Jonge ondernemers gaan er bij PostNL ‘lean’ in

Hoe postbedrijf PostNL de hulp inroept van jonge ondernemers om intern te vernieuwen. Een reportage van binnenuit.

PostNL opereert in een snel veranderende markt en wil hier graag slim op in spelen. Met mogelijke nieuwe producten, nieuwe methodes of zelfs door zich te begeven in een hele nieuwe markt. Het Nederlandse ondernemerscollectief Aimforthemoon helpt PostNL hierbij.

'Lean start-up'

Eric Ries, ingenieur, ondernemer en blogger, muntte de term ‘lean start-up’ in 2008 en wijdde er vervolgens een bestseller aan: 'The Lean Startup: How Today's Entrepreneurs Use Continuous Innovation to Create Radically Successful Businesses'. Zijn frisse benadering om bedrijven te creëren en een product, dat consumenten ook daadwerkelijk willen, sneller in de handen van die consumenten te krijgen, heeft veel enthousiaste navolging gekregen, ver buiten Sillicon Valley waar hij zijn Lean Startup Principles als eerste testte. Aimforthemoon, met kantoren in Amsterdam en New York, past de Lean Start-upprincipes van Ries toe. Het ondernemerscollectief, opgericht door Niek Karsmakers en Jesse van der Meulen, koppelt nieuwe ondernemersteams aan grote bedrijven waardoor de twee samen beter kunnen innoveren.

Zoeken naar nieuwe markten

Een voorbeeld hoe dat zoal in z’n werk gaat, is de huidige samenwerking met PostNL die ontstond uit een gesprek tussen PostNL CIO Marcel Krom en Karsmakers. PostNL zoekt namelijk continu naar nieuwe methodes, markten en producten die verder gaan daar haar huidige business. De wensen van de klanten veranderen nu eenmaal en het bedrijf wil hierop inspelen. Daarnaast wil het bedrijf ook elders kijken voor het behalen van een mogelijk nieuw marktaandeel.

Zolderkamertjes

Annerie Lekkerkerker begeleidt vanuit PostNL de samenwerking met Aimforthemoon. Daarnaast lopen nog enkele andere trajecten tot vernieuwing. Lekkerkerker: 'We kijken met een aantal teams naar diverse (nieuwe) markten en naar nieuwe activiteiten. Welke nieuwe technologieën komen eraan en welke bedrijven zijn aan het opstarten. Aimforthemoon is heel goed in het heel snel ophalen van dat soort informatie. De grote ontwikkelingen weten we zelf wel, maar zij hebben goed zicht op wat er op de zolderkamertjes gebeurt. En dat is heel veel, hoewel er ook veel weer mislukt. In de VS ligt het tempo bijvoorbeeld vele malen hoger dan hier, daar kunnen we van leren.’

Reiservaring als asset

De jonge ondernemer die door Aimforthemoon aan Post NL werd gekoppeld is Robert Westerhuis (26). Hij studeerde bedrijfskunde in Groningen, deed als onderdeel van zijn afstuderen een verandertraject voor KLM en maakte al op jonge leeftijd – zelf betaald – diverse wereldreizen die hem de nodige ervaring en inspiratie opleverde. Met name de ervaring van zijn reizen komt hem nu goed van pas. Hoe doen ze het in Iran of Irak? Westerhuis: ‘Ik spaarde vanaf mijn vijftiende voor mijn eerste wereldreis. Op mijn achttiende vertrok ik met het geld van mijn bijbaantjes naar Australië, Nieuw-Zeeland en Azië. En na het behalen van m’n bachelor reisde ik naar Hong Kong om vijftien maanden later in Nederland terug te keren. Ik ben van Beijing naar Ankara gelift en door landen als Turkmenistan, Iran en Irak gereisd. Als ondernemer moet je passie hebben. En dat kun je op heel veel manieren bereiken. Voor mij is reizen daarbij belangrijk geweest. Als ondernemer intrigeert het me wat er loos is in de wereld. Hoe mensen mensen zijn, overal ter wereld, en hoe je daar als ondernemer naar handelt. Je leert om anders te kijken. Neem Iran, daar is geen supermarkt maar wel heel veel kleine winkeltjes en dat betekent een andere manier van bezorgen. In Seoul denken start ups heel erg na over de ultieme convenience. Niemand heeft ergens meer tijd voor. In de VS zijn juist veel moeders thuis, waar lopen zij tegenaan gedurende dag?'

