Psycho-mythologie voor managers

De hoeveelheid onzin die diverse trainers en zelfhulpgoeroes je op de mouw spelden is enorm. En ook jij trapt er in.

Je weet het hè? We gebruiken maar 10 procent van onze hersenen. Dus graai je in je portemonnee en leer je enthousiast de hele herseninhoud benutten. Nu is het zo dat we inderdaad op een bepaald moment niet meer dan 10 procent van al onze grijze cellen gebruiken. Maar het volgende moment gebruiken we 10 procent andere cellen, zegt Victor Lamme Hoogleraar Cognitieve Neurowetenschap. Zonde van je geld. 

Positief

Nog zo’n pseudowetenschappelijke volkswijsheid: Met een positieve levensinstelling kan je kanker genezen. Als je alle onderzoeken hiernaar naast elkaar legt, dan ontbreekt het verband tussen genezen en het hebben van een positieve instelling. De bewijsvoering komt na afloop. Vooral bekende mensen die van kanker zijn genezen, vormen het bewijs van de stelling. Natuurlijk zwijgen alle positieve denkers die wel zijn overleden. Zij zijn in dergelijke ‘onderzoeken’ niet vertegenwoordigd. We koesteren deze psycho-mythologische denkbeelden omdat, zo stelt hoogleraar gezondheidspsychologie Ranchor, het ons het gevoel geeft enige controle over de ziekte te hebben
Deze psycho-mythologie is gelukkig voor de meesten van ons vrij ver weg. Maar ook in ons dagelijks werk laten we ons foppen door de illusie van wetenschappelijkheid.

SMART-mythologie

Als je zelf weer eens SMART bezig bent. Bijvoorbeeld. Dan val je in de psychomythologische valkuil. Sinds het begin van de jaren ’90 formuleren we onze doelen SMART. Het toepassen van de SMART methodiek belooft de werkelijke realisatie van onze doelen. Op de vleugels van deze belofte blijft de populariteit van het Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden, groeien. De aantrekkingskracht zit in de ogenschijnlijke onweerlegbare logica. Het is als met onze hersens. Je gebruikt maar 10 procent… Maar een groot deel van de  populariteit is ontstaan door de eindeloze herhaling. Iedereen zegt het elkaar na, dus het moet wel waar zijn. Het is als bij de wijsheid dat positief denken een factor van belang is bij het genezen van kanker.

Geen bewijs 

Maar voor de werking van het SMART-acroniem bestaat geen bewijs. De bewijsvoering voor de effectiviteit van het SMARTformuleren zou een studie onder in 1953 afgestudeerden van de Yale University zijn. De Consultants Debunking Unit van de Fast Company probeerde in 1998 op diverse manieren de studie, of bewijzen daarvoor te achterhalen. Ze  vonden niets. De studie is een mythe. Geen van de nog levenden uit ‘de klas van 1953’ is ooit benaderd voor zo’n studie.

Wel effect

Het SMART-onderzoek is een mythe. En toch zou het waar kunnen zijn, dat het dé manier is om  doelen te realiseren. Maar het vergt wel een kleine aanpassing in het acroniem. De A van Acceptabel moet je vervangen door Actie. Met de Actie breng je alle gedragingen in kaart die moeten worden verricht om de ambitie, het doel, te realiseren. Verder is het belangrijk om het noodzakelijke (nieuwe) gedrag te expliciteren. Zeker als doelen lastiger te realiseren blijken dan op voorhand gedacht. Blijkt uit echt onderzoek. (Norcross, Mrykalo, Blagys 2002) .

Leidinggeven aan gedrag

Managers die hun medewerkers goed willen ondersteunen bij het realiseren van hun doelen kunnen de volgende vragen als leidraad gebruiken.

• Wat ga je doen om deze ambitie te realiseren?
• Wat is het eerste dat anderen zullen merken als je zaken anders aan gaat pakken?
• Waaruit kan je afleiden dat de andere aanpak succesvol is?
• Wat voor tegenvallers kan je tegenkomen?
• Als je zo’n hindernis tegenkomt, wat kan je dan allemaal doen om die te overwinnen?

Het is belangrijk met regelmaat in een persoonlijk gesprek aandacht aan de vorderingen te schenken. Richt je dan op het gedrag dat succes leverde en richt je op mogelijk ander gedrag om hindernissen wel mee te overwinnen.

Het kost even tijd, aandacht en zeker ook energie. Maar gedrag concretiseren levert een grotere kans op de verandering die nodig is om doelen te echt te realiseren. 
 

Lees ook de andere columns van Cees Schenk:

• Empathisch scoren
  
• Ook opgesloten in je eigen denkstijl?
  
• Deksel op de beerput is een cultuurprobleem
• Weg met Excell-management