Ronald Meijers: ‘Waarom de beste leiders niet digitaal denken’

's Werelds beste leiders denken niet of/of, maar maken zichzelf opponeerbaar, stelt columnist Ronald Meijers.

Hoe stoer digitale boodschappen van topmanagers klinken, bleek vorige maand tijdens een topmanagementconferentie in de VS. En even later bleek ook: hoe destructief. Drie topmannen, gezeten op barkrukken, werden geïnterviewd voor een zaal met 60 collega’s, grotendeels hun direct reports. De vraag: welk gedrag in hun ogen nodig is om technologische vernieuwing productief te maken. Gedreven illustreren ze hun voorkeur voor samenwerking (‘geen silo’s!’), openheid (‘alle kosten en kaarten op tafel!’) en versimpeling (‘3 prioriteiten, geen 10!’), gelardeerd met voorbeelden waaruit blijkt dat alleen dan radicale vooruitgang mogelijk is. Eensgezind onderschrijven ze een belangrijk inzicht: psychologische veiligheid is voor de nieuwe werkwijze cruciaal en vergroot bovendien de fysieke veiligheid.

De vraag wordt niet op prijs gesteld

Harmonie alom, totdat een van hen zich laat ontvallen: ‘Ik heb een enorme hekel aan slecht nieuws!’. Deze ontboezeming ontlokt aan één van de – weinige – vrouwen in de zaal de vraag hoe die allergie zich verhoudt tot psychologische veiligheid. Hoe voorkomt hij dat risico’s en feiten onder het tapijt worden geveegd? Zijn reactie laat zich raden: de vraag wordt niet op prijs gesteld.

Integratief, niet digitaal

Roger Martin beschrijft in The Opposable Mind hoe ’s werelds beste leiders denken: namelijk integratief, niet digitaal. Digitaal denken is óf/óf denken: een nul of een één. Vóór A is tegen B.

Twee citaten

Twee recente citaten uit mijn adviespraktijk: ‘De aandeelhouder is eigenaar van ons bedrijf. Die wil maar één ding: winst. We zijn toch geen NGO?’ En: ‘Ik moet als leider toch authentiek zijn? Ik ga mijn stijl niet aanpassen aan mensen die hun verantwoordelijkheid niet nemen.’

George W. Bush

George W. Bush was een prachtig voorbeeld van een digitaal denkende president: ‘You are either with us, or against us’. Zo duwde hij ten tijde van de Irak-oorlog een trouwe bondgenoot als Canada van zich af.

Hoe anders startte Obama zijn presidentschap: ‘I reject as false the choice between our safety and our ideals’. Een integratieve kijkwijze levert andere perspectieven op: winst is nodig om het bestaansrecht niet in gevaar te brengen; ook NGO’s moeten financieel gezond zijn. Authenticiteit is net zo belangrijk als adaptiviteit: leiders die om begrip vragen, maar niet willen begrijpen, zijn gestopt met leren en daarom zowel ineffectief als onuitstaanbaar.

Leiders die om begrip vragen, maar niet willen begrijpen, zijn gestopt met leren en daarom zowel ineffectief als onuitstaanbaar.'

Dissonant

Integratief denken over technologie is schaars én cruciaal. In het luidruchtige koor van digi-goeroes is Andrew Keen zo’n dissonant. In zijn boek Het internet is NIET het antwoord waarschuwt hij voor de destructieve effecten van de digitale revolutie. Levert die meer banen op? Is virtueel contact niet vergelijkbaar met interactie met iets doods, iets niet warms? En wat te denken van het verdwijnen van ‘het midden’?

Ultieme prediker vs Keen

Een TedX-video van Peter Diamandis – de ultieme prediker van technologiegedreven exponentialisme, waarin de toekomst alles zal oplossen – is 102.000 keer bekeken; The Exponential Fuck-up van Keen maar 2.700 keer. Wordt het tegengeluid van Keen gehoord? Of wordt hij hardhandig weggezet als reactionair, anti-verandering?

Ten dienste van humaniteit

Keens boodschap lijkt mij echter zeer belangrijk, net als die van de internetoptimisten. Technologie moet ten dienste staan van onze humaniteit, maar dat vergt politiek en persoonlijk leiderschap. Onderzoek van de onderliggende hypotheses van optimisten én pessimisten. Goede leiders zijn niet zwart-wit, maar opponeerbaar: ze komen juist tot betere oplossingen dánkzij tegenspraak. Ook als ze daarvoor een allergie moeten onderdrukken.

Vraag een gratis proefnummer aan

Dit verhaal komt uit de meest recente papieren editie van Management Team, de laatste voor de zomer van 2016, met het thema 'Digital'. Ben je nog geen abonnee? Vraag deze editie dan hier aan als gratis proefnummer!

Foto via Flickr.com