarmee dat het TNT-aandeel opzadelde. Die druk maakte dat Peter Bakker zijn bedrijf weer heeft moeten opsplitsen. Op 26 mei kregen PostNL en TNT elk een eigen notering, en de aandeelhouders ontvingen twee aparte stukjes voor elk oude aandeel. Bakker ruimde zelf bij die gelegenheid ook het veld.
Post terug bij af
Doordat activistische aandeelhouders als Jana en Aimco ook de nieuwe top van TNT blijvend onder druk zetten, is de verkoop van TNT aan de Amerikanen binnenkort ook een feit. En is de PTT weer terug bij de basis: brieven bezorgen. Hoeveel waarde heeft het internationale avontuur Tante Pos opgeleverd? Dat is lastig te berekenen. Pas bij de splitsing in 1998 werd een aparte koers voor TPG/TNT opgemaakt, en die bedroeg 49,50 gulden, ofwel bijna 22,50 euro.
Zo bezien heeft het eerste postbedrijf ter wereld met een beursnotering zijn aandeelhouders in elk geval geen koersrendement bezorgd.