Postbezorger die deurbel repareert

In de eerste drie maanden heeft Westerhuis, samen met andere ondernemers van Aimforthemoon, vooral naar de markt gekeken. Westerhuis: ‘Allereerst kijken we naar wat er nu precies aan de hand is en wat er speelt. We zitten daarvoor ook in een goed internationaal netwerk. En we doen natuurlijk heel veel research op het internet. Uiteindelijk proberen we alle gefragmenteerde ideeën die we tegenkomen, samen te brengen tot een coherent verhaal.’
‘Wat lastig is bij PostNL', zegt Westerhuis, ‘is dat je als postbedrijf behoorlijk achterin de lijn zit. Je bent de uitvoerder van de verkoop en dan kun je ook overgeslagen worden. Je wilt eerder in die lijn voorkomen. Een andere vraag waar we ons mee bezighouden is: wat kan een postbezorger allemaal nog meer? Hij loopt iedere dag door iedere straat, hij kan een deurbel repareren of een aanspreekpunt zijn voor ouderen. Uiteindelijk is PostNL vooral ook een fijnmazig netwerk met een intelligent systeem erachter dat iedere dag door Nederland rijdt. Daarbij kun je aan hele interessante partnerships denken.’

Van scannen naar sprinten

Gebaseerd op de Lean Start-up methode werkt Aimforthemoon volgens een eigen 'zero-to-one' approach van ‘Scan’, ‘Sprint’, ‘Build’ en ‘Launch’. In de eerste drie maanden is er dan ook vooral intensief gescand, zoekend naar gaten en kansen in de markt. Die fase zit er nu op. ‘Nu, zegt Westerhuis, ‘gaan we over op de testfase. Op naar drie maanden sprinten. We gaan letterlijk de straat op om te vragen naar het gedrag van mensen. We willen snappen wat er in iemands hoofd gebeurt. Het gaat om vragen als: “Kun je me vertellen wat je vanochtend hebt gedaan?” “Wat zijn de momenten op een dag dat je beslissingen neemt?” De vraag is uiteindelijk: waar loop je tegen moeilijkheden aan, waar je zelf een oplossing voor vindt, maar waar ik hopelijk een nog betere oplossing voor kan bedenken. We willen weten wat mensen beweegt als ze iets kopen. Waarom gaan ze naar een winkel? Of waarom kiezen ze voor online? Om bij de juiste personen te komen, hebben we ook een heldere formule nodig. De klant moet heel duidelijk zijn gedefinieerd. Want is de oplossing die we bedenken echt goed voor jouw probleem? We willen een concept neerzetten dat wérkt. Eén waar 'early adopters' zo snel mogelijk al mee aan de gang gaan. Het doel is dat we uiteindelijk gezamenlijk aan een nieuwe onderneming bouwen.’

Fouten maken hoort erbij

Die laatste fase is er ook een waar bij start-ups rustig fouten gemaakt worden, dat hoort bij het snelle leertraject. Iets waar corporates minder van houden. Maar Lekkerkerker is zich wel bewust dat dit erbij hoort. ‘We zijn ons ervan bewust dat er misschien een paar keer gefaald gaat worden met een product. Dat is weer iets wat een grote corporate moet leren. Wij doen het nu eenmaal graag meteen in een keer helemaal goed. Nu moeten we de ruimte geven.’

Rennen langs de lijn

Hoewel er misschien af en toe botsingen tussen de twee culturen plaatsvinden, zijn beide partijen zeer tevreden met de samenwerking. Lekkerkerker: ‘Er is een goede klik. En het is interessant om van buiten naar binnen te denken. Ze zijn heel goed in zich in hele korte tijd verdiepen in een markt en weer te geven wat de ontwikkelingen zijn en wat er speelt. Het project heeft een hoge snelheid, veel dynamiek en geeft energie. Westerhuis: ‘Natuurlijk botst het weleens. Wij rennen aan de zijlijn en worden soms het veld ingetrokken om uit te leggen wat we nu eigenlijk precies aan het doen zijn. En waarom we het zo doen. Maar dat geeft ook weer nieuwe informatie. Een corporate stelt hele goede vragen. Ze zoeken nu eenmaal bevestiging. Maar het is super om de samenwerking op deze manier mee te mogen maken.’

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Kom naar Lean Startup Machine

Ondernemers hebben de drive om de wereld te veranderen. Maar hoe innoveren zij anders dan corporates? En wat kan uw organisatie hiervan leren? Dat hoort u tijdens Lean Startup Machine Amsterdam 2015 op 27, 28 en 29 november. Dit is een co-creatie van Aimforthemoon & Meet Berlage.
Schrijf u hier in voor deze driedaagse workshop en leer anders te denken, sneller te innoveren en meer kosteneffectief te zijn in het proces.

Meer Lean Start-up?

• Eric Ries: ‘Hou op elkaars tijd te verdoen, leer denken als een Lean startup’
• 'Lean is iets heel anders dan bezuinigen'
  
• Waarom scrummen zo snel zo enorm populair geworden is
  

Meer PostNL?

• Gaat PostNL net zo krimpen als KPN?
  
• De 5 groeimarkten voor PostNL, volgens Herna Verhagen
  
• Zo lukt PostNL wat TNT niet voor elkaar kreeg
  

Bron foto 1: Flickr
Bron foto 2: PostNL