Geen producten in je winkelwagen.
Nieuw denken ontstaat als mensen ergens in geloven, of als ze wanhopig zijn, zegt ontwerper Daan Roosegaarde.
Daan Roosegaarde lijkt overal te zijn. Sinds de 34-jarige ontwerper slash filosoof slash pionier slash kunstenaar slash ondernemer begin september optrad bij Zomergasten wil iedereen hem als spreker hebben. Niet zo gek: als er iemand kijk heeft op en ervaring heeft met 'De Nieuwe Realiteit', dan is hij het wel.
Alternatief
Het begint volgens hem allemaal met 'nieuw denken'. 'Innovatie ontstaat als je mensen laat zien dat er een alternatief is, en dat het werkt.' Hij verwijst naar het project in Beijing waar hij nu aan werkt. De bedoeling is de smog in de parken in de stad te lijf te gaan met een soort speciale stofzuiger, die de vervuiling op de grond laat neerslaan. 'We realiseren ons dat het oude systeem crasht', legt hij uit. 'We zijn op zoek naar een nieuw systeem, maar we weten nog niet hoe dat eruitziet. Dat geeft niet, dat is juist kenmerkend voor het nieuwe denken. We zoeken, we experimenteren.'
Minder autorijden
Smog afvangen is een voorbeeld van dat nieuwe denken, zegt hij. 'De overheid zegt: laten we minder gaan autorijden, meer gaan fietsen. Maar dat werkt niet, iedereen wil gewoon blijven rijden, maar mensen willen ook schone lucht. Dan moet je dus kijken of je het ook anders kan oplossen. Als je mensen laat zien dat zo'n alternatief er is, zullen ze dat niet weigeren. Als ze eenmaal zo'n schoon park gezien hebben, zullen ze smog niet meer voor lief nemen.'
Irritatie
De principes van het nieuwe denken kun je overal op toepassen, denkt Roosegaarde. 'Het begint met irritatie met het oude denken', zegt hij. 'Als je merkt: het werkt niet meer, als mensen er niet meer in geloven. Dan moet je niet angstvallig proberen ze daar toch van te overtuigen, dan moet je een nieuwe manier vinden.' Daar zit ook vooral zijn eigen toegevoegde waarde, zegt hij. 'Mijn rol als innovator en kunstenaar is om mensen anders te laten samenwerken, op een manier die ze zelf traditioneel niet zouden verzinnen.'
Smart highway
Hij doelt bijvoorbeeld op de 'smart highway', de slimme snelweg, waarvoor hij Rijkswaterstaat en bouwer Heijmans bij elkaar bracht. Het project draait onder meer om slimme verlichting, energie oogsten en verkeerstekens die zich aanpassen aan de wegsituatie. Heijmans ontwierp de 'snelweg van morgen', met ‘glow-in-the-dark belijning’, ‘dynamische verf’, ‘interactief licht’ en een ‘electric priority lane’. Het leverde de bouwer eind augustus de prestigieuze INDEX Award 2013 op, en begin deze maand ook nog een innovatieaward van Accenture.
Van Gogh-fietspad
Hieruit voortvloeiend wordt in Eindhoven gewerkt aan een 'Van Gogh-fietspad', met lichtjes die gedurende de dag opladen en 's avonds een sfeervol patroon vormen. Het is 'nieuw denken', omdat het inspeelt op de wens van duurzaamheid, gecombineerd met innovatieve techniek. 'De stroomprijzen stijgen. Daardoor worden deze projecten voor Rijkswaterstaat heel interessant. Je ziet echt: poef! Het oude systeem werkt niet meer, we moeten op zoek naar iets nieuws, wat minstens even goed werkt, maar tegelijk op alle fronten intelligenter is.'
Kunst
Maar dit verhaal horen we toch al langer? Vergis je niet, zegt Roosegaarde. Misschien wordt het al langer gezegd, pas nu is het ook in de praktijk goed te zien. 'Neem nou zo'n Heijmans. Ik denk dat ze 5 à 6 jaar geleden kunst van me zouden hebben gekocht. Nu werken we samen aan een smart highway. Dat is echt nieuw denken, hoor. Daarvoor stonden dit soort organisaties een paar jaar geleden echt stukken minder open.'
Wanhopig
Organisaties komen toe aan dit nieuwe denken, zegt Roosegaarde, 'óf als ze er sterk in geloven. Of als ze wanhopig zijn. En het liefst nog een combinatie van die twee. Ze moeten samenwerken, op plekken waar ze dat nooit eerder hebben gedaan. Als je dan nog een ontwerper hebt die niet van 'ja-maar' houdt, ben je een heel eind op de goede weg.'
Comfortzone is niet meer
De crisis helpt daar alleen maar bij, zegt Roosegaarde. Veel bedrijven en organisaties zijn in elk geval de wanhoop nabij. 'De crisis doet zeker een beroep op onze creativiteit', zegt hij. 'De comfortzone, die is er niet meer. Als je blijft doen wat je altijd deed, zul je vastlopen, zoveel is duidelijk. Iedereen ziet ook wel dat de crisis niet meer weggaat. Zelfs Rutte zegt het nu. Maar dat wil niet zeggen dat je moet stilzitten, juist niet! We moeten alle kennis en energie die er is, op universiteiten, in kennisinstellingen, en bij bedrijven, bij elkaar brengen en gebruiken voor proeftuinen en laboratoria om te komen tot nieuwe oplossingen voor bestaande problemen. Daar zijn we als Nederlanders ook goed in, dus laten we dat als speerpunt pakken. Denk over de grenzen van je eigen vakgebiedje heen. Een soort Bauhaus 2.0, waarbij verschillende disciplines werken aan 'een beter leven'. Volgens mij is het mogelijk.'
Dit is de tweede aflevering in een serie over De Nieuwe Realiteit, een thema dat ook in de volgende printeditie van Management Team centraal staat. Op de hoogte blijven? Neem een abonnement.
