Goed antwoord op de verkeerde vraag

Is het een moedige stap voorwaarts? Jazeker. Maar is het ook een antwoord op de eurocrisis dat de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Nicholas Sarkozy geven met hun pleidooi voor een ‘Europese economische regering’?

Amerikaanse handelaren reageerden teleurgesteld op de plannen die Merkel en Sarkozy gisteren ontvouwden. De koers van de euro zakte een cent tegenover de dollar. Blijkbaar vindt de markt de voorgestelde maatregelen niet voldoende; landen in de eurozone moeten strikte begrotingsregels in de grondwet opnemen, er komt een Europese economische regering onder leiding van Herman van Rompuy en er komt een verdere harmonisering van de belastingen. Te beginnen bij de vennootschapsbelasting. Want, zo zei Sarkozy: “Frankrijk en Duitsland zullen hun economieën verder moeten integreren, een status quo is onmogelijk.”

De Franse president heeft gelijk. En hij doet zijn uitspraken in het volle besef dat als de as Parijs-Berlijn beweegt de kleinere Eurolanden moeten volgen. De vraag blijft of verdere politieke integratie en het overdragen van bevoegdheden aan Europa op dit moment het antwoord is dat de markten het vertrouwen geeft in een goede afloop van de huidige crisis. Daar komt de vraag bij of een regering die slechts twee keer per jaar bijeen komt, ook echt een regering te noemen is.

Goede analyse

Het probleem dat Sarkozy en Merkel nu willen aanpakken door te streven naar verdere politieke en economische integratie is een weeffout in het hedendaags Europa. Bij het omruilen van de nationale valuta voor die ene euro is nagelaten om daar ook de logische en onvermijdelijke politieke consequenties aan te verbinden. Ja, er was een stabiliteitspact waar deelnemende landen zich verplichten enige begrotingsdiscipline te betrachten en ja er is een actieve Europese centrale bank opgestaan. Maar wat werd nagelaten was het overdragen van politieke macht die het mogelijk maakt om beleid te maken en sancties op te leggen. Het niet naleven van de afspraken had voor de zondaars –vooral Griekenland- geen consequenties.

De onbalans is hierdoor ontstaan. Verdere integratie, waarbij de verschillen tussen de eurolanden kleiner worden, beperken de spanningen waaronder de gezamenlijke munt kan komen te staan. Hoe onvermijdelijk ook de consequentie van die ene munt ook is, het is zeker geen uitgemaakte zaak dat die verdere integratie er zomaar komt.

Weerstand

In Nederland viert de Euro-scpepsis hoogtij. Aan weerszijden van het politiek spectrum zijn er tegenstanders van verdere integratie. Zowel SP als de PVV zijn mordicus tegen het overdragen van macht aan Brussel. In Duitsland, maar ook in andere West Europese landen is het wantrouwen tegen Europa gegroeid door de crisis. De binnenlandse oppositie zal overal sterk zijn. Het gaat tenslotte om het inruilen van nationale autonomie voor invloed op het economisch en financieel beleid van andere lidstaten.

Ontevreden

Wat ontbreekt zijn maatregelen die op korte termijn effect hebben. Waar de markten op hoopten was een antwoord op de vraag ‘hoe de crisis te bestrijden’. En dat antwoord is niet gegeven. Sterker nog, de vraag lijkt niet gesteld tijdens de minitop. Misschien ook omdat de voor de hand liggende antwoorden politiek onhaalbaar zijn.

Een mogelijke oplossing, de Eurobonds, komen er vooralsnog niet. Jammer, oordelen de markten. Het is de manier om stabiliteit te creëren. Want met die Eurobonds plaatsen alle Europese staten hun obligaties via Europa. Daardoor ontstaat er een rentetarief waartegen alle landen lenen. Dit is voordelig voor de landen die nu een hoge rente betalen, zoals Griekenland, Italië en Spanje. Landen die juist weinig rente betalen, zoals Nederland en Duitsland, gaan meer rente betalen. Dat zou miljarden kosten. Maar volgens steeds meer economen is dit een werkbare oplossing voor de grote renteverschillen die de stabiliteit in de eurozone onder druk zetten. Het nieuws op dit gebied na de minitop is dat deze oplossing niet nu aan de orde is, maar dat die wellicht wel aan het einde van een lang integratietraject kan plaatsvinden.

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?

E-mail *

Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Verstuur

Ook werd het noodfonds niet vergroot en zijn er geen maatregelen getroffen die de noodzakelijke economische groei ondersteunen. Dus, ja het is een even moedige als noodzakelijke stap voorwaarts die Merkel en Sarkozy zetten. Alleen is het niet de stap die op dit moment een oplossing dichterbij brengt voor het geteisterde Europa. Toch zit er wel een lichtpuntje aan de inzet op het versterken van de macht van Europa. Het kan de markten gedurende langere tijd het geloof bieden dat er een richting wordt ingeslagen die de gevolgen van de volgende crisis beter te bestrijden maakt.

Lees ook:

• Europa hapert 16-08-2011
• Nederland: groene indicatoren, somber beeld 16-08-2011
• De crisis samengevat 12-08-2011
• 'Europa straks winnaar' 10-08-2011

Verder:

>>>    Het dashboard van de Nederlandse economie